شوراي‌عالي شهرسازي و معماري كشور در ادامه چك و كنترل مجوزهايي كه طي دو سال و نيم اخير براي ساخت‌وسازهاي خاص در شهر تهران صادر شده است، به سراغ طرح‌هاي در دست تدارك براي مهم‌ترين «عرصه تنفسي تهران» رفت و در جلسه ديروز خود، همه اين طرح‌ها را ابطال كرد.
به گزارش دنیای اقتصاد، زمين 291 هكتاري به‌جامانده از پادگان قلعه‌مرغي در جنوب تهران تنها قطعه درشت در بين اراضي در اختيار شهرداري محسوب مي‌شود كه با توجه به موقعيت جغرافيايي اين عرصه و همچنين احداث يكي از بزرگترين بوستان‌هاي شهري در قسمتي از آن، ارزش اين زمين هم‌اكنون در حكم نقطه‌اي كه مي‌تواند «گردش و تصفيه بخشي از هواي آلوده تهران» را موجب شود، ارتقا پيدا كرده است.
هر چند در ساير جهت‌هاي جغرافيايي تهران پهنه‌هاي سبز و جنگلي ديگري وجود دارد اما مساحت برخي از اين مناطق همچون جنگل لويزان (با حدود 100 هكتار وسعت) در مقايسه با عرصه قلعه‌مرغي به مراتب كوچك‌تر است؛ ضمن اينكه برخي نقاط تنفس‌گاهي همچون منطقه22 كه كانال ورود هواي پاك به پايتخت است، در سال‌هاي اخير، به‌خاطر تراكم شديد ساخت‌وسازهاي بلندمرتبه، جايگاه زيست‌محيطي‌شان تضعيف شده و به «ديوار باد» و در نتيجه «تشديد كننده آلودگي هوا» تغيير پيدا كرده است.
به اين ترتيب در حال‌حاضر پهنه 291 هكتاري قلعه‌مرغي يكي از معدود ريه‌هاي اصلي شهر تهران است. اعضاي شوراي‌عالي شهرسازي و معماري كشور در نشست ديروز خود با همين رويكرد نسبت به عرصه پادگان سابق قلعه‌مرغي، هر نوع مطالعه، پيشنهاد مكتوب و طرح‌هايي را كه تا به حال از سوي نهادهاي مختلف از جمله كميسيون ماده 5 تهران، براي ساخت‌وساز در زمين قلعه‌مرغي تهيه شده بود، ابطال و اقدام فيزيكي براي احداث سازه در اين زمين را پيش‌از اخذ مجوز از شوراي‌عالي ممنوع كردند. عرصه قلعه‌مرغي تا قبل از سال89 در اختيار نيروي هوايي ارتش قرار داشت و در نقش فرودگاه نظامي از آن استفاده مي‌شد؛ اما با توافق ارتش اين زمين به شهرداري واگذار شد و هفدهم اسفند همان سال در 80 هكتار از اين زمين 291 هكتاري، پارك مجهزي به نام بوستان ولايت احداث و بهره‌برداري شد. در سال90 و همزمان با تدوين مراحل نهايي طرح تفصيلي جديد تهران، برخي مديران شهري وقت و مسوولان شهرسازي شهرداري از مطالعه و بررسي درباره ايجاد «مركز اقتصاد جهاني» در نقطه‌اي از جنوب تهران خبر دادند.
ايست به برج‌سازي احتمالي
ايده احداث برج‌هاي اقتصاد جهاني در تهران در سال91 با اجرايي شدن طرح تفصيلي تهران، جدي‌تر شد و آن زمان يكي از گزينه‌ها براي اين پروژه عظيم ساختماني، عرصه باقيمانده از زمين قلعه‌مرغي اعلام شد. در طول دو سال اخير اگرچه اقدام فيزيكي در اين عرصه براي هر نوع ساخت‌وساز انجام نشده و فعلا تنها بهره‌برداري از اين زمين در قالب بوستان ولايت انجام مي‌شود، اما شوراي‌عالي شهرسازي و معماري كشور روز گذشته براي مسدود كردن مسير اقدام احتمالي روي اين عرصه، تصويب كرد: هر نوع برنامه فيزيكي يا طرح از سوي مديريت شهري تهران براي زمين پادگان قلعه‌مرغي بايد قبل از اجرا، مراحل بررسي و تصويب نهايي را در شوراي‌عالي شهرسازي طي كند.
آنچه باعث شد شوراي‌عالي شهرسازي روز گذشته براي زمين پادگان سابق قلعه‌مرغي، مصوبه ممنوعيت ساخت‌وساز صادر كند به مفادي از طرح جامع شهر تهران مصوب سال86 برمي‌گردد. در مجموعه پيوست‌هاي طرح جامع شهر تهران، دستورالعملي درباره طرح‌هاي موضعي وجود دارد كه در قالب آن، شهرداري تهران مي‌تواند براي ساماندهي مراكز اقتصادي، خدماتي، رفاهي و ... در شهر، پروژه‌هايي را به اجرا دربياورد. در ذيل اين برنامه‌ها، به ايجاد مركز اقتصاد جهاني نيز اشاره شده است.
تركيب فعلي شوراي‌عالي شهرسازي براي جلوگيري از تفسير احتمالي مديران شهري درباره اين بند از پيوست طرح جامع آن هم با توجه به يكي دو مصوبه در كميسيون ماده5 طي سال‌هاي اخير پيرامون ساخت‌وساز در قلعه‌مرغي، روز گذشته تصويب كردند هر نوع برنامه يا طرح براي زمين قلعه‌مرغي بايد هم در كميسيون ماده5 و هم در شوراي‌عالي بررسي شود. شوراي‌عالي در شرايطي به پيشواز ممانعت از ساخت‌وساز در يكي از عرصه‌هاي حساس شهر تهران رفته است كه پيش‌تر، مسوولان شهري با استناد به بند ديگري از طرح جامع تهران، كاربري يكي از بوستان‌هاي شهر را به تجاري- مسكوني تغيير دادند و اين مگاپروژه هم‌اكنون به محل اختلاف‌نظر دولت و شهرداري تبديل شده است. متن مصوبه ديروز شوراي‌عالي شهرسازي به شرح زير است:
شوراي‌عالي شهرسازي و معماري ايران در جلسه مورخ 24/6/93 ضمن بررسي گزارش ارائه شده در خصوص بوستان ولايت و در اجراي رهنمودهاي مقام معظم رهبري در خصوص ضرورت تخصيص حداكثري فضاي بوستان ولايت براي تامين فضاي سبز، موارد زير را مصوب نمود:
- الزام تصويب نهايي طرح ساماندهي اراضي قلعه مرغي (بوستان ولايت) شامل برنامه فيزيكي و طراحي سايت توسط شوراي‌عالي شهرسازي و معماري ايران
- ابطال كليه مصوبات قبلي كميسيون ماده 5 شهرتهران در ارتباط با اين موضوع و ضرورت ارائه پيشنهاد جديد با درنظرگرفتن تامين حداكثري فضاي سبز و حداقل بارگذاري فيزيكي توسط شهرداري تهران (ضوابط پهنه G112)جهت بررسي و تصويب در كميسيون ماده 5 شهرتهران و ارجاع به شوراي‌عالي شهرسازي و معماري جهت تصويب نهايي.
- ضرورت حفاظت از ابنيه تاريخي موجود در محدوده بوستان ولايت (آشيانه‌هاي پرواز و ساير ساخت‌وسازهاي مرتبط) به‌عنوان بخشي از ميراث تاريخي شهرتهران و جانمايي آنها در نقشه‌هاي طرح ساماندهي.
- ممنوعيت هرگونه ايجاد مستحدثات (ساختمان) در محدوده بوستان ولايت (اراضي قلعه مرغي) تا قبل از تصويب نهايي طرح ساماندهي اراضي قلعه مرغي.
«حقيقتا ريه‌هاي تهران ضعيف است»بخشي از بيانات مقام معظم رهبري كه به مناسبت روز درختكاري در تاريخ 17/12/89 در بوستان ولايت اظهار فرمودند، به شرح زير است:
طرح‌هاى فضاى سبزِ اينجا - حالا آقاى شهردار محترم گفتند، قبلا هم من گزارشش را ديدم- نزديك سيصد هكتار زمين است؛ اين خيلى مهم است. ايشان مي‌گويند مي‌خواهيم دويست و بيست هكتارش را فضاى سبز درست كنيم. شما بايد مواظب آن بقيه باشيد. هشتاد هكتار زمين وسط شهر، چيز كمى نيست. اينجا زمين‌هایى است كه متر مترش محاسبه دارد. شما اينجا هشتاد هكتار زمين داريد؛ مراقب باشيد كه چه اتفاقى بناست براى اين زمين‌ها بيفتد. شماها بحمداللَّه خودتان پاكيد، اهل هيچ‌گونه استفاده سوء نيستيد؛ اما اينجور نيست كه تمام محيط زندگى، خالى از آدم‌هاى سوءاستفاده‌جو باشد. مراقب باشيد طرح‌هایى كه مي‌خواهيد اينجا اجرا كنيد، از بيرون محيط شماها برايش طراحى نشده باشد؛ با بعضى از توجيه‌هاى گوناگون، توجيه‌هاى اقتصادى، تاسيس مركز تجارى. همين طور بقيه جاها. حالا اينجا بزرگترين است، اينجا مهم‌ترين است، اما تهران باز هم مراكز ديگر دارد؛ مراكزى كه مي‌توان در آنها فضاى سبز درست كرد، مي‌توان فضاى تنفسى براى تهران درست كرد، مي‌توان ريه‌هاى تهران را تقويت كرد. حقيقتا ريه‌هاى تهران ضعيف است.
با همه زحمت‌هایى كه شما كشيديد، فضاى سبز در اين شهر، خيلى كمتر از آن مقدارى است كه بايد باشد. مراقب باشيد جاهایى كه در مناطق گوناگون شهر در اختيارتان هست، اينها در خدمت فضاى سبز قرار بگيرد. به هر حال بوستان‌ها - همان طور كه عرض كرديم - ريه‌هاى تنفسى شهرند.
موضع آنی شهرداری تهران درباره بوستان ولایتگروه مسکن- بهشاد بهرامی: روز گذشته همزمان با برگزاری جلسه شورای عالی شهرسازی و معماری کشور در خصوص تصمیم‌گیری درباره عرصه باقی مانده از زمین پادگان قلعه‌مرغی، معاون شهردار تهران نیز در یک نشست خبری موضع مدیریت شهری نسبت به تعیین وضعیت این زمین را اعلام کرد. علیرضا نادری، معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران با اشاره به وسعت 291 هکتاری زمین پادگان قلعه‌مرغی اظهار کرد: برای فعالیت ساختمانی و تعیین تکلیف این زمین سه مصوبه در سال های گذشته صادر شده که بر مبنای هر یک از آنها کاربری متفاوتی برای اراضی پادگان قلعه مرغی تعریف شده است. او به اولین مصوبه درباره زمین پادگان قلعه مرغی اشاره کرد و افزود: در این مصوبه که اتفاقا در زمان حضور دبیر فعلی شورای عالی شهرسازی و معماری در همین جایگاه در سال 83 صادر شده است، 50 درصد زمین به کاربری مسکونی و 50 درصد باقی مانده به کاربری خدماتی اختصاص پیدا کرد. او ادامه داد: پس از آن در سال 1385 مجددا مصوبه ای در کمیسیون ماده پنج درباره تعیین کاربری اراضی پادگان قلعه مرغی مطرح شد که براساس آن کاربری مسکونی این زمین حذف و صحبت‌هایی در مورد اختصاص این زمین به ساخت مرکز تجارت جهانی انجام شد. به گفته نادری آخرین مصوبه در خصوص این اراضی به تاریخ 31 خردادماه سال 89 باز‌می‌گردد که برمبنای این مصوبه 75 درصد از زمین به کاربری فضای سبز و باز و 25 درصد باقی مانده به کاربری تجاری-اداری اختصاص پیدا کرد. پس از آن نیز 80 هکتار از مساحت این زمین برای ساخت بوستان ولایت به کار گرفته شد.
معاون شهردار تهران تصریح کرد: شهرداری در پادگان قلعه مرغی با بنیاد تعاون ناجا شریک است و به تنهایی نمی‌تواند در مورد کاربری کاری کند؛ به طوری که یک‌سوم مساحت این زمین به بنیاد تعاون ناجا تعلق دارد. او با بیان اینکه هنوز دستور و مصوبه جدید شورای عالی شهرسازی در خصوص کاربری اراضی باقی مانده از پادگان قلعه مرغی به ما ابلاغ نشده است، گفت: به نظر می‌رسد شورای عالی تصمیم داشته باشد سطح اشغال کاربری تجاری- خدماتی این اراضی را تا زیر 10 درصد کاهش دهد. او در بخش دیگری از صحبت‌های خود به دیدگاه شهرداری تهران در خصوص عرصه قلعه مرغی اشاره و تاکید کرد: برای تحقق هدف کاهش فاصله شمال و جنوب شهر نیاز به یکسری محرک‌های توسعه‌ای در جنوب شهر همچون ساخت مرکز تجارت جهانی یا مجتمع های خدماتی وجود دارد.
او اضافه کرد: شهرداری از دو سال پیش تاکنون در بوستان ولایت به دنبال آن است که با ساخت کالبد-کارکرد خوب همچون دانشگاه مذاهب بین‌الملل بتواند به حفظ فضاهای سبز و باز در جنوب شهر کمک کند. نادری در عین حال تصریح کرد: نمی‌توان تمامی 291 هکتار این زمین را به فضای سبز و پارک اختصاص داد چون مساله نگهداشت آن دشوار است.
با آرزوی هوایی سالم و عاری از هرگونه آلودگی برای تهران ! جنوب شهر بیش از هرچیز نیاز به فضای سبز و مراکز تفریحی و آموزشی دارد تا برج تجاری ! انشاالله سلامتی مردم در اولویت آخر قرار نگیرد.