دلایل کاهش ازدواج چیست؟

ایرنا نوشت: براساس آمارها، نرخ ازدواج به تناسب جمعیت کشور افزایش پیدا نکرده که به گفته کارشناسان ادامه این روند می تواند سرمنشای بسیاری از آسیب ها و نگرانی ها در جامعه شود.

دلایل مختلفی از ترس از طلاق تا مشکلات اقتصادی به عنوان عوامل عدم تمایل جوانان به ازدواج بیان می شود اما هرچه که هست دغدغه خانواده ها و مسوولین شده است چرا که این روزها جوان ها، زندگی مجردی را به متاهلی ترجیح می دهند و جوانان کمتر تن به ازدواج می دهند بی آنکه به تبعات و آسیب های آن فکر کنند.
ازدواج، سازنده و رشد دهنده است و روح تعاون و احساس مسئولیت را بر می انگیزد وخداوند به اقدام کنندگان به ازدواج، وعده ی توسعه رزق می دهد.
ازدواج، عامل آرامش فکری و روحی جوان و احساس شخصیت و اعتماد به نفس می شود و او را از بی عاری و بیکاری و بی برنامگی و ناامیدی می رهاند و جلوی برخی گناهان را می گیرد و موجب صیانت روحی و اخلاقی جوان می شود.
حالا پرسش این است که ازدواج با این همه فواید و آثار مثبت چرا در سال های اخیر در بین جوانان با رغبت کمی روبرو شده است؟
** رابطه مستقیم بین بی رغبتی و تاخیر در ازدواج
دکتر ناصر صبحی مدیر کل ازدواج و تعالی خانواده وزارت ورزش و جوانان بی رغبتی در ازدواج را با تاخیر در آن مرتبط می داند و می گوید: بین بی رغبتی و تاخیر در امر ازدواج رابطه وجود دارد اما بین این دو تفاوت نیز وجود دارد. منظور این است که باید دید آیا واقعا بی رغبتی در ازدواج وجود دارد و یا خیر و اگر وجود دارد این بی میلی تا چه اندازه است.
وی ادامه می دهد: سنجش این موضوع نیاز به یک تحقیق ملی، علمی و کاملا تخصصی دارد. گزارش هایی که در این زمینه تا کنون ارائه شده است بیشتر نظرات شخصی بوده است و تعدادی نیز مبتنی بر برخی پژوهش های بسیار موردی است که با مطالعه این پژوهش ها و گزارش ها نمی توان با قاطعیت اعلام کرد که در امر ازدواج بی رغبتی به وجود آمده است.
صبحی با تاکید بر اهمیت تحقیق ملی با موضوع بی رغبتی در ازدواج اضافه می کند: برای مسوولین بسیار مهم است که بدانند آیا جوان ها نسبت به گذشته نسبت به ازدواج بی رغبت شده اند یا خیر و در صورت مثبت بودن جواب ، چه مقدار و این مقدار از لحاظ علمی معنادار است یا خیر.
این کارشناس می گوید: متخصصان امر ازدواج در این زمینه شواهدی در اختیار دارند که نشان می دهد رغبت و بی رغبتی در بین جوان ها وجود دارد هرچند که بیشتر جوان ها تمایل به ازدواج و تشکیل خانواده دارند اما متاسفانه ملزومات و شرایط لازم برای این کار را ندارند.
وی با اشاره به اینکه این مساله نیاز به آسیب شناسی دارد اضافه می کند: مهمترین موضوع در این قسمت این است که برای تشکیل خانواده آمادگی های قبل از ازدواج ضروری است. آمادگی هایی که باید با انواع بلوغ از جمله بلوغ فکری، بلوغ عقلی، بلوغ عاطفی ، بلوغ فیزیولوژیکی و بلوغ اقتصادی همراه باشد.مثلا در این زمینه وقتی می گوییم بلوغ اقتصادی یعنی اینکه کسی که می خواهد خانواده تشکیل دهد باید توانایی اداره و مدیریت مالی خانواده و تامین نیازهای اقتصادی را برعهده داشته باشد. کسی که در زمان ازدواج شغل ثابتی ندارد و یا شغلی برای خود متصور نیست و یا در آینده نزدیک امیدی به شغل ندارد و یا اصلا توانایی دریافت شغلی را ندارد نشان دهنده این است که از لحاظ بلوغ اقتصادی به مرحله لازم نرسیده است.
این فعال حوزه ازدواج با گفتن این نکته که عوامل اقتصادی تنها دلیل تاخیر و یا بی رغبتی در ازدواج نیست سعی دارد نتیجه تحقیقات و پژوهش ها را درباره چرایی کاهش آمار ازدواج ناکافی بداند.
وی در این زمینه معتقد است: بسیاری از محققین و افرادی که موضوع ازدواج را مورد تحقیق و پژوهش قرار می دهند مسائل و مشکلات اقتصادی را از دلایل اصلی کاهش ازدواج در کشور اعلام می کنند اما من معتقدم علت اصلی در نظام باورها و نگرش های فرد به آن مساله است.
** مشکلات مالی تنها عامل کاهش ازدواج نیست
صبحی با تاکید بر این جمله که اقتصاد تنها عامل کاهش ازدواج در جامعه نیست، مثالی می زند و اضافه می کند: اگر اقتصاد را مشکل اصلی ازدواج فرض کنیم ، بنابراین همه کسانی که جزو طبقه مرفه زندگی هستند و هیچ مشکل اقتصادی ندارند باید تشکیل خانواده دهند در حالی که بررسی ها نشان می دهد که بحران ازدواج شامل حال این گروه از جامعه نیز می شود. برعکس این موضوع نیز حاکم است یعنی با وجود اینکه در طبقات پایین جامعه مشکل اقتصادی وجود دارد اما بسیاری از جوان های این قشر از جامعه با وجود مشکلات اقتصادی اقدام به تشکیل خانواده می دهند. بنابراین اقتصاد در امر ازدواج مهم است اما تنها عامل بازدارنده اصلی نیست.
وی سن را یکی دیگر از مولفه های ازدواج عنوان می کند و خاطرنشان می کند: بلوغ سنی در کشور ما 18 سالگی به بعد است که با بلوغ فیزیولوژیکی ارتباط دارد اما ممکن است فرد به بلوغ سنی برسد ولی از لحاظ فیزیولوژیکی آمادگی ازدواج را نداشته باشد اما اگر رشد طبیعی داشته باشد ابعاد مختلف رشد همزمان با هم تکامل پیدا می کند.
صبحی در ادامه با ذکر مثالی به اهمیت شناخت هیجانات و مدیریت آنها اشاره می کند و می گوید: بلوغ عاطفی یکی دیگر از انواع بلوغ هایی است که همه جوان ها باید قبل از ازدواج به درجه ای از آن برسند تا بتوانند هیجانات و عواطف خود را مدیریت و کنترل کنند چرا که کسی که بتواند هیجانات خود را کنترل کند آمادگی مسوولیت پذیری بیشتری دارد.
این فعال حوزه ازدواج با اشاره به اینکه در ازدواج سالم سه ویژگی روان شناختی باید مورد توجه قرار گیرد، اضافه می کند: سلامت روان و سلامت شخصیت یکی از این سه ویژگی است که هر دختر و پسر جوانی برای امر ازدواج باید از آن برخوردار باشند. منظور از سلامت شخصیت این است که باید بین دو نفر هماهنگی و تناسب شخصیت وجود داشته باشد. دختر برون گرا و پسر درون گرا با هم تفاوت دارند و اگر نتوانند این تفاوت را مدیریت کنند قطعا در زندگی با مشکل روبرو خواهند شد.
وی با تاکید بر اهمیت و نقش بلوغ در یک ازدواج موفق ادامه می دهد: در صورتی که ویژگی های شخصیتی ، روانی و بلوغ ها در دختر و پسر وجود داشته باشد می توان گفت که درنهایت هر دو به بلوغ نکاح یا بلوغ تشکیل خانواده رسیده اند و آمادگی لازم را دارند.
** تحکیم خانواده مهمتر از تشکیل آن است
صبحی با اشاره به افزایش آمار طلاق در کشور می گوید: اصل قضیه بعد از ازدواج شروع می شود بنابراین مهمتر از تشکیل خانواده تحکیم خانواده است. درست بعد از ازدواج به فکر بقا و حفظ آن می افتید . اما چگونه؟
وی در پاسخ به سوال خود به نقش و تاثیر مهارت ها در پایداری در ازدواج اشاره می کند و ادامه می دهد: مهارت ها انواع مختلفی دارد که علاوه بر مواردی که در بالا به آن اشاره کردیم می توانیم به مهارت مدیریت روابط خانواده، فرزندپروری و مهارت های مربوط به اقتصاد خانواده اشاره کنیم که در صورت کسب آن می توانیم تحکیم و تعالی خانواده را تضمین کنیم.
این کارشناس در ادامه به نقش و اهمیت پیشگیری اشاره می کند و اضافه می کند: پژوهش های صورت گرفته نشان دهنده این است که پیشگیری در هر موضوعی اولویت دارد و در بین پیشگیری ها هم پیشگیری اولیه مهمتر است. مهمترین ابزار و وسیله پیشگیری اولیه نیز آموزش است.
او در همین راستا خاطرنشان می کند: همه پژوهش ها چه در داخل کشور و چه در خارج از کشور نشان می دهد که آموزش های قبل از ازدواج تاثیر زیادی در میزان سلامت خانواده، تحکیم و تعالی خانواده ، رضایت زناشویی و میزان احساس خوشبختی دارد و کیفیت زندگی در این خانواده ها از سطح بالایی برخوردار است اما در نقطه مقابل این گروه، کسانی که از این آموزش ها بی بهره هستند دچار تنش و مشکل در زندگی شده اند و اختلاف و طلاق حاصل زندگی مشترکشان شده است.
و اما واقعیت این است که نرخ ازدواج کاهش یافته است و برای حل این بحران که جوانان جامعه را درگیر کرده است پژوهش علمی و ملی به همراه برنامه ریزی اساسی راهکاری است که می تواند نتیجه مطلوبی داشته باشد.