بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم
تَبَارَکَ الَّذِی نَزَّلَ الْفُرْقَانَ عَلَى عَبْدِهِ لِیَکُونَ لِلْعَالَمِینَ نَذِیرًا ﴿١﴾ الَّذِی لَهُ مُلْکُ السَّمَاوَاتِ وَالأرْضِ وَلَمْ یَتَّخِذْ وَلَدًا وَلَمْ یَکُنْ لَهُ شَرِیکٌ فِی الْمُلْکِ وَخَلَقَ کُلَّ شَیْءٍ فَقَدَّرَهُ تَقْدِیرًا ﴿٢﴾ وَاتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ آلِهَةً لا یَخْلُقُونَ شَیْئًا وَهُمْ یُخْلَقُونَ وَلا یَمْلِکُونَ لأنْفُسِهِمْ ضَرًّا وَلا نَفْعًا وَلا یَمْلِکُونَ مَوْتًا وَلا حَیَاةً وَلا نُشُورًا ﴿٣﴾ وَقَالَ الَّذِینَ کَفَرُوا إِنْ هَذَا إِلا إِفْکٌ افْتَرَاهُ وَأَعَانَهُ عَلَیْهِ قَوْمٌ آخَرُونَ فَقَدْ جَاءُوا ظُلْمًا وَزُورًا ﴿٤﴾ وَقَالُوا أَسَاطِیرُ الأوَّلِینَ اکْتَتَبَهَا فَهِیَ تُمْلَى عَلَیْهِ بُکْرَةً وَأَصِیلا ﴿٥﴾ قُلْ أَنْزَلَهُ الَّذِی یَعْلَمُ السِّرَّ فِی السَّمَاوَاتِ وَالأرْضِ إِنَّهُ کَانَ غَفُورًا رَحِیمًا ﴿٦﴾ وَقَالُوا مَالِ هَذَا الرَّسُولِ یَأْکُلُ الطَّعَامَ وَیَمْشِی فِی الأسْوَاقِ لَوْلا أُنْزِلَ إِلَیْهِ مَلَکٌ فَیَکُونَ مَعَهُ نَذِیرًا ﴿٧﴾ أَوْ یُلْقَى إِلَیْهِ کَنْزٌ أَوْ تَکُونُ لَهُ جَنَّةٌ یَأْکُلُ مِنْهَا وَقَالَ الظَّالِمُونَ إِنْ تَتَّبِعُونَ إِلا رَجُلا مَسْحُورًا ﴿٨﴾ انْظُرْ کَیْفَ ضَرَبُوا لَکَ الأمْثَالَ فَضَلُّوا فَلا یَسْتَطِیعُونَ سَبِیلا ﴿٩﴾ تَبَارَکَ الَّذِی إِنْ شَاءَ جَعَلَ لَکَ خَیْرًا مِنْ ذَلِکَ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الأنْهَارُ وَیَجْعَلْ لَکَ قُصُورًا ﴿١٠﴾ بَلْ کَذَّبُوا بِالسَّاعَةِ وَأَعْتَدْنَا لِمَنْ کَذَّبَ بِالسَّاعَةِ سَعِیرًا ﴿١١﴾ إِذَا رَأَتْهُمْ مِنْ مَکَانٍ بَعِیدٍ سَمِعُوا لَهَا تَغَیُّظًا وَزَفِیرًا ﴿١٢﴾ وَإِذَا أُلْقُوا مِنْهَا مَکَانًا ضَیِّقًا مُقَرَّنِینَ دَعَوْا هُنَالِکَ ثُبُورًا ﴿١٣﴾ لا تَدْعُوا الْیَوْمَ ثُبُورًا وَاحِدًا وَادْعُوا ثُبُورًا کَثِیرًا ﴿١٤﴾ قُلْ أَذَلِکَ خَیْرٌ أَمْ جَنَّةُ الْخُلْدِ الَّتِی وُعِدَ الْمُتَّقُونَ کَانَتْ لَهُمْ جَزَاءً وَمَصِیرًا ﴿١٥﴾ لَهُمْ فِیهَا مَا یَشَاءُونَ خَالِدِینَ کَانَ عَلَى رَبِّکَ وَعْدًا مَسْئُولا ﴿١٦﴾ وَیَوْمَ یَحْشُرُهُمْ وَمَا یَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَیَقُولُ أَأَنْتُمْ أَضْلَلْتُمْ عِبَادِی هَؤُلاءِ أَمْ هُمْ ضَلُّوا السَّبِیلَ ﴿١٧﴾ قَالُوا سُبْحَانَکَ مَا کَانَ یَنْبَغِی لَنَا أَنْ نَتَّخِذَ مِنْ دُونِکَ مِنْ أَوْلِیَاءَ وَلَکِنْ مَتَّعْتَهُمْ وَآبَاءَهُمْ حَتَّى نَسُوا الذِّکْرَ وَکَانُوا قَوْمًا بُورًا ﴿١٨﴾ فَقَدْ کَذَّبُوکُمْ بِمَا تَقُولُونَ فَمَا تَسْتَطِیعُونَ صَرْفًا وَلا نَصْرًا وَمَنْ یَظْلِمْ مِنْکُمْ نُذِقْهُ عَذَابًا کَبِیرًا ﴿١٩﴾ وَمَا أَرْسَلْنَا قَبْلَکَ مِنَ الْمُرْسَلِینَ إِلا إِنَّهُمْ لَیَأْکُلُونَ الطَّعَامَ وَیَمْشُونَ فِی الأسْوَاقِ وَجَعَلْنَا بَعْضَکُمْ لِبَعْضٍ فِتْنَةً أَتَصْبِرُونَ وَکَانَ رَبُّکَ بَصِیرًا ﴿٢٠﴾
الجزء ١٩
وَقَالَ الَّذِینَ لا یَرْجُونَ لِقَاءَنَا لَوْلا أُنْزِلَ عَلَیْنَا الْمَلائِکَةُ أَوْ نَرَى رَبَّنَا لَقَدِ اسْتَکْبَرُوا فِی أَنْفُسِهِمْ وَعَتَوْا عُتُوًّا کَبِیرًا ﴿٢١﴾ یَوْمَ یَرَوْنَ الْمَلائِکَةَ لا بُشْرَى یَوْمَئِذٍ لِلْمُجْرِمِینَ وَیَقُولُونَ حِجْرًا مَحْجُورًا ﴿٢٢﴾ وَقَدِمْنَا إِلَى مَا عَمِلُوا مِنْ عَمَلٍ فَجَعَلْنَاهُ هَبَاءً مَنْثُورًا ﴿٢٣﴾ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ یَوْمَئِذٍ خَیْرٌ مُسْتَقَرًّا وَأَحْسَنُ مَقِیلا ﴿٢٤﴾ وَیَوْمَ تَشَقَّقُ السَّمَاءُ بِالْغَمَامِ وَنُزِّلَ الْمَلائِکَةُ تَنْزِیلا ﴿٢٥﴾ الْمُلْکُ یَوْمَئِذٍ الْحَقُّ لِلرَّحْمَنِ وَکَانَ یَوْمًا عَلَى الْکَافِرِینَ عَسِیرًا ﴿٢٦﴾ وَیَوْمَ یَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَى یَدَیْهِ یَقُولُ یَا لَیْتَنِی اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِیلا ﴿٢٧﴾ یَا وَیْلَتَى لَیْتَنِی لَمْ أَتَّخِذْ فُلانًا خَلِیلا ﴿٢٨﴾ لَقَدْ أَضَلَّنِی عَنِ الذِّکْرِ بَعْدَ إِذْ جَاءَنِی وَکَانَ الشَّیْطَانُ لِلإنْسَانِ خَذُولا ﴿٢٩﴾ وَقَالَ الرَّسُولُ یَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِی اتَّخَذُوا هَذَا الْقُرْآنَ مَهْجُورًا ﴿٣٠﴾ وَکَذَلِکَ جَعَلْنَا لِکُلِّ نَبِیٍّ عَدُوًّا مِنَ الْمُجْرِمِینَ وَکَفَى بِرَبِّکَ هَادِیًا وَنَصِیرًا ﴿٣١﴾ وَقَالَ الَّذِینَ کَفَرُوا لَوْلا نُزِّلَ عَلَیْهِ الْقُرْآنُ جُمْلَةً وَاحِدَةً کَذَلِکَ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤَادَکَ وَرَتَّلْنَاهُ تَرْتِیلا ﴿٣٢﴾ وَلا یَأْتُونَکَ بِمَثَلٍ إِلا جِئْنَاکَ بِالْحَقِّ وَأَحْسَنَ تَفْسِیرًا ﴿٣٣﴾ الَّذِینَ یُحْشَرُونَ عَلَى وُجُوهِهِمْ إِلَى جَهَنَّمَ أُولَئِکَ شَرٌّ مَکَانًا وَأَضَلُّ سَبِیلا ﴿٣٤﴾ وَلَقَدْ آتَیْنَا مُوسَى الْکِتَابَ وَجَعَلْنَا مَعَهُ أَخَاهُ هَارُونَ وَزِیرًا ﴿٣٥﴾ فَقُلْنَا اذْهَبَا إِلَى الْقَوْمِ الَّذِینَ کَذَّبُوا بِآیَاتِنَا فَدَمَّرْنَاهُمْ تَدْمِیرًا ﴿٣٦﴾ وَقَوْمَ نُوحٍ لَمَّا کَذَّبُوا الرُّسُلَ أَغْرَقْنَاهُمْ وَجَعَلْنَاهُمْ لِلنَّاسِ آیَةً وَأَعْتَدْنَا لِلظَّالِمِینَ عَذَابًا أَلِیمًا ﴿٣٧﴾ وَعَادًا وَثَمُودَ وَأَصْحَابَ الرَّسِّ وَقُرُونًا بَیْنَ ذَلِکَ کَثِیرًا ﴿٣٨﴾ وَکُلا ضَرَبْنَا لَهُ الأمْثَالَ وَکُلا تَبَّرْنَا تَتْبِیرًا ﴿٣٩﴾ وَلَقَدْ أَتَوْا عَلَى الْقَرْیَةِ الَّتِی أُمْطِرَتْ مَطَرَ السَّوْءِ أَفَلَمْ یَکُونُوا یَرَوْنَهَا بَلْ کَانُوا لا یَرْجُونَ نُشُورًا ﴿٤٠﴾ وَإِذَا رَأَوْکَ إِنْ یَتَّخِذُونَکَ إِلا هُزُوًا أَهَذَا الَّذِی بَعَثَ اللَّهُ رَسُولا ﴿٤١﴾ إِنْ کَادَ لَیُضِلُّنَا عَنْ آلِهَتِنَا لَوْلا أَنْ صَبَرْنَا عَلَیْهَا وَسَوْفَ یَعْلَمُونَ حِینَ یَرَوْنَ الْعَذَابَ مَنْ أَضَلُّ سَبِیلا ﴿٤٢﴾ أَرَأَیْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ أَفَأَنْتَ تَکُونُ عَلَیْهِ وَکِیلا ﴿٤٣﴾ أَمْ تَحْسَبُ أَنَّ أَکْثَرَهُمْ یَسْمَعُونَ أَوْ یَعْقِلُونَ إِنْ هُمْ إِلا کَالأنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ سَبِیلا ﴿٤٤﴾ أَلَمْ تَرَ إِلَى رَبِّکَ کَیْفَ مَدَّ الظِّلَّ وَلَوْ شَاءَ لَجَعَلَهُ سَاکِنًا ثُمَّ جَعَلْنَا الشَّمْسَ عَلَیْهِ دَلِیلا ﴿٤٥﴾ ثُمَّ قَبَضْنَاهُ إِلَیْنَا قَبْضًا یَسِیرًا ﴿٤٦﴾ وَهُوَ الَّذِی جَعَلَ لَکُمُ اللَّیْلَ لِبَاسًا وَالنَّوْمَ سُبَاتًا وَجَعَلَ النَّهَارَ نُشُورًا ﴿٤٧﴾ وَهُوَ الَّذِی أَرْسَلَ الرِّیَاحَ بُشْرًا بَیْنَ یَدَیْ رَحْمَتِهِ وَأَنْزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً طَهُورًا ﴿٤٨﴾ لِنُحْیِیَ بِهِ بَلْدَةً مَیْتًا وَنُسْقِیَهُ مِمَّا خَلَقْنَا أَنْعَامًا وَأَنَاسِیَّ کَثِیرًا ﴿٤٩﴾ وَلَقَدْ صَرَّفْنَاهُ بَیْنَهُمْ لِیَذَّکَّرُوا فَأَبَى أَکْثَرُ النَّاسِ إِلا کُفُورًا ﴿٥٠﴾ وَلَوْ شِئْنَا لَبَعَثْنَا فِی کُلِّ قَرْیَةٍ نَذِیرًا ﴿٥١﴾ فَلا تُطِعِ الْکَافِرِینَ وَجَاهِدْهُمْ بِهِ جِهَادًا کَبِیرًا ﴿٥٢﴾ وَهُوَ الَّذِی مَرَجَ الْبَحْرَیْنِ هَذَا عَذْبٌ فُرَاتٌ وَهَذَا مِلْحٌ أُجَاجٌ وَجَعَلَ بَیْنَهُمَا بَرْزَخًا وَحِجْرًا مَحْجُورًا ﴿٥٣﴾ وَهُوَ الَّذِی خَلَقَ مِنَ الْمَاءِ بَشَرًا فَجَعَلَهُ نَسَبًا وَصِهْرًا وَکَانَ رَبُّکَ قَدِیرًا ﴿٥٤﴾ وَیَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لا یَنْفَعُهُمْ وَلا یَضُرُّهُمْ وَکَانَ الْکَافِرُ عَلَى رَبِّهِ ظَهِیرًا ﴿٥٥﴾ وَمَا أَرْسَلْنَاکَ إِلا مُبَشِّرًا وَنَذِیرًا ﴿٥٦﴾ قُلْ مَا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ مِنْ أَجْرٍ إِلا مَنْ شَاءَ أَنْ یَتَّخِذَ إِلَى رَبِّهِ سَبِیلا ﴿٥٧﴾ وَتَوَکَّلْ عَلَى الْحَیِّ الَّذِی لا یَمُوتُ وَسَبِّحْ بِحَمْدِهِ وَکَفَى بِهِ بِذُنُوبِ عِبَادِهِ خَبِیرًا ﴿٥٨﴾ الَّذِی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأرْضَ وَمَا بَیْنَهُمَا فِی سِتَّةِ أَیَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ الرَّحْمَنُ فَاسْأَلْ بِهِ خَبِیرًا ﴿٥٩﴾ وَإِذَا قِیلَ لَهُمُ اسْجُدُوا لِلرَّحْمَنِ قَالُوا وَمَا الرَّحْمَنُ أَنَسْجُدُ لِمَا تَأْمُرُنَا وَزَادَهُمْ نُفُورًا ﴿٦٠﴾ تَبَارَکَ الَّذِی جَعَلَ فِی السَّمَاءِ بُرُوجًا وَجَعَلَ فِیهَا سِرَاجًا وَقَمَرًا مُنِیرًا ﴿٦١﴾ وَهُوَ الَّذِی جَعَلَ اللَّیْلَ وَالنَّهَارَ خِلْفَةً لِمَنْ أَرَادَ أَنْ یَذَّکَّرَ أَوْ أَرَادَ شُکُورًا ﴿٦٢﴾ وَعِبَادُ الرَّحْمَنِ الَّذِینَ یَمْشُونَ عَلَى الأرْضِ هَوْنًا وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلامًا ﴿٦٣﴾ وَالَّذِینَ یَبِیتُونَ لِرَبِّهِمْ سُجَّدًا وَقِیَامًا ﴿٦٤﴾ وَالَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا اصْرِفْ عَنَّا عَذَابَ جَهَنَّمَ إِنَّ عَذَابَهَا کَانَ غَرَامًا ﴿٦٥﴾ إِنَّهَا سَاءَتْ مُسْتَقَرًّا وَمُقَامًا ﴿٦٦﴾ وَالَّذِینَ إِذَا أَنْفَقُوا لَمْ یُسْرِفُوا وَلَمْ یَقْتُرُوا وَکَانَ بَیْنَ ذَلِکَ قَوَامًا ﴿٦٧﴾ وَالَّذِینَ لا یَدْعُونَ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ وَلا یَقْتُلُونَ النَّفْسَ الَّتِی حَرَّمَ اللَّهُ إِلا بِالْحَقِّ وَلا یَزْنُونَ وَمَنْ یَفْعَلْ ذَلِکَ یَلْقَ أَثَامًا ﴿٦٨﴾ یُضَاعَفْ لَهُ الْعَذَابُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَیَخْلُدْ فِیهِ مُهَانًا ﴿٦٩﴾ إِلا مَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ عَمَلا صَالِحًا فَأُولَئِکَ یُبَدِّلُ اللَّهُ سَیِّئَاتِهِمْ حَسَنَاتٍ وَکَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِیمًا ﴿٧٠﴾ وَمَنْ تَابَ وَعَمِلَ صَالِحًا فَإِنَّهُ یَتُوبُ إِلَى اللَّهِ مَتَابًا ﴿٧١﴾ وَالَّذِینَ لا یَشْهَدُونَ الزُّورَ وَإِذَا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا کِرَامًا ﴿٧٢﴾ وَالَّذِینَ إِذَا ذُکِّرُوا بِآیَاتِ رَبِّهِمْ لَمْ یَخِرُّوا عَلَیْهَا صُمًّا وَعُمْیَانًا ﴿٧٣﴾ وَالَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَاجِنَا وَذُرِّیَّاتِنَا قُرَّةَ أَعْیُنٍ وَاجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِینَ إِمَامًا ﴿٧٤﴾ أُولَئِکَ یُجْزَوْنَ الْغُرْفَةَ بِمَا صَبَرُوا وَیُلَقَّوْنَ فِیهَا تَحِیَّةً وَسَلامًا ﴿٧٥﴾ خَالِدِینَ فِیهَا حَسُنَتْ مُسْتَقَرًّا وَمُقَامًا ﴿٧٦﴾ قُلْ مَا یَعْبَأُ بِکُمْ رَبِّی لَوْلا دُعَاؤُکُمْ فَقَدْ کَذَّبْتُمْ فَسَوْفَ یَکُونُ لِزَامًا ﴿٧٧﴾
به نام خداوند بخشاینده و بخشایشگر
زوال ناپذیر و پر بركت است كسى كه قرآن را بر بندهاش نازل كرد تا بیمدهنده جهانیان باشد. (1)
خداوندى كه حكومت آسمانها و زمین از آن اوست، و فرزندى براى خود انتخاب نكرد، و همتایى در حكومت و مالكیت ندارد، و همه چیز را آفرید، و به دقت اندازهگیرى نمود! (2)
آنان غیر از خداوند معبودانى براى خود برگزیدند; معبودانى كه چیزى را نمىآفرینند، بلكه خودشان مخلوقند، و مالك زیان و سود خویش نیستند، و نه مالك مرگ و حیات و رستاخیز خویشند. (3)
و كافران گفتند: «این فقط دروغى است كه او ساخته، و گروهى دیگر او را بر این كار یارى دادهاند.» آنها (با این سخن،) ظلم و دروغ بزرگى را مرتكب شدند. (4)
و گفتند: «این همان افسانههاى پیشینیان است كه وى آن را رونویس كرده، و هر صبح و شام بر او املا مىشود.» (5)
بگو: «كسى آن را نازل كرده كه اسرار آسمانها و زمین را مىداند; او (همیشه) آمرزنده و مهربان بوده است!» (6)
و گفتند: «چرا این پیامبر غذا مىخورد و در بازارها راه مىرود؟! (نه سنت فرشتگان را دارد و نه روش شاهان را!) چرا فرشتهاى بر او نازل نشده كه همراهوى مردم را انذار كند (و گواه صدق دعوى او باشد)؟! (7)
یا گنجى (از آسمان) براى او فرستاده شود، یا باغى داشته باشد كه از (میوه) آن بخورد (و امرار معاش كند)؟!» و ستمگران گفتند: «شما تنها از مردى مجنون پیروى مىكنید!» (8)
ببین چگونه براى تو مثلها زدند و گمراه شدند، آن گونه كه قدرت پیدا كردن راه را ندارند! (9)
زوال ناپذیر و بزرگ است خدایى كه اگر بخواهد براى تو بهتر از این قرار مىدهد: باغهایى كه نهرها از زیر درختانش جارى است، و (اگر بخواهد) براى تو كاخهایى مجلل قرارمىدهد. (10)
(اینها همه بهانه است) بلكه آنان قیامت را تكذیب كردهاند; و ما براى كسى كه قیامت را تكذیب كند، آتشى شعلهور و سوزان فراهم كردهایم! (11)
هنگامى كه این آتش آنان را از مكانى دور ببیند، صداى وحشتناك و خشم آلودش را كه با نفسزدن شدید همراه است مىشنوند. (12)
و هنگامى كه در جاى تنگ و محدودى از آن افكنده شوند در حالى كه در غل و زنجیرند، فریاد واویلاى آنان بلند مىشود! (13)
به آنان گفته مىشود:) امروز یك بار واویلا نگویید، بلكه بسیار واویلا بگویید! (14)
(اى پیامبر!) بگو: «آیا این بهتر است یا بهشت جاویدانى كه به پرهیزگاران وعده داده شده؟! بهشتى كه پاداش اعمال آنها، و قرارگاهشان است.» (15)
هر چه بخواهند در آنجا برایشان فراهم است; جاودانه در آن خواهند ماند; این وعدهاى است مسلم كه پروردگارت بر عهده گرفته است! (16)
(به خاطر بیاور) روزى را كه همه آنان و معبودهایى را كه غیر از خدا مىپرستند جمع مىكند، آنگاه به آنها مىگوید: «آیا شما این بندگان مرا گمراه كردید یا خود آنان راه را گم كردند؟!» (17)
(در پاسـخ) مىگویند: «منزهى تو! براى ما شایسته نبود كه غیر از تو اولیایى برگزینیم، ولى آنان و پدرانشان را از نعمتها برخوردار نمودى تا اینكه (به جاى شكر نعمت) یاد تو را فراموش كردند و تباه و هلاك شدند.» (18)
(خداوند به آنان مىگوید: ببینید) این معبودان، شما را در آنچه مىگویید تكذیب كردند! اكنون نمىتوانید عذاب الهى را برطرف بسازید، یا از كسى یارى بطلبید! و هر كس از شما ستم كند، عذاب شدیدى به او مىچشانیم! (19)
ما هیچ یك از رسولان را پیش از تو نفرستادیم مگر اینكه غذا مىخوردند و در بازارها راه مىرفتند; و بعضى از شما را وسیله امتحان بعضى دیگر قراردادیم، آیا صبر و شكیبایى مىكنید (و از عهده امتحان برمىآیید)؟! و پروردگار تو همواره بصیر و بینا بوده است. (20)
كسانى كه امیدى به دیدار ما ندارند (و رستاخیز را انكار مىكنند) گفتند: «چرا فرشتگان بر ما نازل نشدند و یا پروردگارمان را با چشم خود نمىبینیم؟!» آنها درباره خود تكبر ورزیدند و طغیان بزرگى كردند! (21)
(آنها به آرزوى خود مىرسند،) اما روزى كه فرشتگان را مىبینند، روز بشارت براى مجرمان نخواهد بود (بلكه روز مجازات و كیفر آنان است)! و مىگویند: «ما را امان دهید، ما را معاف دارید!» (اما سودى ندارد!) (22)
و ما به سراغ اعمالى كه انجام دادهاند مىرویم، و همه را همچون ذرات غبار پراكنده در هوا قرار مىدهیم! (23)
بهشتیان در آن روز قرارگاهشان از همه بهتر، و استراحتگاهشان نیكوتر است! (24)
و (بخاطر آور) روزى را كه آسمان با ابرها شكافته مىشود، و فرشتگان نازل مىگردند. (25)
حكومت در آن روز از آن خداوند رحمان است; و آن روز، روز سختى براى كافران خواهد بود! (26)
و (به خاطر آور) روزى را كه ستمكار دست خود را (از شدت حسرت) به دندان مىگزد و مىگوید: «اى كاش با رسول (خدا) راهى برگزیده بودم! (27)
اى واى بر من، كاش فلان (شخص گمراه) را دوست خود انتخاب نكرده بودم! (28)
او مرا از یادآورى (حق) گمراه ساخت بعد از آنكه (یاد حق) به سراغ من آمده بود!» و شیطان همیشه خواركنند× انسان بوده است! (29)
و پیامبر عرضه داشت: «پروردگارا! قوم من قرآن را رها كردند». (30)
(آرى،) این گونه براى هر پیامبرى دشمنى از مجرمان قرار دادیم; اما (براى تو) همین بس كه پروردگارت هادى و یاور (تو) باشد! (31)
و كافران گفتند: «چرا قرآن یكجا بر او نازل نمىشود؟!» این بخاطر آن است كه قلب تو را بوسیله آن محكم داریم، و (از این رو) آن را به تدریج بر تو خواندیم. (32)
آنان هیچ مثلى براى تو نمىآورند مگر اینكه ما حق را براى تو مىآوریم، و تفسیرى بهتر (و پاسـخى دندان شكن كه در برابر آن ناتوان شوند)! (33)
(تو گمراه نیستى،) آنان كه بر صورتهایشان بسوى جهنم محشور مىشوند، بدترین محل را دارند و گمراهترین افرادند! (34)
و ما به موسى كتاب (آسمانى) دادیم; و برادرش هارون را یاور او قرار دادیم; (35)
و گفتیم: «به سوى این قوم كه آیات ما را تكذیب كردند بروید!» (اما آن مردم به مخالفت برخاستند) و ما به شدت آنان را درهم كوبیدیم! (36)
و قوم نوح را هنگامى كه رسولان (ما) را تكذیب كردند غرق نمودیم، و آنان را درس عبرتى براى مردم قرار دادیم; و براى ستمگران عذاب دردناكى فراهم ساختهایم! (37)
(همچنین) قوم عاد و ثمود و اصحاب الرس ( گروهى كه درختان صنوبر را مىپرستیدند) و اقوام بسیار دیگرى را كه در این میان بودند، هلاك كردیم! (38)
و براى هر یك از آنها مثلها زدیم; و (چون سودى نداد،) همگى را نابود كردیم! (39)
آنها ( مشركان مكه) از كنار شهرى كه باران شر ( بارانى از سنگهاى آسمانى) بر آن باریده بود ( دیار قوم لوط) گذشتند; آیا آن را نمىدیدند؟! (آرى، مىدیدند) ولى به رستاخیز ایمان نداشتند! (40)
و هنگامى كه تو را مىبینند، تنها به باد استهزایت مىگیرند (و مىگویند:) آیا این همان كسى است كه خدا او را بعنوان پیامبر برانگیخته است؟! (41)
اگر ما بر پرستش خدایانمان استقامت نمىكردیم، بیم آن مىرفت كه ما را گمراه سازد! اما هنگامى كه عذاب الهى را ببینند، بزودى مىفهمند چه كسى گمراهتر بوده است! (42)
آیا دیدى كسى را كه هواى نفسش را معبود خود برگزیده است؟! آیا تو مىتوانىاو را هدایت كنى (یا به دفاع از او برخیزى)؟! (43)
آیا گمان مىبرى بیشتر آنان مىشنوند یا مىفهمند؟! آنان فقط همچون چهارپایانند، بلكه گمراهترند! (44)
آیا ندیدى چگونه پروردگارت سایه را گسترده ساخت؟! و اگر مىخواست آن را ساكن قرار مىداد; سپس خورشید را بر وجود آن دلیل قرار دادیم! (45)
سپس آن را آهسته جمع مىكنیم (و نظام سایه و آفتاب را حاكم مىسازیم)! (46)
او كسى است كه شب را براى شما لباس قرار داد، و خواب را مایه استراحت، و روز را وسیله حركت و حیات! (47)
او كسى است كه بادها را بشارتگرانى پیش از رحمتش فرستاد، و از آسمان آبى پاككننده نازل كردیم... (48)
تا بوسیله آن، سرزمین مردهاى را زنده كنیم; و آن را به مخلوقاتى كه آفریدهایم -چهارپایان و انسانهاى بسیار- مىنوشانیم. (49)
ما این آیات را بصورتهاى گوناگون براى آنان بیان كردیم تا متذكر شوند، ولى بیشتر مردم از هر كارى جز انكار و كفر ابا دارند. (50)
و اگر مىخواستیم، در هر شهر و دیارى بیمدهندهاى برمىانگیختیم (ولى این كار لزومى نداشت). (51)
بنابر این از كافران اطاعت مكن، و بوسیله آن ( قرآن) با آنان جهاد بزرگى بنما! (52)
او كسى است كه دو دریا را در كنار هم قرار داد; یكى گوارا و شیرین، و دیگر شور و تلخ; و در میان آنها برزخى قرار داد تا با هم مخلوط نشوند (گویى هر یك به دیگرى مىگوید:) دور باش و نزدیك نیا! (53)
او كسى است كه از آب، انسانى را آفرید; سپس او را نسب و سبب قرار داد (و نسل او را از این دو طریق گسترش داد); و پروردگار تو همواره توانا بوده است. (54)
آنان جز خدا چیزهایى را مىپرستند كه نه به آنان سودى مىرساند و نه زیانى; و كافران همیشه در برابر پروردگارشان (در طریق كفر) پشتیبان یكدیگرند. (55)
(اى پیامبر!) ما تو را جز بعنوان بشارت دهنده و انذار كننده نفرستادیم! (56)
بگو: «من در برابر آن (ابلاغ آیین خدا) هیچ گونه پاداشى از شما نمىطلبم; مگر كسى كه بخواهد راهى بسوى پروردگارش برگزیند (این پاداش من است.)» (57)
و توكل كن بر آن زندهاى كه هرگز نمىمیرد; و تسبیح و حمد او را بجا آور; و همین بس كه او از گناهان بندگانش آگاه است! (58)
همان (خدایى) كه آسمانها و زمین و آنچه را میان این دو وجود دارد، در شش روز ( شش دوران) آفرید; سپس بر عرش (قدرت) قرار گرفت (وبه تدبیر جهان پرداخت، او خداوند) رحمان است; از او بخواه كه از همه چیز آگاه است! (59)
و هنگامى كه به آنان گفته شود: «براى خداوند رحمان سجده كنید!» مىگویند:«رحمان چیست؟ ! (ما اصلا رحمان را نمىشناسیم!) آیا براى چیزى سجده كنیم كه تو به ما دستور مىدهى؟! سذللّه (این سخن را مىگویند) و بر نفرتشان افزوده مىشود! (60)
جاودان و پربركت است آن (خدایى) كه در آسمان منزلگاههائى براى ستارگان قرار داد; و در میان آن، چراغ روشن و ماه تابانى آفرید! (61)
و او همان كسى است كه شب و روز را جانشین یكدیگر قرار داد براى كسى كه بخواهد متذكر شود یا شكرگزارى كند (و آنچه را در روز كوتاهى كرده در شب انجام دهد و به عكس). (62)
بندگان (خاص خداوند) رحمان، كسانى هستند كه با آرامش و بىتكبر بر زمین راه مىروند; و هنگامى كه جاهلان آنها را مخاطب سازند (و سخنان نابخردانه گویند)، به آنها سلام مىگویند (و با بىاعتنایى و بزرگوارى مىگذرند); (63)
كسانى كه شبانگاه براى پروردگارشان سجده و قیام مىكنند; (64)
و كسانى كه مىگویند: «پروردگارا! عذاب جهنم را از ما برطرف گردان، كه عذابش سخت و پر دوام است! (65)
مسلما آن (جهنم)، بد جایگاه و بد محل اقامتى است!» (66)
و كسانى كه هرگاه انفاق كنند، نه اسراف مىنمایند و نه سختگیرى; بلكه در میان این دو، حد اعتدالى دارند. (67)
و كسانى كه معبود دیگرى را با خداوند نمىخوانند; و انسانى را كه خداوند خونش را حرام شمرده، جز بحق نمىكشند; و زنا نمىكنند; و هر كس چنین كند، مجازات سختى خواهد دید! (68)
عذاب او در قیامت مضاعف مىگردد، و همیشه با خوارى در آن خواهد ماند! (69)
مگر كسانى كه توبه كنند و ایمان آورند و عمل صالح انجام دهند، كه خداوند گناهان آنان را به حسنات مبدل مىكند; و خداوند همواره آمرزنده و مهربان بوده است! (70)
و كسى كه توبه كند و عمل صالح انجام دهد، بسوى خدا بازگشت مىكند (و پاداش خود را از او مىگیرد.) (71)
و كسانى كه شهادت به باطل نمىدهند (و در مجالس باطل شركت نمىكنند); و هنگامى كه با لغو و بیهودگى برخورد كنند، بزرگوارانه از آن مىگذرند. (72)
و كسانى كه هرگاه آیات پروردگارشان به آنان گوشزد شود، كر و كور روى آن نمى افتند. (73)
و كسانى كه مىگویند: «پروردگارا! از همسران و فرزندانمان مایه روشنى چشم ما قرارده، و ما را براى پرهیزگاران پیشوا گردان!» (74)
(آرى،) آنها هستند كه درجات عالى بهشت در برابر شكیباییشان به آنان پاداش داده مىشود; و در آن، با تحیت و سلام روبهرو مىشوند. (75)
در حالى كه جاودانه در آن خواهند ماند; چه قرارگاه و محل اقامت خوبى! (76)
بگو: «پروردگارم براى شما ارجى قائل نیست اگر دعاى شما نباشد; شما (آیات خدا و پیامبران را) تكذیب كردید، و (این عمل) دامان شما را خواهد گرفت و از شما جدا نخواهد شد!» (77)