از دیدگاه متخصصان مختلف، میزان اعتیادآوری یک ماده مخدر از جنبه‌های مختلفی مانند آسیب‌هایی که ایجاد می‌کند، قیمت آن، میزانی که این ماده سیستم دوپامین مغز را فعال می‌کند، میزان اثرگذاری آن از نظر مردم، شدت عواملی که در ترک این ماده مخدر نقش دارند و نیز مدت زمانی که با مصرف آن فرد در دام این ماده مخدر می‌افتد، شناخته می‌شود.
به گزارش «تابناک» به نقل از ایسنا، جنبه های دیگری نیز برای تعیین میزان اعتیادآور بودن یک ماده مخدر وجود دارد و حتی برخی متخصصان بر سر این موضوع بحث دارند که هیچ ماده مخدری همواره اعتیادآور نیست.
با این حال یکی از راه های شناخت میزان اعیتادآور بودن مواد مخدر بررسی های متخصصان اعتیاد است.
"سی ان ان" در همین رابطه یافته‌های یک گروه از متخصصان اعتیاد را در این زمینه گردآوری کرده که در ادامه خواهید خواند:
۱) هروئین
کارشناسان اعتیاد هروئین را اعتیادآورترین ماده مخدر جهان دانسته اند. این ماده مخدر درجه اعتیادآوری ۳ را از حداکثر درجه ۳ امتیازی به خود اختصاص داده است. آزمایش های صورت گرفته بر حیوانات نشان داده که این ماده مخدر سطوح دوپامین در سامانه پاداش مغز را تا ۲۰۰ درصد افزایش می دهد.
هم چنین علاوه بر میزان بالای اعتیادآور بودن، هروئین ماده مخدر بسیار خطرناکی است. چرا که دوزی از هروئین که باعث اوردوز مصرف کننده می شود، تنها پنج برابر دوزی است که برای نشئه شدن نیاز است.
هروئین را هم چنین دومین ماده مخدر خطرناک جهان دانسته اند که هم برای مصرف کننده و هم برای جامعه مضر است. در سال ۲۰۰۹ میلادی بازار مواد مخدر غیرقانونی از جمله هروئین در سراسر جهان ۶۸ میلیارد دلار برآورد شده بود.
۲) کوکایین
کوکایین به طور مستقیم در نحوه استفاده مغز از دوپامین برای ارسال پیام ها از یک نورون به نورون دیگر تداخل ایجاد می‌کند. در اصل این ماده مخدر از خاموش شدن سیگنال های دوپامین جلوگیری کرده و باعث فعالیتی غیرطبیعی در مسیرهای سیستم پاداش مغز می شود.
آزمایش های صورت گرفته روی حیوانات نشان می دهد کوکایین باعث افزایش سه برابری سطوح دوپامین نسبت به شرایط عادی می شود.
برآوردها حاکی از آن است که بین ۱۴ تا ۲۰ میلیون نفر در سراسر جهان کوکایین مصرف می کنند و در سال ۲۰۰۹ میلادی بازار کوکایین حدود ۷۵ میلیارد دلار بها داشته است.
متخصصان اعتیاد، کراک کوکایین را سومین ماده مخدر خطرناک جهان و پودر کوکایین را که نشئگی خفیف تری ایجاد می‌کند، پنجمین ماده مخدر خطرناک دنیا دانسته‌اند.
حدود ۲۱ درصد از افرادی که مصرف کوکایین را تجربه می‌کنند در بخشی از زندگی خود به آن وابسته می‌شوند.
کوکایین را می توان مشابه سایر مواد محرک اعتیادآور مانند مت‌آمفتامین و آمفتامین دانست که با افزایش دسترسی افراد به آن ها تبدیل به معضلی بزرگ شده‌اند.
۳) نیکوتین
نیکوتین عنصر اصلی اعتیادآور تنباکو است. هنگامی که فردی سیگار می کشد، نیکوتین به سرعت جذب ریه هایش شده و به مغز منتقل می شود. متخصصان اعتیاد، نیکوتین را سومین ماده مخدر جهان دانسته‌اند.
بیش از دو سوم افراد آمریکایی که سیگار کشیدن را تجربه کرده‌اند در طول زندگی خود به آن وابستگی پیدا کرده‌اند.
در سال ۲۰۰۲ میلادی سازمان جهانی بهداشت (WHO) اعلام کرد بیش از یک میلیارد سیگاری در سراسر جهان وجود داشته و تا سال ۲۰۳۰ میلادی نیز تنباکو سالیانه جان بیش از هشت میلیون نفر را خواهد گرفت.
حیوانات آزمایشگاهی واکنش خوبی به کشیدن سیگار نشان نمی دهند. از همین رو طی آزمایشی که در آن موش های آزمایشگاهی با فشار دادن یک دکمه نیکوتین را به طور مستقیم به جریان خون خود وارد می کردند، مشخص شد نیکوتین موجب افزایش حدود ۲۵ تا ۴۰ درصدی سطوح دوپامین در سیستم پاداش مغز آن ها می شود.
۴) باربیتورات:
باربیتورات ها یک دسته دارویی هستند که برای درمان اضطراب و بی خوابی مورد استفاده قرار می گیرند. این ماده مخدر در پیام های شیمیایی مغز تداخل ایجاد کرده و باعث از کار افتادن برخی نواحی مغز می شود.
این ماده در دوزهای پایین در فرد احساس سرخوشی ایجاد می کند ولی در دوزهای بالا به دلیل سرکوب کردن تنفس می‌تواند کشنده باشد.
اعتیاد به باربیتورات ها زمانی که این دسته دارویی به راحتی از طریق تجویز در دسترس مردم قرار داشت، رایج بود اما اکنون داروهای دیگری جایگزین این دسته دارویی شده اند و از این رو میزان اعیتاد به آن ها کاهش یافته است. این امر نقش و تاثیر در دسترس بودن مواد مخدر را بر میزان خطری که می توانند به دنبال داشته باشند، برجسته می سازد.
کارشناسان اعتیاد، این ماده مخدر را چهارمین ماده مخدر اعتیادآور جهان دانسته‌اند.
۵) الکل
این ماده پنجمین ماده مخدر اعتیادآور در جهان شناخته می‌شود. الکل تاثیرات بسیاری بر مغز دارد اما آزمایش های صورت گرفته بر حیوانات حاکیست این ماده سطوح دوپامین در سیستم پاداش مغز را بین ۴۰ تا ۳۶۰ درصد افزایش می دهد.
حدود ۲۲ درصد از افرادی که مصرف الکل را تجربه می کنند، در طول زندگی خود به این ماده مخدر اعتیاد پیدا می‌کنند.
سازمان جهانی بهداشت (WHO) در سال ۲۰۰۲ میلادی اعلام کرد دو میلیارد نفر در سراسر جهان الکل مصرف کرده‌اند و بیش از سه میلیون نفر در سال ۲۰۱۲ میلادی به دلیل مصرف الکل و آسیب رسیدن به بدنشان جان باخته اند.
هم چنین الکل در جایگاه آسیب رسان ترین ماده مخدر شناخته شده است.
