امروزه " دیابت" یکی از مهم ترین چالش های سلامت جهانی است که هزینه های درمانی هنگفت ولزوم توجه جدی برای پیشگیری و کنترل را می طلبد
به گزارش «تابناک» به نقل از روزنامه خراسان، سازمان بهداشت جهانی و انجمن بین المللی دیابت از سال ۱۹۹۱، ۱۴ نوامبر را به عنوان روز جهانی «دیابت» در هفته کنترل بیماری با هدف افزایش آگاهی عمومی معرفی کرد.
« دیابت» در یک نگاه
دیابت بیماری است که در نتیجه افزایش گلوکز ( قند) خون بروز می یابد و به سه دسته دیابت نوع یک، 2 و بارداری تقسیم می شود. دیابت نوع 2 شایع ترین نوع بیماری است که سبک زندگی و بی تحرکی، تغذیه ناسالم و استرس مزمن و کنترل نشده مهم ترین دلایل بروز آن است.اگرچه تکرر ادرار، تشنگی مداوم، کاهش وزن بی دلیل، تندخویی و حالات عصبی، ضعف و اختلال جنسی به عنوان علایم اصلی ابتلا به دیابت شناخته می شوند اما ممکن است فرد بدون علایم خاصی مدت ها مبتلا بوده و اطلاعی نداشته است.
متاسفانه در چنین مواردی زمانی بیماری تشخیص داده می شود که عوارض جدی نظیر اختلالات بینایی، نارسایی کلیوی، ناراحتی های قلبی عروقی، زخم های مزمن پوستی و... بروز یابد.
اصول درمان دیابت مبتنی بر کنترل همیشگی قند خون از طریق مصرف دارو یا تزریق انسولین است. در دیابت نوع یک پانکراس قادر به تولید انسولین مورد نیاز نخواهد بود اما در دیابت نوع 2 تولید ناکافی انسولین یا اختلال در جذب آن زمینه ساز بیماری خواهد بود که ضرورت مصرف دارو یا تزریق انسولین صرفا از طریق آزمایش خون و تشخیص پزشک متخصص امکان دارد و هرگز نباید خودسرانه دوز دارو را تغییر داد یا آن را قطع کرد.
برخی خانم ها هم طی بارداری دچار افزایش قند خون می شوند که نیاز به کنترل آن توسط متخصص زنان خواهد بود زیرا موجب بروز عوارضی نظیر زایمان زودرس، نارسایی کلیوی، پره اکلامپسی، وزن بالای نوزاد در زمان تولد و افت قند خون نوزاد و... می شود. زمینه خانوادگی ابتلا به دیابت نوع 2، سابقه دیابت بارداری، سن بالای 35 سال در هنگام بارداری، سندروم تخمدان پلی کیستیک و وزن بالای نوزاد در بارداری های قبل از جمله شاخص های خطر ابتلا به دیابت بارداری است.
رژیم غذایی مبتلایان به دیابت نوع یک
این گروه از بیماران که نیاز به تزریق انسولین دارند، باید با توجه به شیوه غذایی خود با پزشک مشورت کنند تا دوز مناسب تزریق انسولین تجویز شود. در واقع این افراد باید به رژیم دیابتی پایبند باشند و نه این که سعی کنند با تغییرات غذایی بیماری خود را کنترل کنند.
رژیم غذایی مبتلایان به دیابت نوع 2
در صورت ابتلا به دیابت نوع 2 باید رژیم غذایی متعادل و متنوع برای جلوگیری از تغییرات قند خون رعایت شود. تغذیه این بیماران مبتنی بر پنج توصیه اصلی خواهد بود:
پنج سهم میوه و سبزیجات؛ حداکثر سه میوه
مصرف لبنیات؛ سه بار در روز
گوشت، ماهی یا تخم مرغ؛ یک تا دو بار در روز
کاهش مصرف چربی ها
مصرف کافی گلوسیدها اما از نوع مناسب
منابع نشاسته یا قند
توجه به مصرف گلوسیدها ( قندها) از دو نظر ضرورت دارد. قندها به دو دسته قندهای ساده و پیچیده تقسیم می شوند. قندهای ساده به سرعت جذب می شود و قند خون را بالا می برد که در انواع مربا، نان سفید، شیرینی جات و به عبارتی در خوراکی های با طعم شیرین وجود دارد. اما قندهای پیچیده که در آرد و غلات سبوس دار وجود دارد زمینه ساز تغییرات کمتری در نوسان قند خون می شود و مصرف آن ها برتری دارد. همچنین فیبرهای موجود در آن ها از نظر تغذیه نیز ارزش دارد زیرا روند هضم را تنظیم و قند خون را کنترل می کند.
انتخاب بهترین چربی ها
رژیم غذایی سرشار از چربی ها بر عملکرد انسولین و بروز اضافه وزن در مبتلایان به دیابت تاثیر دارد. براساس توصیه متخصصان، مصرف چربی ها باید 35 تا 40درصد دریافت انرژی روزانه را شامل شود که البته چربی های غیراشباع ( روغن های گیاهی) بر روغن های اشباع حیوانی برتری دارد. افراط در مصرف چربی ها زمینه بروز گرفتگی عروق در دیابتی ها را تشدید می کند.
«خوراکی های لایت» هم بی ضرر نیستند!
بسیاری از مبتلایان به دیابت به خصوص جوان ها تمایل به مصرف نوشابه ها و دیگر خوراکی هایی را دارند که برچسب « لایت» دارد. اما نباید درباره مصرف آن ها و تاثیرنگذاشتن بر قند خون اطمینان داشت. در واقع برچسب " بدون قند" نشان می دهد که این محصول فاقد ساکاروز یا شکر سفید اما حاوی مقدار زیادی فروکتوز؛ نوع دیگری قند است که همان تاثیر را بر افزایش قند خون دیابتی ها دارد. حتی درباره مصرف خوراکی های لایت نیز باید احتیاط به خرج دارد.
