هنگامی که گرمای شدید غالب میشود و دما برای مدت طولانی بالا میماند فشار فیزیولوژیکی در انسان، حیوانات و گیاهان افزایش مییابد.
به نقل از مدیکال اکسپرس، پروفسور سنتولد آسنگ، مدیر مرکز جهانی سیستمهای کشاورزی در دانشگاه فنی مونیخ، مروری بر آستانهها (تحمل دما) و راهبردهای سازگاری را ارائه میدهد.
وی میگوید: «ما بررسی کردهایم که کدام دما ارجح است و کدام دما برای انسان، دام، طیور و محصولات کشاورزی مضر است. طبق این مطالعه، دمای مطلوب از ۱۷ تا ۲۴ درجه سانتیگراد متغیر است.
آستانه گرما در انسان چه میزان است؟
در رطوبت بالا، گرمای ملایم برای انسان از حدود ۲۳ درجه سانتیگراد و در رطوبت کم از ۲۷ درجه سانتیگراد شروع میشود.
پروفسور آسنگ میگوید: «قرار گرفتن افراد برای مدت طولانی در معرض دمای بالاتر از ۳۲ درجه سانتیگراد با رطوبت بسیار زیاد یا بالای ۴۵ درجه سانتیگراد با رطوبت بسیار کم، میتواند کشنده باشد. در رویداد شدید گرمایی با دمای بسیار بالاتر از ۴۰ درجه سانتیگراد، افراد به پشتیبانی فنی، بهعنوانمثال فضاهایی با تهویه هوا نیاز دارند.»
آسنگ برای کاهش بیشتر فشار گرما، راهبردهای مختلفی را از جمله افزایش سایه طبیعی درختان یا سایبان ساختاری ذکر میکند. میتوان شهرها و ساختمانها را نسبت به دمای هوا منفعلتر کرد، بهعنوانمثال، با استفاده از عایق سقف و دیوار یا رنگهای روشنتر و بازتابنده در سقف و دیوارها اثر گرما کاهش مییابد.
دمای بالا چگونه بر احشام تاثیر میگذارد؟
در احشام فشار گرما در ۲۴ درجه سانتیگراد با رطوبت بالا و در ۲۹ درجه سانتیگراد با رطوبت کم رخ میدهد. میزان تولید شیر در گاوها هنگام قرار گرفتن در معرض فشار گرمایی میتواند ۱۰ تا ۲۰ درصد کاهش یابد. دامنه دمای قابل قبول برای طیور ۱۵ تا ۲۰ درجه است. مرغها در دمای ۳۰ درجه سانتیگراد فشار گرمای ملایمی را تجربه میکنند. در دمای ۳۷ درجه سانتیگراد و بالاتر تنش گرمایی شدیدی را تجربه میکنند و میزان تخمگذاری آنها کاهش مییابد.
تنش گرمایی بهطور کلی منجر به کاهش رشد احشام و گاوهای شیری، مرغها و سایر دامها میشود که به معنی بازده و عملکرد باروری پایینتر است.
پروفسور آسنگ اظهار کرد: نمونههایی از سازگاری تکاملی با آب و هوای گرم در پستانداران زمینی وجود دارد. مرغهای برهنه ترانسیلوانیا به دلیل جهش ژنتیکی پیچیدهای که رشد پرها را سرکوب میکند، نسبت به انواع دیگر مرغ تحمل گرمایی بیشتری دارند. آنها بهطور طبیعی دارای تهویه هوا هستند زیرا روی گردن خود پر ندارند.
واکنش محصولات گیاهی به دمای بالا چگونه است؟
آسنگ توضیح میدهد، در محصولات گیاهی، بهنظر میرسد محدوده دمای بهینه و آستانههای دما بهدلیل تفاوت بین گونهها و انواع مختلف، متنوعتر باشد.
بهعنوانمثال محصولات با طبع سرد مانند گندم در دمای سردتر بهتر عمل میکنند، در حالی که محصولات با طبع گرم مانند ذرت، به یخزدگی حساس هستند اما میتوانند دمای گرمتر را تحمل کنند. راهبردهای کاهش تنش گرمائی در محصولات زراعی شامل تغییر در تاریخ کاشت برای جلوگیری از تنش گرمایی در اواخر فصل، آبیاری (در صورت امکان)، روی آوردن به محصولات مقاوم در برابر گرما و تولید نژادی است که به افزایش گرما مقاوم باشد.
تغییرات اقلیمی چگونه بر زندگی روی زمین تاثیر میگذارد؟
پروفسور آسنگ خاطرنشان کرد: تا پایان قرن، ۴۵ تا ۷۰ درصد از مساحت زمین تحت تاثیر شرایط آب و هوایی قرار میگیرد که در آن انسان نمیتواند بدون پشتیبانی فنی مانند تهویه هوا زنده بماند. در حال حاضر، این میزان ۱۲ درصد است به این معنی که در آینده، ۴۴ تا ۷۵ درصد از جمعیت انسانی بهطور مزمن تحت تاثیر گرما قرار خواهند گرفت. برای دام، طیور، محصولات کشاورزی و سایر موجودات زنده افزایش مشابهی در تنش گرمایی پیشبینی میشود.
وی در پایان نتیجهگیری میکند، سازگاری ژنتیکی با آب و هوای متغیر اغلب دورههای زیادی بهطول میانجامد. زمان موجود برای بسیاری از اشکال برتر زیستی بسیار کوتاه است. اگر روند فعلی آب و هوا ادامه یابد، بسیاری از موجودات زنده ممکن است بهشدت تحت تاثیر قرار بگیرند یا حتی بهدلیل تغییر دما بهطور کامل از روی زمین محو شوند.