قصه رمالی ابتدا یک قصه ابتدایی و ساده بود. قصه‌ای از جنس اعتماد افراد ساده‌دل یا حتی خرافه پرست به افرادی که ادعا می‌کردند قدرت پیش بینی آینده، سرنوشت، بخت، اقبال، بالین و تصمیمات پنهان ونهان را دارند. دختر دم بختی که تمام خواستگارانش را به بهانه‌های گوناگون از دست داده، زنی که بعد از گذشت ده سال از ازدواجش هنوز صاحب بچه نشده و انگ «اجاق کوری» را به یدک می‌کشد، مادری که همیشه از مریضی خردسالش گرفتار دوا ودرمان شده است، زن جوانی که از دخالت‌های همیشگی خانواده همسرش خسته شده است، همگی بعد از اینکه به قول خودشان از گرفتاری و بدشانسی‌ها بریده‌اند، حتی برای یک بار هم که شده سراغ رمال‌ها، دعا نویسان و سرکتاب بازکن‌ها رفته اند. زنی که مطمئن است بخت و اقبال دخترش را بسته، دیگری اطمینان دارد که همسرش را جادو کرده اند و صدها دلیل دیگر برای اینکه به سراغ فالگیرها بروند.
به گزارش قانون، این روزها فال قهوه، ورق، تاروت، چای، دعا خوانی، سرکتاب باز کنی، جادو وجنبل، دمیدن روی هزاران شیء بی‌جان و... جملگی جای فال حافظ، استخاره به قرآن مجید و کمی صبر، استقامت و دعا در برابر سختی و مشکلات را گرفته و با گذشت زمان و تغییر و تحولات شیوه‌های سنتی زندگی، دغدغه برای با خبر شدن از آینده و تغییر سرنوشت یا سحر و جادو طرفداران بیشتری دارد. سودجویانی که نه ماهانه بلکه ساعتی و روزانه از بسیاری افراد ساده لوح و زودباور سوء استفاده کرده و پول‌های هنگفتی به جیب می‌زنند. هر فال قهوه از 30هزار تومان در مناطقی از شهر شروع و به بیش از 200 هزار تومان در مناطق بالا نشین کلان‌شهر‌ها رسیده است.باز کردن سحر و جادو که از سوی زنان و حتی برخی از مردان طرفداران پرو پاقرصی داشته از 300 هزار تومان شروع و به 800 هزار تومان به بالا ختم می‌شود. چه بسیار افرادی که با اتکا و اعتماد به این فال‌ها زندگی خود را نابود کرده و با ساده لوحی تمام به آنها اعتماد کرده اند.
هنوز بسیاری از افراد وقتی از همه‌جا ناامید می‌شوند، دوست دارند بدانند درآینده چه اتفاقی می‌افتد و یا به زبان خودشان احساس می‌کنند که در کارشان نحسی یا گره‌ای افتاده است، به رمال، فالگیر، دعانویس و ... مراجعه می‌کنند تا سحر یا جادو جنبل‌های احتمالی را خنثی کرده و مشکلاتشان حل شود،بختشان باز شود و رزق و روزی شان بیشتر شود.اقبال امروزی مردم به انواع فال قهوه، تاروت، پاسور و غیره، غیر قابل کتمان است؛ مریم یکی از همین افراد است که چون همسرش به هر کاری که رو می‌آورد و شکست می‌خورد، احتمال می‌دهد که شاید با دعا نویسی، بتواند رزق و روزی خانواده را بیشتر کند؛ ثریا دختر 28 ساله دیگری هم که هنوز مجرد است و به گفته خودش هنوز خواستگاری برایش نیامده، نگران است که شاید بخت و بالینش با سحر و جادو بسته شده باشد، او تا امروز حدود سه میلیون تومان در مراجعه به فالگیر، دعا نویس و جن گیر‌ها خرج کرده است و یکی از مردان دعا نویس هم با دعایی که به صورت این دختر خوانده، به او اطمینان داده است که بختش تا چند ماه دیگر بازمی شود، حالا ثریا منتظر است تا نتیجه این همه تلاش خود را مشاهده کند!
این دو روایت کوتاه خوشبینانه ترین حالت است، چه بسیار خانواده هایی که دچارفریب شده و از آنها سوء استفاده‌های زیادی شده است، «اکبر رشیدی»، روانشناس و کارشناس آسیب‌های اجتماعی در این ارتباط به خبرنگار قانون می‌گوید: لازم است در ابتدا بدانیم که رمالی تاریخچه دیرینه‌ای دارد و تنها مربوط به جوامع سنتی، در حال گذر یا توسعه یافته نیست بلکه این قصه سر دراز داشته و پیشینه‌ای طولانی دارد؛ در واقع همگام با تحولات اجتماعی وپیچیدگی جوامع، رمالی ومسائل خرافی نیز دستخوش تغییر می‌شود که نمونه‌ای از آن پیش بینی‌های اختاپوس در مسابقات جام جهانی را می‌توان نام برد. وی می‌افزاید: اگر نگاهی به آمار قربانیان جرائم ویا حوادث روزنامه‌های کشور داشته باشیم بدون شک بسیاری از افراد جامعه، قربانی این رفتار مجرمانه می‌شوند ویا این که رمالی یکی از عوامل زمینه ساز کلاهبرداری‌ها ،افزایش دعاوی خانوادگی ، اغفال دختران و..است، با این حال، هر روز میزان مراجعه به رمالان در حال افزایش است، به راستی چه عواملی در این اتفاق ناخوشایند نقش دارند؟
ساده لوحی افراد و شروع کار رمالیاین کارشناس آسیب‌های اجتماعی تاکید می‌کند: بد نیست بدانیم که خیلی وقت‌ها همه چیز از یک اتفاق ساده شروع می‌شود. درشهرستان سمنان مصاحبه‌ای با یکی از رمالان انجام دادم واز اوپرسیدم: اولین جرقه‌ای که باعث شد به عنوان رمال در شهر معروف شوید چه اتفاقی بود که ایشان در جواب چنین گفت: «همسایه ما دختری داشت که پا به سن گذاشته وشرایط ازدواج برایش مهیا نشده بود. یک روز در برابر مادرش، از حس ترحم ودلسوزی با صدای بلند گفتم:بخت واقبال دختر شما با دعای من باز شده وحتما تا 40 روز آینده ازدواج خواهد کرد از قضا این دختر قبل از40 روز ازدواج کرد. این مسئله باعث شد که فقط در طول یک هفته از نقاط مختلف شهربه من رجوع شود وخیلی زود مشهور شدم در حالی که تنها یک کارگر ساده بودم و با رمالی آشنایی چندانی نداشتم؛ اما با این اتفاق ساده، مردم فکر می‌کردند که خیلی حرفه‌ای هستم ومن نیز ناخواسته کار رمالی را شروع کردم و...»
چرا از رمالان کمک می‌خواهیم؟
به گفته وی، عوامل مختلف فرهنگی واجتماعی در گرایش بعضی از افراد جامعه به رمالی نقش دارند ولیکن بررسی این موضوع از منظر روان شناختی نیز خالی از فایده نیست؛ درماندگی آموخته شده وبی اعتمادی به ظرفیت وتوانمندی‌های شخصیتی افرادی که در حل مشکلات زندگی با شکست‌های زیادی مواجه می‌شوند به مرور زمان این تصورغیر منطقی را در وجودشان القاء می‌کند که در کنترل پدیده‌ها وحوادث زندگی نمی توانند نقشی ایفا کنند، این افراد در مواجهه با مسائل زندگی احساس نا کارآمدی وبی کفایتی می‌کنند ودر این شرایط به ظرفیت‌های خدادادی وتوانمندی‌ها ی شخصیتی خود بی اعتماد می‌شوند بنابراین با کوچکترین استرس، آرامش روانی خود را از دست می‌دهند وفقط می‌خواهند با تقاضای کمک از دیگران، خیلی زود مسائل خود را حل کنند، بنابراین احتمال بیشتری وجود دارد که در این شرایط به رمالی نیز پناه ببرند.
اتکای نفس قوی به عقل و نفس ضعیف به بخت!رشیدی ادامه می‌دهد: سطحی‌نگری، باورهای غیرمنطقی و حاکمیت تفکر غيرعقلانی درزندگی یکی از دلایل مراجعه افراد به رمالان است. همانطور که گاهی ساده لوحی افراد باعث اعتماد به رمالان می‌شود؛ یکی از ویژگی‌های افراد ساده لوح این است که فاقد تفکر عقلانیت بوده و از تفکرات نقادانه و عقلانی کمتراستفاده می‌کنند. خود را به خوبی نمی شناسند و با ویژگی‌های مثبت رفتاری و شخصیتی خود آشنایی ندارند؛ در واقع طبق حدیثی از امام علی (ع)، وقتی نفس انسان خودش را باورکرده و قوی باشد، به عقل متکی می‌شود اما وقتی نفس ضعیف شود به بخت تکیه خواهد کرد. وی ادامه می‌دهد: دربیشتر موارد نیز مشاهده می‌شود، افراد و زوج‌هایی که تازه ازدواج کرده و شناخت کافی از یکدیگر ندارند در مواجهه با اختلافات و مشکلات در زندگی، به افراد رمال و خرافه پرست مراجعه می‌کنند. در حالی که جوانان، تازه عروس و تازه دامادها، باید مشکلات خود را از طریق گفتمان، مراجعه به متخصصان و روانشناسان حل کرده و اختلافات را به شیوه اصولی حل و فصل کنند.
تفاوت هیجان مداران با مسئلهمداراناین روانشناس می‌گوید: سبک‌های مقابله‌ای افراد با مسائل ومشکلات زندگی، با یکدیگر بسیار متفاوت است، در واقع انسان‌ها در مواجهه با مسائل و مشکلات مختلف زندگی به دو روش «مسئله مداری یا هیجان مداری» برخورد می‌کنند؛ افرادی که از سبک‌های مسئله مدارانه استفاده می‌کنند ابتدا آرامش خود را حفظ کرده، مسئله را به خوبی واکاوی و با بررسی همه‌جانبه موضوع، از توانایی‌ها وامکانات خود برای رفع مشکلات استفاده می‌کنند، اما افراد با سبک‌های هیجان مدارانه، برای حل مشکلات تکانشی وهیجانی عمل کرده و دربسیاری از موارد عجولانه و احساسی تصمیم گیری می‌کنند.
تصوراشتباه گره گشایی مشکلات توسط رمالان!رشیدی با اشاره به شگردهای گوناگون این افراد سودجو تصریح می‌کند: طبق توضیحات ذکر شده، معمولا افراد زمانی به رمال یا فالگیرها مراجعه می‌کنند که خود را در برابر حل مشکلات ناتوان دیده ودر یک پروسه زمانی نمی توانند مسائل را حل کنند، بنابراین به دلیل ویژگی‌های هیجان‌مداری خود، تصورمی کنند که رمالان می‌توانند در این زمینه معجزه کرده و با پیش بینی امور، مشکلات را در کوتاه‌ترین زمان ممکن حل کنند. در حالی که این افراد غالبا شیاد بوده و با شگردهای خاصی می‌توانند اعتماد مراجعان را به خود جلب کنند که در این شرایط تلقین پذیری افراد نیز بیشتر می‌شود.وی می‌گوید: بنابراین آنها با پناه بردن به افراد سودجو اجازه می‌دهند که از آنها سوء استفاده کنند،در حالی که وقتی در برابر مشکلات، آرامش خود را حفظ کرده و و با واکاوی مسائل، آن‌را تبدیل به یک مسئله کنیم، مشکلات به راحتی حل می‌شوند. حس کنجکاوی و حقیقت طلبی نیز در انسان‌ها آنها را به سمت و سوی کشف حقیقت وآینده نگری هدایت کرده و می‌خواهند که از هر شیوه‌ای برای پیش بینی آینده و زندگی خود با خبر شوند.
قانون چه می‌گوید؟و اما مطابق قانون مصوب 1324 هرگونه اقدام به رمالی و جن گیری و فالگیری جرم محسوب می‌شود. همچنین بر اساس بند18 ماده 3 آیین نامه همین قانون فرد یا افرادی که تحت عنوان رمال در خانه یا مغازه فعالیت و اقدام به سوء استفاده کرده و این‌کاررا به عنوان کسب و پیشه خود قرار دهند مرتکب جرم شده و قانون برای این افراد مجازات حبس و جزای نقدی پیش بینی کرده است به همین دلیل، لازم است در این زمینه، برای جلوگیری از سوء استفاده از خانواده‌ها، که توسط افراد شیاد صورت می‌گیرد، صدا و سیما با همکاری دستگاه‌های مختلف از جمله نیروی انتظامی دراین زمینه اطلاع رسانی و فرهنگ سازی کنند، به عنوان مثال ساختن و طراحی برنامه هایی مثل «شوک» که در مورد تجربیات افراد شکست خورده و مال باخته اطلاع رسانی می‌كند، می‌تواند تاثیرات بسزایی داشته و تا حد بسیار زیادی از معضلات بعدی بکاهد. همچنین با عنایت به ماده یک ودو از قانون تشدید مجازات مرتکبی ارتشاء،اختلاس وکلاهبرداری مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام در سال 1367 رمالی یا فالگیری چون به کلاهبرداری دیگران وبردن وجه یا مال از افراد می‌شود ومعمولا چنین افرادی به وسایل تقلبی و رفتارهای شیادانه متوسل می‌شوند رفتاری مجرمانه تلقی گردیده ومجازات آنان ،متناسب با خسارت فرد زیان‌دیده تعیین می‌شود.
به خدا توکل کنیم نه به رمالاندر عین حال، مهدی قلی پور، مدرس دانشگاه و کارشناس مذهبی نیز به خبرنگار قانون می‌گوید: در جزء سی قرآن در سوره فلق چنین آمده است که «من شر نفاثات فی العقد» خدایا، از شر زنان افسونگر چون به جادو در گره‌ها بدمند، دورکن. بر اساس همین آیه شریفه از کلام خداوند، دعای به شر و بدی و رمالی سحرو جادو در دین ما باطل است و دین ما صراحتا این عمل را در سوره فلق نهی کرده و زنان یا هر انسان رمال و فالگیری را خطاب قرار داده و آنها را از این کار نهی کرده است. در حالی که متاسفانه در جامعه ما کار رمالی، دعای شر‌نویسی و فالگیری که در نتیجه آن زندگی‌ها را تلخ می‌کند، در حال رواج است. وی ادامه می‌دهد: در دین ما مخالف این اقدام مورد توجه قرار گرفته شده است. دعا کردن فینفسه، درست و دعای خیر نیز خوب و پسندیده است. بسیاری از بزرگان دین ممکن است دعا کنند و دعای به خیر آنها می‌تواند بسیار امید بخش باشد اما این دعا که از سوی رمالان و فالگیرها انجام می‌شود در دین ما نهی شده است. دعای به خیر در دین ما وجود دارد اما دعای به شر، بدی و زشتی در دین ما بسیار نهی شده است. دین ما دین خوبی، خیر، بهترین‌ها و دین رحمت است و خداوند نیز برای بنده‌هایش خوبی می‌خواهد؛ در گفته‌های اهل بیت(علیهمالسلام) هم چنین سفارش شده است که همیشه برای برادران مومن خود دعا کرده و برای آنها خیر بخواهید که اگر برای یکدیگر خیرخواهی کنید، خداوند هم برای شما خیر و خوبی می‌خواهد.به گفته وی، رمالی و دعای به شر کردن که در جامعه ما فراوان دیده می‌شود، در دین ما به طور صریح نهی شده ؛ پس بهتر است به جای اتکا و اعتماد به این افراد به خداوند توکل کنیم.
مردم هنوز به رمالان اعتماد دارند با این اشتیاق چشمگیر و روز افزون به غیر از کارهای پراکنده فرهنگی برای اطلاع‌رسانی در مورد عواقب مراجعه به این افراد، کلاهبرداری و مالباختگی مراجعان، اقدام اساسی دیگری صورت نگرفته است. اگرچه این معضل هنوز به زنگ خطر تبدیل نشده است اما هشدارهای تعداد زیادی از مسئولان، کارشناسان و جامعه شناسان در این زمینه به تنهایی یک اقدام عاجل و ضربتی را مي‌طلبد تا در کنار شناسایی، معرفی و برخورد با افرادی که از محل رمالی و دعانویسی به سود کلان مي‌رسند، مردم و جوانان در این ارتباط هوشیار و آگاه شوند. به نظر مي‌رسد که اگر مردم و قشر هدف در این زمینه به درستی آگاه شوند، از تعداد مراجعه به این افراد کاسته شده و در نتیجه از تعداد مالباختگان و سایر آسیب‌های اجتماعی حاصل از آن نیز کاسته خواهد شد.تا زمانی که برنامه‌سازان، فرهنگسازان، جامعه شناسان و به‌ویژه مسئولان فرهنگی و اجتماعی کشور در این زمینه فرهنگ سازی دقیقی انجام ندهند، همچنان شاهد رشد قارچ‌گونه و ابداع شیوه‌های جدید رمالان برای کلاهبرداری و سوءاستفاده از اعتماد افراد ساده‌دل و ساده لوح خواهیم بود.نه تنها صدا و سیما بلکه سایت‌های خبری و روزنامه‌ها مي‌توانند نمونه‌های بی‌شماری از سوءاستفاده از افراد عادی و ساده لوح توسط رمالان را در قالب مستندهای تلویزیونی، سریال و فیلم‌های پخش شده به تصویر بکشند، برنامه‌سازی کنند و جلوی پیشرفت کار رمالی و آسیب‌های حاصل از آن را بگیرند.
