نارضایتی از یک سبد پر دردسر

شرق نوشت: برنج هندی و مرغ‌یخی برزیلی گویا به ذایقه اقشار مشمول دریافت «سبد کالا» خوش نیامده است. تعداد زیادی از در‌صف ایستادگان طرح کالای رایگان اعلام کرده‌اند که برنج و مرغ این سبد را به افراد مستحقی که خود می‌شناسند هدیه خواهند کرد. در گفت‌وگو با مراجعه‌کنندگان به چند فروشگاه زنجیره‌ای بود که متوجه شدیم تعداد قابل‌توجهی از دریافت‌کنندگان کالا چندان هم به این سبد نیاز نداشته‌اند چراکه به اذعان خودشان برنج مصرفی‌شان ایرانی است و مرغ برزیلی نمی‌خورند. این افراد تصمیم دارند اقلام بی‌کیفیت سبد را به افراد مستحقی که می‌شناسند هدیه دهند. برخی می‌گفتند مرغ عرضه‌شده را از روی ناچاری گرفتیم البته روی بسته‌بندی‌ها نوشته‌ای دال بر وارداتی‌بودن مرغ‌ها وجود نداشت اما در بین صفوف انتظار، شایعه برزیلی‌بودن مرغ‌های سبد کالا به یقین متقاضیان تبدیل شده بود. به غیر از مرغ برخی هم از روغن و پنیری که با مارک‌های ناشناخته‌ دریافت کرده بودند گلایه داشتند. در فروشگاه‌های شهروند، سپه و اتکا هر برندی که زیادتر از همه موجود بود به متقاضیان داده می‌شد اغلب هم برندهایی ناشناخته بوده که نتوانسته در فروشگاه مشتری برای خود پیدا کند. منصور، بازنشسته شرکت مخابرات است که ماهانه یک‌میلیون و 200 هزارتومان درآمد دارد و از عملکرد توزیع‌کنندگان راضی است اما برنج هندی را بی‌کیفیت می‌داند و معتقد است اگر به‌جای این همه شلوغی و دردسر برای تهیه این اقلام خوراکی، پول آن را به مردم بدهند بهتر است. مرتضی، 45ساله و سرپرست یک خانواده سه‌نفره نیم‌ساعت در صف ایستاده است تا سبد خود را دریافت کند. خانواده او که از برنج ایرانی استفاده می‌کنند از کیفیت برنج هندی ناراضی هستند و در گفت‌وگو با خبرنگار «شرق» می‌گویند یا آن را با برنج ایرانی مخلوط می‌کنند یا آن را به دیگران می‌دهند. روز نخست تخصیص سبد کالا نشان داد که دولت تدبیر و امید اولین طرح حمایت از اقشار ضعیف را بدون در نظرگرفتن شعار خود تخصیص داد. عدم اطلاع‌رسانی شفاف، کاهش تعداد مشمولان از 17میلیون‌نفر به چهار‌ونیم‌میلیون‌نفر، عدم انتخاب صحیح افراد و آشفتگی‌ها در روز نخست تخصیص سبد کالا امیدها را از دولت امید کمرنگ کرد.

پیامک دوپهلو و سرگردانی مراجعه‌کنندگان

درحالی دیروز به‌عنوان نخستین روز تخصیص سبد کالا انتخاب شد که هنوز تکلیف برخی از مشمولین برای دریافت کالا مشخص نشده است. تعداد زیادی از افراد با دریافت این پیامک که «سبد کالا به شما تخصیص داده شده است اما شماره کارت شما برای تحویل سبد کالا به سامانه اعلام نشده است» برای گرفتن آنچه مستحق دریافت آن شناخته شده‌اند سرگردان ماندند. همین مساله هم باعث شد این افراد پس از مراجعه به فروشگاه‌ها و انتظاری طولانی در صفوف تعریف‌شده؛ بدون هیچ کالایی دست خالی به منزل بازگردند. همه اینها در شرایطی است که دولت پس از بلندشدن صدای اعتراض مردم و نمایندگان آنها روز گذشته تصمیم گرفت مجددا مشمولین سبد کالا را بازنگری کرده و از احتمال تخصیص این اقلام به تمام بازنشستگان و کارگران تامین اجتماعی خبر دهد.

تجمع مقابل وزارت صنعت

انتخاب ناقص اقشار ذی‌نفع موجبات اعتراض را تا آنجا فراهم کرد که به گزارش «فارس» گروهی از سرپرستان خانوار از صبح دیروز مقابل معاونت بازرگانی داخلی وزارت صنعت تجمع کردند تا نارضایتی خود را از قرارنداشتن نام خود در فهرست دریافت‌کنندگان سبدکالا اعلام کنند.فاطمه، زن 45ساله‌ای که همسرش کارگر «کارواش» شرکت واحد است می‌گوید شوهرش ماهانه 600هزارتومان حقوق می‌گیرد اما امروز وقتی برای دریافت سبدکالا مراجعه کرده متوجه شده است که چون حقوق شوهرش بیشتر از 500هزارتومان است نمی‌تواند سبد دریافت کند. فاطمه به گزارشگر «شرق» می‌گوید صدای ما را به گوش مسوولان برسانید که چرا این تبعیض را بین کارمندان و کارگران می‌گذارند؟

25 نفر را برگشت دادیم

در گفت‌وگو با یک متصدی توزیع «فیش» برای دریافت سبد مشخص شد در چهارساعتی که او مسوول توزیع «فیش» بوده است، حدود 25نفر از سرپرستان خانواده از جمله بازنشستگان سازمان تامین‌اجتماعی با حقوق بیشتر از 500هزارتومان نمی‌توانستند این سبد را دریافت کنند. مریم، 37ساله و حدود یک‌ساعت در صف ایستاده است تا سبدکالایی دریافت کند. او می‌گوید ارزشش را ندارد که این همه وقتش را تلف کند و این مقدار مواد غذایی فقط دو هفته تامین خوراک زندگی خانواده‌اش را می‌کند. مرد میانسالی که با فرزند خردسالش برای دریافت سبد کالایی آمده است این شکل ارایه مواد خوراکی را توهین به مردم می‌داند و معتقد است دولت باید به جای اینطور برنامه‌ها به فکر ایجاد اشتغال و درآمدزایی بیشتر برای مردم باشد.

دفترچه‌های از رده خارج

در کنار همه این مشکلات، اطلاع‌رسانی غیرشفاف هم مزید بر مشکلات دیگر طرح سبد کالا شد و عده‌ای که با دفترچه‌های بانکی خود مراجعه کرده بودند هم بدون دریافت کالا بازگشتند چراکه تخصیص سبد فقط با کارت بانکی امکان‌پذیر است و آن دسته از افرادی که حساب یارانه‌هایشان کارت الکترونیک ندارد؛ از فهرست دریافت کالا خط می‌خورند. اما آنهایی که کارت ملی و کارت بانکی سرپرست خانوار را در دست داشتند ولو اینکه خود سرپرست خانوار نبودند توانستند این سبد را دریافت کنند. برخلاف آنچه رییس‌جمهور درباره حفظ شأن مردم می‌گفت و بر آن تاکید داشت دیروز برخورد برخی متصدیان دور از این شعار بود. درحالی که مراجعه‌کنندگان ساعاتی طولانی مقابل در انبار فروشگاه، در دمای منفی پنج درجه زیر بارش برف ایستاده بودند و در نهایت با برخورد ناشایست متصدیان مواجه می‌شدند. بر همین اساس نحوه توزیع سبد کالا پرتذکرترین رفتار دولت بود که روز گذشته در جلسه علنی نوبت دوم مجلس قرائت شد.  به‌هرحال؛ «سبد کالا» راهکاری از سوی دولت بود تا از فشار تورم بر سفره مردم بکاهد؛ هدف شایسته‌ای که به نظر می‌رسد در مرحله اجرا با نواقصی مانند شناسایی ناقص مشمولان دریافت سبد و کیفیت کالاهای عرضه‌شده و نامناسب‌بودن راهکار توزیع، انتقادهایی در پی آورده است. برطرف‌کردن این کاستی‌ها می‌تواند بر تاثیرگذاری راهکارهایی اینچنینی بیفزاید. هرچند حتی در بهترین حالت فرضی توزیع هم نباید از منتقدانی غافل شد که با اهداف سیاسی در جمع انتقادکنندگان جا خوش کرده‌اند.


از اعتراض نمایندگان تا استعفای مسوولان سبد کالا

عبدالرضا عزیزی رییس کمیسیون اجتماعی مجلس با بیان اینکه برای مشکلات مشمولان سبد کالا به رییس‌جمهور نامه می‌نویسیم، گفت: اخباری که از سراسر ایران به ما می‌رسد اخبار خوبی نیست و کارگر روستایی که به نان شب خود محتاج است نمی‌تواند ثبت‌نام کند و مشمول سبد کالا نیست.

سیدمحمد بیاتیان نماینده مردم بیجار در مجلس با اشاره به اعتراض‌های گسترده مردمی به نحوه توزیع سبدکالا در کشور، تصریح کرد: دامنه اعتراضات به نحوه توزیع سبد کالا به درون دولت هم کشیده شده است و شنیده‌ها از تهدید برخی وزرای مرتبط با بحث سبد کالا به استعفا حکایت دارد.

سیدسعید زمانیان عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفت: در کشور حدود سه‌میلیون کارگر فصلی و بیکار داریم که با وجود وضعیت بد اقتصادی به آنها سبد تعلق نگرفته است، بنابراین دولت باید برای رفع مشکل این اقشار آسیب‌پذیر گام بردارد.
علیرضا محجوب رییس فراکسیون کارگری مجلس تاکید کرد: فراکسیون کارگری علاوه بر اینکه تذکر شفاهی خود را به مسوولان اعلام کرده، به‌صورت کتبی این موضوع را یادآور شده است. سبد کالا تنها به کارگران شناسنامه‌دار تعلق می‌گیرد، این در حالی است که بسیاری از کارگران ما در شهرستان‌ها و روستاها به‌صورت آزاد مشغول هستند و شناسنامه خاصی هم ندارند و اغلب از وضعیت مالی بدتری نسبت به کارگران شناسنامه‌دار برخوردارند. به دولت پیشنهاد دادیم که این میزان سقف برای حقوق یک‌میلیون‌تومان باشد و تمام کارگرانی که زیر یک‌میلیون‌تومان حقوق دریافت می‌کنند مشمول سبد کالا شوند اما متاسفانه تاکنون اقدامی صورت نگرفته است.

کمال علیپور نماینده مردم قائمشهر در مجلس از تقدیم طرح تحقیق و تفحص از نحوه خرید سبد کالا به هیات‌رییسه مجلس خبر داد و با بیان اینکه پیگیر علت توزیع برنج‌های خارجی در سبد کالا هستیم، گفت: وزیر صنعت، معدن و تجارت حتما باید در این زمینه توضیحات کاملی ارایه کند، چراکه هیچ دلیل قانع‌کننده‌ای نیست که به چه علت از برنج ایرانی در سبد کالا استفاده نشده است.

حسین طلا نماینده مردم تهران در مجلس از شیوه عجیب دولت در نحوه توزیع سبد کالا انتقاد کرد و گفت: چگونه است که یک نماینده مجلس با حقوق بالای ۵۰۰هزارتومان، سبد کالا می‌گیرد، اما آن روستایی که هیچ حقوقی ندارد، شامل این طرح نیست. مسلم بیات مدیرکل سازمان استاندارد تهران در مورد سلامت برنج‌های هندی عرضه‌شده در سبد کالا، گفت: ما نمی‌دانیم در سبد کالا از چه نوع برنجی استفاده شده ولی با توجه به اینکه دولت عرضه‌کننده سبد کالاست، اشکالی در این زمینه وجود نخواهد داشت.