زنجان در محاصره آلودگی

شرکت سرب و روی زنجان که بنا به مطالب عنوان شده از سوی مسئولان، بدون اخذ مجوزهای لازم از محیط زیست در محل حاضر مستقر است همواره صحنه بحث های کارشناسی و حتی غیرکارشناسی که بعضا غرض ورزانه بوده نیز بوده که لزوم انتقال این کارخانه به محل دیگر را همواره مورد تاکید قرار می دهد.
 
بر اساس مستندات موجود سرانجام در سالهای پایانی دهه 80 با رایزنی های متعدد و پیگیری های مکرر و تبیین و تشریح اثرات زیانبار فعالیت شرکت در تهدید بهداشت عمومی، انتقال کامل مجموعه کارخانجات سرب و روی در جلسه مورخ 7/11/87 کمیته بررسی انتقال کارخانه، انتقال این کارخانه از محل فعلی به محل متناسب با ضوابط و معیارهای استقرار صنایع در حضور استاندار به تصویب حاضرین می رسد.

اداره کل محیط زیست استان زنجان از همان ابتدا به رغم مخالفت با استقرار کارخانه در محل حاضر در راستای تامین سلامت و بهداشت عمومی همواره نحوه فعالیت کارخانه را تحت پایش و کنترل مستمر خود قرار داد و با ابلاغ ضوابط محیط زیست در ادوار مختلف با صدور اخطاریه، مدیران شرکت را به نصب تجهیزات کنترل کننده آلودگی (فیلتر) بر روی خروجی دودکش ها و انسداد خروجی کانال منتهی به رودخانه زنجانرود تا حدود زیادی از تسری آلودگی به سایر نقاط جلوگیری کرد ولی در برخی موارد فعالیت شرکت در ایام بارندگی از طریق سر ریز شدن فاضلاب و عدم مدیریت بهینه در نگهداری فیلترهای منصوبه و دفع غیراصولی پسماندها، با ایجاد آلودگی در منطقه مواجه بوده است و با این وجود نمونه برداری های به عمل آمده از تعداد سه حلقه چاه مونیتورینگ موجود در کارخانه حاکی از عدم تسری آلودگی به آبهای تحت الارضی است.
 
انتقال کارخانه سرب و روی، حکایتی که هنوز نتیجه ندارد

شورای برنامه ریزی استان زنجان در تاریخ چهاردهم مردادماه  سال 88 با تصویب مصوبه ای شرکت ملی سرب و روی ایران را موظف کرد تا با استفاده از خدمات مشاور ذیصلاح طرح جامعی برای محل فعلی کارخانه سرب و روی زنجان ارائه دهد.
 
با قوت گرفتن تغییر محل کارخانه سرب و روی زنجان از محل فعلی در 15 کیلومتری جاده زنجان - تهران تمهیداتی برای تامین هزینه این جابجایی از سوی نهادهای ذیربط اتخاذ شد.

تقی رضایی، رئیس وقت سازمان مسکن و شهرسازی استان زنجان در این خصوص به خبرنگار مهر در زنجان گفت: برای تامین اعتبار انتقال کارخانه سرب و روی بر اساس دستور استاندار تعیین کاربری جایگزین برای کارخانه سرب و روی در دستور کار قرار گرفت.

وی افزود: گروه کارشناسی کارگروه، سه جلسه فشرده با حضور دستگاه های ذیربط برگزار کرد که در نهایت این جلسات در تاریخ 23 تیر ماه سال جاری سه اولویت اصلی برای کاربری این زمین نهایی شد.
 
رضایی خاطرنشان کرد: ایجاد سایت گلخانه ای و فضای سبز با محوریت فعالیتهای اقتصادی در قالب آیین نامه ها و ضوابط سازمان جهاد کشاورزی و سازمان مسکن و شهرسازی، ایجاد مجموعه های گردشگری، تفریحی، فراغتی و ایجاد جاذبه های توریستی با توجه به نزدیکی به قطب گردشگری سلطانیه و احداث مجموعه های ورزشی با اولویت مجموعه های ورزشی روباز ملی و بین المللی سه اولویت پیشنهادی گروه کارشناسی را تشکیل می دادند که از سوی کارگروه مورد تایید قرار گرفت همچنین اعضای کارگروه بر استفاده تلفیقی از این سه اولویت نیز تاکید کردند.
 
رئیس سازمان مسکن و شهرسازی زنجان به عنوان دبیر کارگروه اظهار امیدواری کرد: با تصویب این اولویت از سوی شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان، شرکت ملی سرب و روی در اسرع وقت با عقد قرارداد با مهندسان مشاور ذیصلاح طراحی مناسبی برای این فضا ارائه دهد تا مراحل تصویب طرح پیگیری شود.

استاندار زنجان نهم بهمن ماه سال 88 در جلسه جابجایی کارخانه سرب و روی زنجان از اختصاص 450 هکتار زمین برای احداث کارخانه جدید سرب و روی خبر داد و گفت: زمین فعلی شرکت برای استفاده کاربری گردشگری، اقامتی، فضای سبز و تفریحی استفاده خواهد شد.

محمد رئوفی نژاد با تاکید بر لزوم انتقال شرکت سرب و روی افزود: جابجایی این شرکت با کار کارشناسی دقیق طی چند ماه گذشته انجام گرفته است.
 
عدم جابجایی شرکت ملی سرب و روی به رغم گذشت یک سال از وعده داده شد

وی ادامه داد: جابجایی شرکت در دو فاز عملی خواهد شد که فاز اول در بخش سرب در دهه فجر سال آینده و بخش روی در سال 1390 به بهره برداری خواهد رسید.

رئوفی نژاد با بیان اینکه کلیه فعالیتها و اقدامات برای انتقال کارخانه سرب و روی از منطقه فعلی از 15 کیلومتری زنجان صورت گرفته است، افزود: احداث کارخانه جدید در دهه فجر امسال کلنگ زنی خواهد شد.

استاندار زنجان تاکید کرد: کارخانه جدید سرب و روی برای جلوگیری بیشتر از آلودگی ها باید مجهز به جدیدترین تکنولوژی باشد.

وعده محمد رئوفی نژاد چندی بعد با کلنگ زنی زمینی در نزدیکی روستای چپ چپ محقق شد وعده ای که تنها در حد کلنگ زنی باقی ماند و هنوز گامی عملی در زمینه انتقال کارخانه سرب و روی محقق نشده است.

هنوز با گذشت نزدیک به یکسال از وعده محمد رئوفی نژاد شرکت ملی سرب و روی ایران در مکان سابق فعال است و سکوت متولیان جابجایی به رغم تاکیدات و پیگیریهای محیط زیست استان زنجان، شکل عملی به خود نگرفته است.

بی شک صنعت جزء لاینفک روند توسعه ای یک منطقه محسوب می شود و ایجاد اشتغال همواره مورد تاکید است ولی آنچه در این میان وجود دارد و موجب شده است برخی شایعات در خصوص انتقال کارخانه سرب و روی ایجاد شود تعلل برخی مسئولان و سکوت متولیان بهداشت و سلامت استان است.

این در حالی است که مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان زنجان در دوم شهریورماه سالجاری در جلسه کارگروه امنیت و سلامت غذایی استان زنجان گفت: در بحث آلودگی خاک مناطق اطراف کارخانه سرب و روی آزمایش‌هایی بر اساس تقسیم‌بندی آلودگی خاک صورت گرفته است و مطالعاتی نیز راجع به گیاهان این منطقه انجام و نمونه‌برداری شده است و آلودگی پوشش گیاهی منطقه به اثبات رسیده است.

امیر مهدویانی افزود: برای اطمینان از آلودگی این پوشش‌های گیاهی نیاز به نمونه‌برداری‌های جدید است، چرا که گزارشات برای سنوات قبلی است که از سال 60 تا 90 ادامه داشته است و با توجه به اقداماتی که در زمینه کنترل آلایندگی‌های کارخانه در دو سال اخیر انجام شده است، لزوم تجدید نمونه‌برداری‌ها کاملاً احساس می‌شود.
 
میوه های باغات اطراف کارخانه آلوده است
 
مهدویانی با اشاره به اینکه میوه‌های باغات منطقه اطراف کارخانه باید ریزش شود، تأکید کرد: میوه‌های این باغات غیرقابل استفاده است، چرا که این میوه‌ها خود جاذب مواد رادیو اکتیویته هستند.
 
وی تصریح کرد: قطع کردن درختان این منطقه در حال حاضر منطقی نیست و این امر نیاز به مشاوره علمی و گروه کارشناسی دارد، چرا که تجمع عناصر آلوده در زمین سبب تمرکز عناصر سنگین در درخت می‌ شود و بررسی‌های کارشناسانه می‌گوید قطع این درختان خود موجب پراکندگی آلاینده‌ها در نقاط دیگر می‌شود، بنابراین باید بررسی و مطالعه شود که این درختان در چه زمان قطع شوند و چه درختانی پس از آن‌ها کاشته شود.
 
مهدویانی با اشاره به آزمایشاتی که در گذشته روی گیاهان مناطق اطراف کارخانه صورت گرفته است گفت: در ابتدای سال 90 مدیرعامل کارخانه سرب و روی با هدف کنترل آلودگی این کارخانه و جابجایی آن در زمان‌بندی مناسب فراخوانده شد و اقدامات بعدی از قبیل نصب سیستم پالایش لحظه‌ای، جلوگیری از خروج آب‌های سطحی به بیرون از کارخانه، جدول‌بندی اطراف پسانه‌ها و ایجاد حوضچه در ایام بارندگی انجام شد.
 
تکالیف شرکت در رفع آلودگی

طبق صورت مجلس مورخ 30/3/90 با مدیران شرکت مذکور با تعیین برنامه زمان بندی مورد توافق می شود به شرح 5 بند معضلات زیست محیطی موجود در شرکت رفع شود که تاکنون اقدامات نسبتا خوبی در انسداد کانال خروجی فاضلاب و سایر موارد هر چند ناقص انجام پذیرفته است.
 
براساس نتایج آنالیز نمونه برداری های به عمل آمده، آلودگی خاک ناشی از فعالیت واحد در محدوده فعالیت شرکت محرز و مسلم است.

آلودگی درختان مثمر و غیر مثمر
 
وجود عناصر سنگین در برگ درختان گلابی، گیلاس و سیب طبق نتایج نمونه برداری های به عمل آمده به تایید می رسد و در درختان غیرمثمر هم به موجب نتایج مطالعات پژوهشی سال 1387 مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی، این آلودگی به تایید رسیده است و در گیاهان موجود میزان آلودگی سرب و روی و کادمیوم به فراوانی مشاهده شده است.

این مسائل در حالی بیان می شود که مسئولان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی استان زنجان به عنوان متولیان بهداشت استان سکوت پیشه کرده و از پاسخگویی در این خصوص امتناع می کنند که در جدیدترین این موارد به رغم پیگیریهای خبرنگار مهر دکتر سروری زنجانی ریاست دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی استان زنجان به رغم وعده هفته گذشته خود برای گفتگو با خبرنگار مهر اکنون به تماس های خبرنگار پاسخ نمی دهد این در حالیست که وی اصلی ترین متولی بهداشت و سلامت در استان است.
 
شرکت ملی سرب و روی تنها شرکت دارای سیستم آنلاین در خروجی دوکش

مسئول آزمایشگاه اداره کل حفاظت از محیط زیست استان گفت: شرکت سرب و روی و شرکت روی وابسته به کالسمین از مهم ترین واحدهای آلاینده هوا در محدوده شرق زنجان هستند.

جعفر خامسی با یادآوری اینکه بر فعالیت سرب و روی کنترل های بسیاری صورت گرفته است، ادامه داد: در حال حاضر تنها شرکتی که دارای سیستم آنلاین در خروجی دودکش کارخانه است واحد سرب و روی است و با توجه به نظارت های صورت گرفته در طول یک ماه گذشته در مواردی به صورت لحظه ای میزان آلودگی خارج شده از دودکش کارخانه از حد مجاز و استاندارد بالاتر رفته ولی این اتفاق در طول زمان بسیار کمی رخ داده است.

وی خاطرنشان کرد: طبق اطلاعات رسیده از سیستم آنلاین در صورتی که استاندارد موجود را اندکی سخت گیرانه لحاظ نماییم در روزهای اخیر، تقریبا از اوایل مهر ماه میزان مواد آلاینده خروجی از دودکش کارخانه شرکت سرب و روی از حد استاندارد بالاتر رفته است که در این رابطه اخطارهایی نیز داده شده و به موضوع رسیدگی شده است.

خامسی مسئله مهم و اساسی در بحث سرب و روی را آینده این صنعت عنوان کرد و گفت: طبق مصوبات کارگروه امنیت غذایی مقرر شده بود این واحد با یک چهارم ظرفیت خود فعالیت نماید تا مشکل آلایندگی هوای شهر برطرف شود و باید توجه داشت که سازمان صنعت، معدن و تجارت استان ناظر این موضوع است که این کارخانه با بیش از یک چهارم ظرفیت خود به فعالیت نپردازد.

مسئول آزمایشگاه اداره کل حفاظت از محیط زیست استان زنجان  با تاکید بر اینکه در بحث آینده نگری و جابه جایی این صنعت در کارگروه استانی تصمیمات جدی گرفته شده است، اظهار کرد: در حال حاضر انتقال کارخانه سرب و روی مطرح می باشد و در این راستا در روستای چپ چپ مکان یابی صورت گرفته و نتیجه ارزیابی از منطقه برای مناسب بودن جابه جایی به اداره کل محیط زیست ارسال شده است تا تصمیمات لازم در این خصوص گرفته شود.

عمر مفید تاسیسات سرب و روی به پایان رسیده است

مسئول آزمایشگاه اداره کل حفاظت از محیط زیست با اشاره به اینکه آماده سازی زیرساخت ها در منطقه چپ چپ برای جابجایی پسماندهای کارخانه در حدود یک ماه طول خواهد کشید، یادآور شد: مشکل اصلی که در حال حاضر در رابطه با صنعت سرب و روی وجود دارد این است که طول عمر تاسیسات کارخانه سرب و روی به پایان رسیده است و اکثرا فرسوده شده است به طوری که این تجهیزات دیگر جوابگوی ادامه کار نیست و اگر این کارخانه بخواهد در همین محل فعلی به ادامه کار بپردازد باید به تغییر و اصلاح زیرساخت هایش بپردازد و یا اینکه موضوع انتقالش با سرعت و جدیت بیشتری پیگیری شود.

زنجان در محاصره آلودگیهای زیست محیطی

وی ادامه داد: ما در شهری زندگی می کنیم که در فاصله حدود 5 کیلومتری آن شهرک تخصصی روی با حدود 46 واحد صنعتی، در فاصله 6 تا 7 کیلومتری مجتمع ذوب ناجی با حدود 46 واحد ذوب مس، در فاصله 3 کیلومتری جنوب شهر یک شهرک صنعتی با حدود 273 واحد صنعتی قرار دارد و شهرک صنعتی شماره دو نیز در جنوب غرب زنجان است که همگی باعث می شوند ما روز به روز با مشکلات عدیده ای مواجه باشیم. بنابراین نمی توان انتظار داشت که محیط زیست به تنهایی بتواند تمام مشکلات مربوط به آلایندگی این صنایع را برطرف کند.

منبع: مهر