بیست و هشتمین همایش سالانه بانکداری اسلامی دیروز با حضور مسئولان ارشد اقتصادی کشور کار خود را آغاز نمود. آنچه از این همایش و در سخنان مسئولین مشخص بود، ناهماهنگی و عدم وجود انگیزه لازم برای اجرایی شدن بانکداری اسلامی بود و این در حالی است که بسیاری بانکداری اسلامی را گمشده نظام اقتصادی ایران می دانند. سئوالی که در این میان مطرح است این است که چه معیارهای عملی برای بانکداری اسلامی وجود دارد؟
به گزارش
تابناک اقتصادی، مدتی است که بسیاری از فقها از ربوی بودن نظام بانکی می گویند و این موضوع در سال های اخیر و با افزایش نرخ های سود بانکی روندی صعودی به خود گرفته است. فقها معتقدند که باید نظام بانکی ما به سمت اسلامی بودن قدم بردارد و حرکت کند اما نکته جالب این است که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی همایش های بسیاری پیرامون بانکداری اسلامی برگزار شده است، ولی همچنان در عمل شاهد تغییرات محسوسی در نظام بانکی کشور برای رسیدن به بانکداری اسلامی نبوده ایم. به عبارت بهتر گویی بانکداری اسلامی تنها بهانه ای است برای برگزاری همایش ها. دیروز مورخه 7 مرداد ماه 1396، همایش سالانه بانکداری اسلامی به بیست و هشتمین ایستگاه خود رسید. همایشی که مسئولان ارشد اقتصادی کشور را برای سوق دادن نظام بانکی در عمل به سوی بانکداری اسلامی زیر یک سقف جمع می کند، اما عملاً هیچ راهکار عملی از این همایش بیرون نمی آید. دلیل این موضوع را می توان در سخنرانی های مسئولین اقتصادی کشور در همایش دیروز جستجو کرد.
ولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی که نهاد تحت هدایتش باید پرچم دار بانکداری اسلامی باشد در سخنرانی دیروز خود تنها به گزارش کار بانک مرکزی اکتفا نمود و اشاره آنچنانی به بانکدار اسلامی نداشت! مسعود کرباسیان نیز که به تازگی وزیر اقتصاد شده است از همکاری و همراهی وزارت اقتصاد با بانک مرکزی گفت. محمدباقر نوبخت هم که رئیس سازمان برنامه و بودجه است در بخشی از سخنان خود توپ را به زمین فقهای شورای نگهبان انداخت و گفت: ملاک قانون اساسی و شرع در اجرای قوانین شورای نگهبان است، بنابراین نظام بانکی ربوی نیست. در این بین تنها محمد نهاوندیان بود که به نکته خاصی در زمینه عملیاتی نشدن بانکداری اسلامی اشاره نمود. وی که به تازگی به عنوان معاون اقتصادی رئیس جمهور انتخاب شده است برای سخنرانی پیرامون بانکداری اسلامی به پشت تریبون رفت و در بخشی از سخنان خود به نکته قابل تاملی اشاره نمود. وی گفت اگر ضعفی وجود دارد نباید آن را به حساب بانکداری اسلامی بگذاریم بلکه این را باید به حساب ناهماهنگی های محیطی بگذاریم که امکان تحقق بانکداری اسلامی در نظام اقتصاد ایران را نداده است.
به هر صورت آنچه از سخنان مسئولین اقتصادی کشور نمایان است این است که کسی حرف خاصی در مورد بانکداری اسلامی ندارد. نداشتن حرف خاص در این زمینه هم نه به این خاطر است که معیار علمی و عملی برای بانکداری اسلامی نیست بلکه به این خاطر است که عزم جدی برای پیاده سازی بانکداری اسلامی در بین مسئولین اقتصادی وجود ندارد.
از معیارهای بانکداری اسلامی می توان به این موارد اشاره نمود: انطباق نظام بانکی با فقه اسلامی، تخصیص عادلانه منابع، نرخ های سود عادلانه و رعایت اخلاق در عرصه بانکداری. با عملیاتی نمودن این معیارهاست که نظام بانکداری می تواند در راستای اسلامی بودن قدم بردارد.
برای این منظور هم باید به مجلس و کمیسیون اقتصادی آن چشم دوخت. کمیسیون اقتصادی که طرح بانکداری بدون ربا را از ماه ها قبل در دستور کار خود قرار داده است و قرار بود این طرح در پایان نیمه نخست تابستان امسال برای تقدیم به هیئت رئیسه و بررسی در صحن علنی آماده شود. حال باید منتظر ماند تا با رونمایی از این طرح قدمی در جهت اسلامی شدن نظام بانکی برداشته شود.
به هر صورت آنچه مسلم است این است که نظام بانکداری اسلامی بود که توانست اقتصاد کشور مالزی را شکوفا نماید بنابراین شاید گمشده اقتصاد کشور ما نیز همین موضوع نظام بانکداری اسلامی باشد.
