ادعای آژانس درباره کاهش توان بازرسی از مراکز اتمی ایران/ واکنش‌های متفاوت جهانی به دولت طالبان/ توافق هوانوردی جدید روسیه با ایران برای فروش هواپیما/ دستور بازداشت بیش از ۲۰۰ نظامی در ترکیه

بین الملل تابناک/ تحولات خاورمیانه: ادعای آژانس درباره کاهش توان بازرسی از مراکز اتمی ایران، واکنش‌های متفاوت جهانی به دولت طالبان، توافق هوانوردی جدید روسیه با ایران برای فروش هواپیما، دستور بازداشت بیش از ۲۰۰ نظامی در ترکیه و موافقت بایدن با کمک ۴۷ میلیون دلاری به ارتش لبنان، از مهم‌ترین خبر‌ها و رویداد‌های مرتبط با خاورمیانه در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.

ادعای آژانس درباره کاهش توان بازرسی از مراکز اتمی ایران

منابع خبری روز سه‌شنبه گزارش دادند که مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش های برجامی و پادمانی خود ادعا کرده که بازرسی‌های این سازمان از مراکز اتمی ایران به طور چشمگیری کاهش یافته و با محدودیت جدی مواجه است.

در این گزارش ها که بخش‌هایی از آن در رسانه‌های خارجی انتشار یافته، ادعا شده که ایران مانع دسترسی بازرسان آژانس به سایت‌های مرتبط با فعالیت‌های هسته‌ای شده و همچنان به توسعه فعالیت‌های اتمی خود ادامه می‌دهد. در این گزارش آمده است که ایران ۱۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای ۶۰ درصد ذخیره کرده که فراتر از سقف مجاز در برجام است.

رافائل گروسی مدیرکل آژانس بار دیگر ادعای کشف ذرات هسته‌ای اعلام نشده در ایران را تکرار کرده و از تهران خواسته تا بدون فوت وقت، توضیحات لازم در این زمینه را بدهد.

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دو سال است که ادعاهایی را درباره آنچه فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده در مکان‌هایی در ایران خوانده، مطرح کرده است. آژانس و ایران شهریور ماه سال گذشته توافق کردند تا همکاری‌های خود را بیش از پیش تقویت کرده و اعتماد متقابل را به منظور تسهیل اجرای کامل موافقتنامه جامع پادمان و پروتکل الحاقی به آن، که از ١۶ ژانویه ٢٠١۶ موقت و داوطلبانه توسط ایران در حال اجراست، ارتقا بخشند.

دو طرف اسفندماه پارسال به توافقی دست یافتند که بر پایه آن تهران در چارچوب قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران» تعهدات داوطلبانه برجام از جمله اجرای پروتکل الحاقی را متوقف کرده و دوربین‌های نظارتی برخی از مراکز هسته‌ای را تا سه ماه از دسترس بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دور نگه می‌دارد. مقرر شد که اگر تحریم‌های آمریکا ظرف سه ماه کامل لغو شد، ایران این اطلاعات را در اختیار آژانس می‌گذارد، در غیر این صورت اطلاعات برای همیشه پاک خواهد شد.

این مهلت سه ماهه یک بار نیز به مدت یک ماه دیگر تمدید و قرار شد تا ایران از پاک‌ کردن فیلم‌ها خودداری کند. اما از سوم تیرماه ایران دیگر این مهلت را تمدید نکرده است.

کاظم غریب آبادی، سفیر و نماینده دائم کشورمان نزد سازمان‌های بین المللی در وین، در واکنش به انتشار گزارش های برجامی و پادمانی مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی، گفت: تمامی فعالیت‌های هسته ای ایران، از جمله غنی سازی در سطوح مختلف و تولید فلز اورانیوم، در چارچوب حقوق هسته‌ای ایران تحت معاهده عدم اشاعه صورت می‌گیرند و کاملاً هم‌راستا با تعهدات پادمانی ایران انجام می‌شوند. از آنجا که سایر طرف‌ها به تعهدات خود تحت توافق هسته‌ای در حوزه رفع تحریم عمل نکردند و سیاست اعمال تحریم‌های غیرقانونی و یکجانبه آمریکا نیز ادامه دارد، هیچ کس نمی‌تواند توقف این فعالیت‌ها را در چارچوب این توافق از ایران طلب کند.

نماینده دائم کشورمان، در همین زمینه، از اقدام مدیرکل در گزارش موضوع مربوط به ثبت داده‌های فراتر از پادمان انتقاد کرد و گفت: این اقدام فقط برای سه ماه با آژانس تفاهم شده بود و مبنای آن نیز کاملاً سیاسی بوده است؛ موضوعی که نه حقی برای آژانس ایجاد می‌کند و نه تکلیفی برای ایران.

غریب آبادی در خصوص گزارش مدیرکل آژانس درباره چند موضوع باقی مانده پادمانی نیز گفت: صرفاً چهار موضوع پادمانی بین ایران و آژانس وجود دارد که مربوط به حدود دو دهه قبل هستند و ایران تاکنون، تعاملات مناسب و سازنده‌ای را درخصوص آنها با آژانس، با هدف حل و فصل این موضوعات، به عمل آورده است.

وی از اینکه آژانس با وجود بازرسی‌های گسترده از تأسیسات هسته‌ای ایران که افزون بر یک پنجم تمام بازرسی‌های آژانس در سطح جهانی می‌شود و هیچ مشکل پادمانی نیز در فعالیت‌ها و تعهدات جاری هسته ای وجود ندارد، تحت فشار برخی اعضای خاص خود، درصدد بزرگ نمایی این موضوعات است، انتقاد کرد و گفت: آژانس باید استقلال، بی طرفی و حرفه‌ای گری خود را حفظ کند و اعضای آژانس نیز باید از اعمال فشار بر آژانس و تلاش برای استفاده ابزاری از آن در جهت مقاصد سیاسی خود، جدی پرهیز نمایند.

غریب آبادی فوریت این موضوعات را، آنگونه که مدیرکل در گزارش خود اشاره کرده است، رد کرد و گفت: نگرانی جدی، وجود سلاح‌های هسته‌ای رژیم صهیونیستی اسرائیل، خرابکاری تروریستی در تأسیسات هسته‌ای صلح آمیز و ترور دانشمندان اتمی است که‌ متاسفانه آژانس تاکنون به خود این جسارت را نداده است که درخصوص این مسائل، موضعگیری کند.

نماینده دائم کشورمان افزود: ما همکاری و تعامل سازنده شفافی با آژانس داریم و این شفافیت باید مورد شناسایی و قدردانی قرار گیرد، نه اینکه وسیله‌ای برای بهانه گیری‌های بی مورد شود، چون این رویکرد بحران سازی غیر ضروری، ابتدا دامن خود آژانس را خواهد گرفت.

واکنش‌های متفاوت جهانی به دولت طالبان

معرفی دولت طالبان که ملا حسن آخوند (از سال ۲۰۰۱ تحت تحریم های سازمان ملل متحد است) در راس آن است، واکنش های متفاوت جهانی را به دنبال داشت.

به گزارش اسپوتنیک، لوئیجی دی مایو، وزیر خارجه ایتالیا به رسانه ملی La۷ گفت: دولت اعلام شده توسط طالبان در افغانستان، با نخست وزیر در لیست تروریست ها و وزیر خارجه تحت تعقیب اف بی ای، نه تنها نشانه خوبی برای جامعه بین المللی نیست، بلکه بدترین نشانه است.

این مقام افزود که موضوع به رسمیت شناختن طالبان به عنوان مرجع قانونی از سوی هیچ کشوری مطرح نشده است.

اردوغان : وظیفه ما، بررسی دقیق این روند است

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه طی نشست خبری مشترک با فلیکس تشیسکدی، رئیس جمهور جمهوری دموکراتیک کنگو پیرامون معرفی کابینه موقت طالبان اظهار داشت: مشخص نیست این دولت موقت تا چه زمانی بر سر قدرت باشد. آنچه ما باید انجام دهیم، پیگیری دقیق این روند است.

اردوغان در پاسخ به سوالی درباره احتمال نتیجه‌گیری از مذاکرات با آمریکا و قطر برای مدیریت فرودگاه کابل گفت: ما از ابتدا رویکرد مثبتی اتخاذ کردیم، ولی در نقطه‌ای رسیدیم که هنوز هیچ پیشرفت مثبتی برای ما وجود ندارد. ما رویکرد مثبت خود را حفظ کرده و می‌کنیم. اگر این روند مثبت نسبت به اصول ما ادامه یابد، از آن استقبال خواهیم کرد.

رئیس‌جمهور ترکیه در رابطه معرفی کابینه موقت افغانستان توسط طالبان نیز اظهار داشت: مشخص نیست این کابینه موقت تا چه زمانی بر سر قدرت باشد. آنچه ما باید انجام دهیم، پیگیری دقیق این روند است. امیدوارم برای تمام افغانستان با صلح همراه باشد.

آمادگی مشروط سئول برای همکاری با دولت طالبان

کره جنوبی آماده همکاری با رژیم جدید طالبان در افغانستان است اگر به هنجارهای بین المللی و حقوق بشر احترام بگذارد و پناهگاه تروریست ها نباشد. به گزارش ایسنا، چوی یانگ سام، سخنگوی وزارت خارجه کره جنوبی گفت: دولت ما آماده همکاری با دولت جدید افغانستان در صورت رعایت هنجارهای بین المللی ، رعایت حقوق اولیه بشر و ممنوعیت پناه دادن به تروریست هاست.

این دیپلمات گفت که سئول دیگر عملیات گسترده ای را برای تخلیه افراد محلی از افغانستان برنامه ریزی نمی کند و اکنون هرگونه درخواست مهاجرت به کره جنوبی توسط مقامات با دقت بررسی می شود.

سئول پس از تصرف کابل توسط طالبان ، ۳۷۸ تبعه افغان را که در کنار دولت کره جنوبی در سازمان های مختلف کار می کردند و سالها به آن کمک کردند، تخلیه کرد. همه آنها می توانند ساکن کره جنوبی شوند.

وزارت خارجه ایالات متحده در بیانیه‌ای اعلام کرد این کشور در حال ارزیابی دولت جدید افغانستان است که توسط طالبان اعلام شده است.

آمریکا: در حال ارزیابی هستیم

در پی اعلام تشکیل دولت موقت طالبان و اعطای چندین پست عالی به شخصیت‌هایی که در نبرد ۲۰ ساله علیه ائتلاف تحت رهبری آمریکا حضور فعال داشتند، واشنگتن «نگرانی» خود را در مورد دولت تازه طالبان ابراز کرد.

در این بیانیه آمده است آمریکا توجه دارد که لیست اعلام شده منحصراً اعضای طالبان یا نزدیکان آنها هستند و هیچ زنی در میان اسامی وجود ندارند.

در بیانیه وزارت خارجه آمریکا، همچنین انتظارات روشن آمریکا مبنی بر اینکه طالبان اطمینان دهد خاک افغانستان برای تهدید هیچ کشور دیگری مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و دسترسی بشردوستانه برای حمایت از مردم افغانستان را تضمین می‌کند اعلام شده است.

توافق هوانوردی جدید روسیه با ایران برای فروش هواپیما

آژانس حمل و نقل هوایی فدرال روسیه و سازمان هواپیمایی کشوری جمهوری اسلامی ایران مورخ ششم سپتامبر ۲۰۲۱ تفاهم نامه‌ای که هدف آن ایجاد شرایط مطلوب برای تصویب طراحی استاندارد تجهیزات هوانوردی غیرنظامی ساخت روسیه به ایران است، امضا کردند.

به نوشته وبگاه «ارو تایمز» توافق، نتیجه مذاکراتی است که بین دو کشور در ژوئن ۲۰۲۱ انجام شد. در ماه مه ۲۰۱۸، دولت ایالات متحده تصمیم گرفت دوباره تحریم‌هایی علیه جمهوری اسلامی ایران توسط «دونالد ترامپ» رئیس جمهور سابق خود علیه ایران اعمال کند. بسیاری از شرکت‌های هوانوردی جهان به دلیل بیم ناشی از تحریم شدن، قراداد فروش صد‌ها فروند هواپیما به ارزش بیش از ۳۰ میلیارد دلار را به ایران لغو کردند.

در آن برهه فقط شرکت هواپیماسازی فرانسوی، ایتالیایی «آی آرتی» موفق شد پنج فروند هواپیما را در پنج اوت ۲۰۱۸ به «ایران ایر» تنها یک روز قبل از اعمال تحریم‌های جدید آمریکا تحویل دهد.

به گزارش این منبع خبری، با توجه به تحریم‌های بین المللی ایران از اواخر دهه ۱۹۷۰، هوانوردی غیرنظامی ایران به شدت به هواپیما‌های جدید نیاز دارد. طبق داده‌ها میانگین سن ناوگان شرکت هواپیمایی ملی ایران ایر ۱۸.۶ سال است.

به نوشته ایرو تایمز، این اولین بار نیست که روسیه برای صادرات هواپیما‌های خود به ایران تلاش می‌کند. در آوریل ۲۰۱۸، دو شرکت ایرانی «ایران ایر تور» و «شرکت هواپیمایی آسمان» قرارداد ۲ میلیارد دلاری برای خرید ۴۰ فروند هواپیمای «سوخو سوپرجت» امضا کردند. با این حال، از آنجا که برخی قطعات هواپیمای سوخو ساخت ایالات متحده است، این قرارداد نیز تحت تاثیر تحریم‌های خزانه داری ایالات متحده قرار گرفت.

از آن زمان، «شرکت هواپیمایی یونایتد»، شرکت مادر سوخو، متعهد شده که سوپرجت را روسی کند تا صادرات آن آسان شود. این پروژه باید تا سال ۲۰۲۳ به پایان برسد. ایران پیشتر برای خرید نسخه جدید این هواپیما ابراز علاقه کرده است.

رئیس شرکت هواپیماسازی سوخوی روسیه پیشتر گفته بود که این شرکت به محض لغو تحریمها، یکصد فروند سوخو سوپرجت اس اس جی به ایران تحویل خواهد داد. تاراسانکوف رئیس این شرکت گفته بود: «این توافق برای ما سود هنگفتی دارد. ما درباره تحویل این هواپیما‌ها مذاکره کرده ایم و انتظار داریم یکصد فروند سوپر جت به زودی تحویل داده شود.»

وی اضافه کرد که پس از بررسی اینکه ایران توان و ظرفیت لازم را داشته باشد و این ظرفیت مورد تایید واقع شود، تهران میتواند در روند ساخت قطعات بدنه این هواپیما‌ها و همچنین خدمات پس از فروش در خاک خود با روسیه همکاری و مشارکت کند.

دستور بازداشت بیش از ۲۰۰ نظامی در ترکیه

با گذشت حدود پنج سال پس از کودتای نافرجام در ترکیه، مقام‌های قضایی این کشور دستور بازداشت ۲۱۴ نظامی را صادر کرده‌اند.

به گزارش بی بی سی، این حکم در شهر ازمیر ترکیه صادر شده و نظامیان سابق یا فعلی را در بر می‌گیرد. گفته شده بیش از نیمی از این افراد دستگیر شده‌اند.

دادستان‌ها در ترکیه گفته‌اند محتویات تلفن‌های همراه این افراد نشان می‌دهد با فتح‌الله گولن، رهبر مخالف حزب حاکم در این کشور مرتبط بوده‌اند.

دولت رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، گولن را که در آمریکا و در تبعید زندگی می‌کند به سازماندهی کودتای سال ۲۰۱۶ میلادی متهم کرده است.

طی ۵ سال گذشته، دولت ترکیه هزاران تن را در ارتباط با این کودتا دستگیر و زندانی کرده که طیف وسیعی از اقشار مختلف از جمله نظامیان در میان آنها بوده‌اند.

پس از این کودتا، دولت اردوغان بیش از ۲۵۰ هزار تن در مشاغل و سمت‌های مختلف را به دلیل ارتباط با کودتا اخراج کرد.

اردوغان می‌گوید: فتح الله گولن، روحانی مسلمان مقیم ایالات متحده، طراح این توطئه بود که منجر به دستگیری‌های گسترده شد.

فتح‌الله گولن هرگونه دخالت در اقدام به کودتا در سال ۲۰۱۶ را رد کرده است؛ این اتفاق ۲۵۱ کشته و بیش از ۲۰۰۰ زخمی بر جای گذاشت.

جنبش "خدمت" به رهبری گولن توسط اردوغان به عنوان یک سازمان "تروریستی" شناخته شده است.

فتح‌الله گولن ۷۹ ساله که زمانی متحد اردوغان بود، از زمان این "کودتا" در پنسیلوانیای آمریکا مانده و ترکیه خواهان استرداد او شده است؛ وی حدود بیست سال است ساکن پنسیلوانیای آمریکاست.

اردوغان پاکسازی گسترده نهادهای دولتی را انجام داد و بیش از ۱۰۰ هزار کارمند بخش دولتی، از جمله معلمان و قضات را که به ارتباط با آقای گولن متهم بودند، اخراج یا تعلیق کرد.

محاکمه‌های بسیاری درباره کسانی که ادعا شده در توطئه برای کودتا "دست داشتند"، برگزار شده و تا آذر ماه پارسال دادگاه‌ها بیش از ۲۵۰۰ حکم حبس ابد صادر کرده‌اند.

موافقت بایدن با کمک ۴۷ میلیون دلاری به ارتش لبنان

بر اساس بیانیه‌ای که کاخ سفید عصر روز سه‌شنبه منتشر کرده، «جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا دستور کمک فوری ۴۷ میلیون دلاری به ارتش لبنان را صادر کرد.

در این بیانیه بایدن اعلام کرد: «بر اساس اختیاراتی که به من به عنوان رئیس جمهور داده شده، بر اساس قانون کمک‌های خارجی، به وزیر خارجه مجوز برداشت ۲۵ میلیون برای خرید کالا و خدمات برای ارائه کمک‌های فوری به نیرو‌های مسلح لبنان داده می‌شود. همچنین وزارت خارجه می‌تواند از ۲۲ میلیون دلار دیگر از خدمات دفاعی وزارت دفاع آمریکا برای ارائه کمک‌های فوری به ارتش لبنان استفاده کند.»

بایدن به وزیر خارجه مجور داد تا به کنگره درباره اجرای این تصمیم اطلاع رسانی کند. چند روز پیش، تعدادی از اعضای کنگره آمریکا به لبنان سفر و طی آن اعلام کردند که آمریکا می‌تواند نقش بسزایی در کمک به دولت جدید لبنان برای خروج از بحران داشته باشد.

لبنان از اواخر سال ۲۰۱۹ با بحران اقتصادی شدید دست و پنجه نرم می‌کند که این بحران باعث فروپاشی مالی این کشور و کاهش ارز خارجی برای واردات شده است.