در پی صدور مجوز مصرف اضطراری واکسن روسی در کشورمان، انتقاداتی در این باره شکل گرفت که موجبات نگرانی بسیاری را فراهم آورد، به ویژه که برخی بر خطرناک بودن این واکسن تاکید دارند.
به گزارش «تابناک»؛ ۲۱ مردادماه امسال بود که خبرگزاری رسمی روسیه از ثبت رسمی واکسن کرونا با تایید ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری این کشور خبر داد و موج بزرگی از اظهارنظرها در این باره در جهان شکل گرفت. اظهارنظر‌هایی که برخی از آنها به تردید درباره کارایی این واکسن اشاره داشت و شفاف نبودن روند تولید آن را شاهد این مدعا معرفی می‌کرد.
*پاندورا شخصیتی اسطوره‌ای است که توسط خدایان یونان خلق شده. پرومتئوس، همان خدایی که بشر را خلق کرد، طی جریانی تمامی رنج‌ها و شرارت‌های جهان را در جعبه‌ای پنهان می‌کند و آن را به پاندورا می‌دهد. پاندورا از باز کردن جعبه به دلیل محتویات آن منع می‌شود، اما طاقت نمی‌آورد و آخر در جعبه را می‌گشاید. از آن پس جهان را بدی و ظلمت و رنج فرا می‌گیرد و تنها یک چیز در جعبه می‌ماند و آن چیزی نیست جز امید.
از جمله این اظهارنظرها، توییت کیانوش جهانپور، رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت بهداشت بود که نوشت: «
مجوز مصرف انسانی واکسن آزمایشی کرونا قبل از اینکه مراحل مطالعات بالینی به درستی پایان یابد، در حکم جعبه پاندورا* است و بالقوه خطرناک. هنوز هیچ کدام [از واکسن ها]همگی این مراحل را طی نکرده‌اند و باید مراقبت کرد این مسابقه [رونمایی از واکسن‌های تولیدی در کشورهای مختلف]، صرفا مسابقه‌ای در مسیر اطمینان، سلامت و ایمنی افزونتر باشد و لاغیر.»
از انتشار این اظهار نظر و توییت حدود شش ماه می‌گذرد، اما آنچه موجب شده بعد از این مدت بازخوانی شود، سخنان اخیر جهانپور است که حالا مدتی است با حفظ سمت، سخنگوی سازمان غذا و داروی کشورمان هم شده و اخیرا تاکید کرده که مجوز مصرف اضطراری مشهورترین واکسن روسی، واکسن «اسپوتنیک وی» در این سازمان صادر شده است؛ مجوزی که معنای صدور آن، شروع واکسیناسیون کووید ۱۹ در کشورمان با این واکسن روسی است.
موضوعی که در پی اعلام آن، انتقاداتی مطرح شده که از جمله آنها، اظهار نظر مینو محرز، پزشک نامدار ایرانی است که دست بر قضا مسئول ارزیابی واکسن ایرانی تولید شده در زیر مجموعه ستاد اجرایی امام خمینی (ره) هم هست و تاکید کرده واکسن روسی هیچ گونه تاییدیه‌ای از مراجع بین المللی مانند سازمان بهداشت جهانی ندارد و «به عنوان یکی از اعضای کادر درمان این واکسن را تزریق نمی‌کند، زیرا تاکنون هیچ اطلاعاتی از آن منتشر نشده است.»
با توجه به صراحت محرز در انتقادش به واردات واکسن روسی و صدور مجوز مصرف آن، قابل حدس بود که اظهار نظر وی بازتاب وسیعی در افکار عمومی بیابد و تردید‌ها در خصوص این اقدام را پررنگ کند و همین گونه هم شد، تا جایی که جهانپور ترجیح داد پاسخی کوبنده به این اظهار نظر بدهد و تاکید کند که «ایشان [مینو محرز] شأنی برای ارزیابی واکسن‌های دیگر ندارند چنان‌که ورودی در این موضوع هم نداشته‌اند.»
سخنگوی سازمان غذا و دارو در ادامه یادآور شد که «مرجع تایید واکسن -از جمله واکسن داخلی که ایشان [محرز]مسئول کارآزمایی بالینی آن هستند-، سازمان غذا و دارو است» تا به این وسیله نهیبی به محرز زده باشد که حتی حضور وی در تیم ارزیابی یک واکسن هم به معنای تایید آن واکسن نیست و تنها سازمان غذا و دارو در زیرمجموعه وزارت بهداشت است که در این خصوص تصمیم گیری می‌کند، نه هیچ مرجع و فرد دیگری مانند وی.
تاکید بر سلیقه بودن اظهار نظر محرز و فاقد ارزش فنی و علمی بودن این دست اظهارنظرها، دیگر نکته‌ای بود که جهانپور در پاسخ به نقد خانم پزشک مطرح کرد و در ادامه آن یادآور شد که اگر مطالعه‌ای در زمینه واکسن روسی در حال انجام است، می‌شود نتایجش را برای بررسی در اختیار سازمان غذا و دارو قرار داد. پاسخی که البته تهی از استدلال در خصوص آن بخش از انتقادات محرز است که واکسن روسی تایید هیچ نهاد و مرجع بین المللی را ندارد!
این در حالی است که محرز در بخشی از موضع گیری خود گفته بود: «از چه زمانی سازمان غذا و داروی کشورمان جزو منابع بین‌المللی شده؟ سازمان غذا و داروی ایران زمانی می‌تواند دارو و واکسنی را تایید کند که پیش از آن دارو یا واکسن مورد تایید سازمان بهداشت جهانی قرار گرفته باشد. وقتی دارو یا واکسنی هنوز مورد تایید هیچ منبعی نیست، سازمان غذا و دارو نمی‌تواند آن را تایید و توزیع کند. وقتی هنوز هیچ اطلاعاتی از واکسن درز نشده، بر حسب چه فرآیندی آن را تایید می‌کنند؟»
اظهار نظر و سوالاتی که توسط جهانپور پاسخ داده نشده اند تا این گونه به نظر برسد که قابل پاسخ دادن نیستند و ایرادی وارد به مصوبه سازمان غذا و داروی کشورمان محسوب می‌شوند! ایرادی که شاید تاکید سازمان غذا و دارو بر صدور مجوز «اضطراری» برای مصرف واکسن روسی، برای پاسخ دادن به آن باشد؛ تاکید بر این نکته که روال عادی برای صدور این مجوز طی نشده و همه چیز از سر اضطرار بوده است. اضطراری که با تکیه به آن می‌توان بر عدم تایید واکسن در مراجع بین المللی چشم پوشید!
این در حالی است که می‌دانیم واکسن روسی فاز‌های آزمایشی را با موفقیت به اتمام رسانده و در نتیجه، به رغم آنکه تایید مراجعی مانند سازمان بهداشت جهانی را دریافت نکرده، دست کم از حیث خطرناک بودن مورد سنجش قرار گرفته و عدم خطرآفرینی آن به اثبات رسیده است، هرچند این موضوع تنها یک فاکتور حائز اهمیت است و میزان ایمنی زایی به واسطه تزریق این واکسن اهمیت به مراتب بیشتری دارد که مورد تایید هیچ نهاد بین المللی قرار نگرفته است.
موضوعی کلیدی که نشان می‌دهد واکسن روسی به واقع محصولی غیرشفاف دسته بندی می‌شود و از این نظر حق با مینو محرز است. محصولی که شش ماه پیش جهانپور آن را در حکم جعبه پاندورا خوانده و حالا تاییدش کرده است تا برخی از چرخش وی سخن به میان آورند و ابراز تعجب کنند، در حالی که جهانپور پاسخ صریح و کوتاهی به این ادعا دارد: «تفاوت مرداد و بهمن ۶ ماه است و شش ماه برای هر سه مرحله کارآزمایی و نتیجه گیری برای آدم سالم عاقل غیرمغرض زمان کافی است، مگر اینکه مشکل چیز دیگری باشد.»
در پی صدور مجوز مصرف اضطراری واکسن روسی در کشورمان، انتقاداتی در این باره شکل گرفت که موجبات نگرانی بسیاری را فراهم آورد، به ویژه که برخی بر خطرناک بودن این واکسن تاکید دارند.
بله 
