نقشه شورای پنجم برای پایتخت

نقشه راه شورای پنجم تهران، در قالب یک برنامه 66 صفحه‌ای برای «نجات پایتخت از کج‌راهه توسعه شهری» منتشر شد. 21 منتخب مردم تهران‌ در چارچوب این برنامه، مسوولیت تحقق 208 ماموریت برای رفع چالش‌های کهنه در 6 حوزه کلیدی از جمله «حمل‌ونقل عمومی و بودجه شهرداری» را تقبل کرده‌اند. برنامه تدارک دیده‌شده برای «اصلاحات در تهران به نفع شهروندان»، حاوی «الگوی جهانی مدیریت ترافیک و کنترل آلودگی هوا» و «ابزارهای انسداد دریچه‌های فساد در مدیریت شهری» است. اعضای جدید پارلمان تهران، به‌دنبال «شورای قدرتمند و شهردار پاسخگو» هستند.

به گزارش دنیای اقتصاد، پارلمان محلی تهران، با رای «قاطع» پایتخت‌‏نشین‏‌ها به «خانه‌‏تکانی اساسی در مدیریت شهری»، به‌طور کامل در اختیار نمایندگان جریان فکری «مخالف شهرفروشی» قرار گرفت. نتایج انتخابات پنجمین دوره شورای شهر تهران نشان می‏دهد همه 21 کرسی پارلمان پایتخت، با خواسته «جامعه اکثریت» شهروندان، برای مدت چهار سال در خدمت گروه اصلاح‌‏طلب درآمد. هر چند «فرمان کنترل شهرداری تهران» از نیمه تابستان -بعد از طی تشریفات قانونی تغییر دوره شورا- به منتخبان مردم تهران واگذار م‌ی‏شود؛ اما نمایندگان جدید، صبح دیروز با برگزاری اولین جلسه خود برای تعیین هیات رئیسه موقت، فاز اول «اعمال برنامه 66 صفحه‏ای برای بازسازی تهران» را استارت زدند. پایتخت‏‌نشین‏‌ها با «رکوردزنی» در «میزان مشارکت برای انتخاب نمایندگان شهر» و همچنین «رای یک‏دست» به «لیست واحد از نامزدهای خواهان اصلاحات در شهر» در این دوره، یک پیام روشن به ترکیب جدید مدیریت شهری تهران مخابره کردند که آن، «عدم رضایت از وضع موجود شهر و تحول‏خواهی نسبت به شیوه اداره پایتخت» است.

بررسی‏‌های «دنیای اقتصاد» از سوابق انتخابات دوره‏‌های قبلی شورای شهر و جزئیات رسمی از ریز آمار مشارکت در این دوره حاکی است: تعداد رای آخرین نفر برگزیده توسط پایتخت‏‌نشین‌‏ها برای پارلمان پنجم، از رای اولین نفر در دوره‏های قبلی، بیشتر است. در دوره‏های قبلی انتخابات شورا، بیشترین آرای هر یک از منتخبین _رای نفر اول- همواره کمتر از یک میلیون نفر بود؛ اما در این دوره، محسن هاشمی، با کسب یک میلیون و 756 هزار و 86 رای، به‏عنوان نفر اول برگزیده برای شورای پنجم، رکورد «کسب بیش از یک میلیون رای» را در کارنامه دو دهه انتخابات محلی به ثبت رساند. این رکورد، از بابت رای بالای آخرین نفر منتخب نیز قابل تامل است.

شورای شهر پنجم، یک تفاوت ساختاری-اداری با شورای چهارم دارد و آن، به تعداد کرسی‏ها که از 31 عضو به 21 عضو کاهش پیدا کرده مربوط است. آرای اکثریت تهرانی‌‏ها در انتخابات 29 اردیبهشت شورای شهر، به «طولانی‏‌ترین دوره مدیریت شهری پایتخت» خاتمه داد و امکان «نوآوری و بروز فرصت برای تغییرات مطلوب شهروندان در نظام مدیریت و اداره شهر» را فراهم کرد. کارشناسان شهری معتقدند پایتخت طی 12 سال اخیر به دلیل تسلط یک نگاه مدیریتی به شهر، دچار «روزمرگی در اداره شهر» شده بود. اعضای جدید پارلمان محلی تهران، متفاوت از دوره‌‏های قبل، در شروع کار به یک «برنامه مکتوب» حاوی «نقشه جامع برای پاک‌سازی چهره شهر و تصفیه ساختار نیمه‏زنده شهر از مولفه‏‌های مزاحم رفاه و آرامش شهروندان» مجهز هستند.
کارگروه برنامه‌‏ریزی شورای عالی سیاست‏گذاری اصلاح‌‏طلبان، یک برنامه 66 صفحه‏ای بابت اداره شهر تهران برای شورای شهر پنجم تدارک دیده است. بررسی «دنیای اقتصاد» از محتوای این برنامه حاکی است: نقشه طراحی‌شده برای بازسازی پایتخت، 208 نوع ماموریت در 6 حوزه حیاتی اداره شهر، برای احیای تهران ترسیم کرده است که پیاده‌‏سازی آن توسط ترکیب جدید مدیریت شهری، در عمل باعث رفع دغدغه‌‏های کلیدی دست‏کم سه سال اخیر صاحب‌‏نظران حوزه‌‏های شهرسازی و اقتصاد شهر خواهد شد. نقشه اصلاحات تهران، به‌‏عنوان دستور کار از قبل تدوین شده شورای شهر پنجم، درصورت اجرای کامل از یکسو، «مسیرهای پیدا و پنهان شهرفروشی با صدور مجوزهای خاص و مغایر اسناد بالادست تهران برای یک گروه اقلیت ذی‏نفع» را مسدود می‏‌کند و از سوی دیگر باعث «تضمین حقوق عمومی شهروندان در داشتن شهر غیرآلوده و به دور از عناصر ضدزندگی» می‌‏شود.

چشم‏‌انداز تعریف شده در این نقشه بر آن است تا تهران را از «شهر مبدل شده به کارگاه عمرانی» به «شهر سالم برای سکونت» اصلاح کند.

در بین ماموریت‌‏های 208 گانه تعریف شده در برنامه اصلاح‏طلبان برای اداره شهر تهران، «80 ماموریت ویژه» وجود دارد. کل نقشه تدوین شده، برای 8 حوزه «حمل و نقل عمومی و ترافیک تهران، محیط‏زیست و آلودگی هوا، مدیریت بحران و مقاوم‏‌سازی شهر در برابر حریق و حوادث غیرمترقبه، ساخت و سازها و روال صدور جواز، خدمات فرهنگی و تفریحی و اجتماعی و همچنین دخل و خرج شهرداری و مالیه شهر»، برنامه‌‏های جداگانه‌ای دارد. «80 ماموریت‏ ویژه» تدوین شده برای شورای شهر پنجم و ترکیب جدید مدیریت شهری پایتخت، بر محورهایی همچون «توسعه مترو، حفظ باغات باقی‌مانده و ذخایر ارزشمند شهر از جمله اراضی متراژ بزرگ، مسدودسازی دریچه‏های فساد شهری، اجرای الگوی جهانی مهار ترافیک و کاهش آلودگی و افزایش مراکز تفریحی و محیط‏های اجتماعی با استفاده از ظرفیت‏های بکر موجود در شهر» متمرکز است. براساس برنامه‏ای که شورای عالی سیاست‏گذاری اصلاح‏‌طلبان برای این دوره مدیریت شهری تدوین کرده است، شورای پنجم باید برای تحقق محتوای این برنامه،‏ طرح‏های عملیاتی را برای اجرای ماموریت‏ها تصویب و به شهرداری ابلاغ کند. کارشناسان شهری وجود «برنامه» در شورای شهر پنجم آن هم به شکل نقشه از قبل تدوین‌شده را علامتی از آمادگی کامل و عزم نمایندگان جدید مردم تهران برای مسوولیت‌‏پذیری و پاسخ‏‌خواهی به تعهدات از پیش اعلام شده، عنوان می‏کنند.

این برنامه مانع از «تصمیمات تصادفی، سلیقه‌‏ای، ناپخته و مشکل‏ساز» برای شهر خواهد شد؛ ضمن آنکه مدیریت شهری جدید را در معرض پایش و قضاوت عمومی از بابت میزان انطباق اقدامات با برنامه مطلوب طراحی شده قرار می‏دهد.

در مقدمه برنامه بازسازی و اصلاح پایتخت، بر «پایبندی روح تصمیمات و مصوبات شورای شهر پنجم به اسناد بالادست تهران همچون طرح جامع و طرح تفصیلی شهر و حتی برنامه پنج‏ساله دوم (1393 تا 1397) شهرداری تهران» تاکید شده است که این موضوع نشان می‏دهد نمایندگان جدید قصد دارند با انحراف‏گیری از مسیر اجرای اسناد بالادست طی دوره‏های گذشته، اوضاع زندگی در پایتخت را به حالت مورد قبول صاحب‏نظران و همین‌طور شهروندان تغییر دهند. در این برنامه، با اشاره به چالش‏های ناشی از تنزل شورای شهر به سطح «شورای شهرداری»،‏ بر نظارت هوشیارانه شورای شهر پنجم بر کلیه برنامه‏ها و عملکردهای شهرداری تاکید شده است.

نقشه بازسازی پایتخت، به دنبال «تشکیل پارلمان محلی قدرتمند و شهردار پاسخگو» است. اصول حاکم بر این برنامه نیز بر «ترجیح مصلحت شهر و شهروندان بر منافع گروهی و فردی، توسعه پایدار شهر، نظارت سازمان‏یافته شورا بر اداره امور شهر و صیانت از هویت و عناصر حیاتی شهر» استوار است. طوری که برنامه اولیه 21 عضو راه‏یافته به ساختمان بهشت برای اداره شهر تهران در قالب 6 حوزه ماموریتی مربوط به مسوولیت‏های تخصصی شهرداری و حوزه‏های خارج از حیطه مسوولیت شهرداری همچون دستگاه‏ها و سازمان‏های مرتبط با اداره شهر تهران تدوین شده ‏است. محورهای ماموریتی شهرداری تهران از سوی اعضای منتخب دوره پنجم شورای شهرتهران مجموعا مشتمل بر 208 محور ماموریتی است که از میان آنها 80 محور برای اعمال نقشه اصلاحات در مسیر جدید اداره پایتخت فوری و ضروری‏تر به نظر می‌رسد.

حوزه اول ماموریتی شهرداری حمل و نقل و ترافیک شهری در قالب 17 محور اصلی تعریف شده است. بررسی موردی محورهای ماموریتی در حوزه حمل و نقل و ترافیک شهری نشان می‏دهد: هشت محور مهم و کلیدی برای پیگیری در این حوزه مشخص شده‏ است. در این راستا پیش‏بینی شده ‏است که از طریق تکمیل خطوط مترو و تامین ناوگان متناسب با آن سرفاصله حرکتی ناوگان به زیر 4 دقیقه در خطوط مترو برسد. مطابق با بررسی‏ها در حال حاضر سرفاصله حرکتی ناوگان مترو 6 دقیقه است. ایجاد تسهیلات و زیرساخت گسترش استفاده از حمل و نقل غیرموتوری همچون دوچرخه نیز در طرح اولیه شورای شهر پنجم مورد توجه قرار گرفته است. در این میان یکی از محورهای مهم توقف پروژه‏های بزرگراه‏سازی به‏عنوان اولویت حوزه حمل و نقل و ترافیک شهری است. به این معنا که در این برنامه اصلاح ساختار شبکه معابر و شناسایی و بازگشایی مسیرهای مورد استفاده در شبکه ارتباطی در اولویت کاری تیم جدید مدیریت شهری قرار می‏گیرد.

مدیریت سفرهای شهر با حومه، تدوین و اجرای برنامه جهت بکارگیری روش‏های مدیریت تقاضای سفر با هدف کاهش سفر‏های درون‌شهری در پایتخت از محورهای مهم این حوزه محسوب می‏شود. علاوه بر این با ایجاد جایگاه‏های کوچک سوخت‏رسانی با هدف بهبود نظام توزیع سوخت در کلانشهر از حجم سفرهای زائد درون شهری کاسته می‏شود. همچنین از آنجا که طی سال‏های گذشته به دلیل ضوابط حاکم بر ساخت‌وساز شهری ایجاد و تامین پارکینگ در سطوح مختلف شهر مورد توجه مدیریت شهری قرار نگرفته و شهر را با مشکل تامین پارکینگ مواجه کرده، اعضای شورای شهر در طرح اولیه خود عمل به تکالیف اسناد فرادست شهری را درخصوص رعایت ضوابط پارکینگ در اولویت کاری خود قرار داده‏اند. یکی دیگر از محورهای ماموریتی مهم در حوزه حمل‏ونقل و ترافیک نیز اعمال محدودیت تردد خودروهای سواری آلاینده بر مبنای میزان آلایندگی خودروها در سطح شهر پیش‏بینی شده‏است.

دومین حوزه ماموریتی که با تغییر مسیر اداره شهر تهران و در جهت ارتقای کیفیت سکونتی در پایتخت برنامه‏ریزی شده، محیط زیست و خدمات شهری است. در این زمینه 50 محور ماموریت اصلی مشخص شده که از میان آنها 15 محور تکلیفی کوتاه مدت و میان مدت قابل توجه است که برخی از آنها به حوزه‌های شهری خارج از حیطه مسوولیت شهرداری باز‏می‏گردد. تغییر سوخت مورداستفاده در منابع ثابت و متحرک از ابتدایی ترین این ماموریت‏ها شمرده می‏شود. در حال حاضر بررسی‏ها نشان می‏دهد 85 درصد از آلودگی هوای پایتخت از منابع آلاینده متحرک(وسایل نقلیه) نشات می‏گیرد. توسعه متوازن و شبکه‌‏ای فضای سبز مبتنی بر کاشت گونه‏‏‌های اثرگذار بر کاهش آلودگی هوا نیز یکی دیگر از تکالیف پیش‏‌بینی شده در این حوزه ماموریتی است. بسیاری از کارشناسان محیط زیست معتقدند اگرچه طی سال‏های گذشته مدیران شهری از افزایش سرانه فضای سبز به‏عنوان نمادی از حرکت مقابله‏ای برای افزایش آلودگی هوا خبر می‏دادند، اما نوع گونه‏های گیاهی کاشته شده در سطح شهر در کاهش آلودگی هوای پایتخت اثرگذار نبوده ‏است. ضمن آنکه تهیه و ارائه گزارش مستمراز پایش انواع آلاینده‏‌های زیست‌محیطی از دیگر اقداماتی است که از دیدگاه کرسی‏‌نشینان جدید ساختمان بهشت می‏تواند در برنامه‌‏ریزی برای کاهش آلودگی تهران موثر باشد.

تجهیز تمامی ناوگان سنگین و نیمه‌سنگین دیزل تحت پوشش مجموعه شهرداری به فیلتر دوده، تسریع در برنامه از رده خارج کردن خودروهای قدیمی با حفظ حقوق صاحبان آنها نیز دو محور تکلیفی دیگر برای مجموعه مدیریت شهری در دوره جدید خواهد بود. از سوی دیگر از آنجا که طی دوره گذشته مدیریت شهری فرونشست‏‌ها و کیفیت آب آشامیدنی به‏عنوان دو موضوع چالش برانگیز و حساس اداره پایتخت مطرح بود تیم 21 نفره شورای شهر تهران دو محور تکلیفی مهم برای شناسایی نقاط بحرانی و رفع آنها از منظر پدیده فرونشست و کنترل استانداردهای معتبر آب آشامیدنی تعیین کرده‏است.در عین حال مدیریت بر منابع زیستی، ایجاد و توسعه مراکز ارائه خدمات شهری و اجرای طرح‌‌های نورپردازی در بناهای شاخص از دیگر تکالیف پیش‏بینی شده در این حوزه است. همچنین اگرچه مدیریت شهری طی دهه اخیر موظف بوده شناسنامه باغات شهر را برای حفظ و جلوگیری از تغییر کاربری آنها تهیه و تدوین کند اما تعلیق در اجرای این وظیفه سبب شده این محور تکلیفی مجددا به‏عنوان یکی از ماموریت‏های مهم در دوره جدید مدیریت شهری شناخته شود.

ایمنی و بحران در صدر

طی دوره‏‌های گذشته مدیریت شهری تهران حوزه ایمنی و مدیریت بحران شهری همواره مورد غفلت مدیران شهری قرار گرفته است. بروز فاجعه تاسفبار آتش‏سوزی و ریزش ساختمان پلاسکو در سال گذشته و عملکرد ضعیف مدیریت بحران این حادثه سبب شده تا در جریان پوست‌اندازی تیم پارلمان محلی این حوزه در صدر تکالیف ماموریتی شهرداری تهران قرار گیرد.

بازنگری و تصویب قوانین لازم برای ارتقای سطح ایمنی ساختمان‏ها و فضای شهری، استقرار نظام برنامه‌ریزی ایمنی و مدیریت بحران با تمرکز بر فعالیت‏های پیشگیرانه، تهیه برنامه پیشگیری از وقوع آتش‏سوزی از محورهای مهم برای ارتقای توان مقابله با بحران در پایتخت است که در این برنامه نیز آمده‏است. همچنین برای ایجاد قابلیت واکنش اضطراری نیز اجرای برنامه توانمند‏سازی پیش‏بینی شده‏است. در این میان بر ایجاد فضاهایی برخوردار از امکان انتقال و اسکان جمعیت متاثر از بحران در شهر تهران نیز تاکید شده ‏است. طی سال‏های گذشته اغلب سوله‏های بحران شهر تهران به جای آنکه برای مواقع بحرانی آماده شوند با صدور مجوز تغییر کاربری از سوی مدیریت شهری به سالن‏های ورزشی، انبار کالا و.... اختصاص پیدا کرده‏اند. اصلاح و بهبود نظام بازرسی ایمنی و آتش نشانی ساختمان‏های قدیمی و فضاهای پرخطر شهری، تهیه شناسنامه ایمنی بناهای مهم و تاسیسات شهری، ارتقای سطح مهارت و دانش آتش‌نشانان از دیگر زیرشاخه‏های مهم ماموریتی در حوزه مدیریت بحران است.خروج انبارها و مجتمع کالاهای خطر آفرین به خارج از شهر از موارد مهم دیگر تکلیفی است که برای جلوگیری از کاهش خطرات حوادث ثانویه در مواقع بحران در این برنامه گنجانده شده است.

پاشنه آشیل درآمد پایتخت

چهارمین حوزه ماموریتی شهرداری شهرسازی و معماری است.از آنجا که طی سال‏های گذشته همواره بخش شهرسازی و معماری مهم‏ترین منبع درآمد اداره پایتخت بوده‏است برنامه‌ریزی برای اصلاح مدیریت این بخش از اهمیت بالایی برخوردار است.اگرچه در سال 91 پس از سال‏ها تاخیر، طرح تفصیلی تهران به ‏عنوان نقشه راه ساخت‏وسازهای شهری تصویب و به اجرا درآمد، اما به دلیل اجرای نیم‏بند این طرح، همچنان این حوزه ماموریتی شهرداری بر مدار برنامه پیش نمی‏رود. از این رو در اولین تصمیم‌‏گیری اعضای پارلمان محلی پنجم پایتخت تکمیل و تصویب بندهای تکالیف طرح جامع و تفصیلی که طی سال‏های گذشته معوق مانده و کنترل هوشمند رعایت ضوابط پهنه‌بندی در سامانه شهرسازی شهرداری تهران تاکید شده‏است. چراکه برخلاف آنکه با اجرای این طرح باید تمامی ضوابط شهرسازی در یک اتاق شیشه‏ای در رصد تمامی شهروندان قرار بگیرد اما طی سال‏های گذشته در برخی مواقع دسترسی به این سامانه برای اعضای شورای شهر و شورای عالی شهرسازی دو مرجع نظارتی در این حوزه فراهم نبود.

بررسی‌‏ها نشان می‏دهد: تغییر کاربری در کنار سایر انواع عوارض ساختمانی همچنان دو ردیف درآمدی مهم در بودجه سالانه شهر را تشکیل می‏دهد. به همین دلیل استقرار سامانه صیانت و رصد هوشمند تغییرات کاربری‏های اراضی شهری یکی از محورهای ماموریتی در این حوزه تعریف شده است.

همچنین صدور بی‏رویه و ناهمخوان پروانه‏های ساختمانی با اسناد فرادست طی سال‏های گذشته سبب شد تا ظرفیت جمعیت‏پذیری پایتخت از میزان پیش‏بینی شده در طرح جامع فراتر رود. از این رو بازبینی ظرفیت جمعیت پذیری شهر تهران نیز در این طرح اولیه ضروری شمرده شده است. در مقابل تیم منتخب شورای شهر پنجم برای جایگزینی منابع درآمدی ناپایدار شهری از محل صدور پروانه ساختمانی برنامه اخذ عوارض بهره‏برداری به جای عوارض ساخت را در دستور کار تیم جدید شهرداری تهران قرار داده ‏است. ضمن آنکه در دوره گذشته، مدیریت شهری به‌منظور کسب درآمد از صدور مجوزهای ساختمانی، امکان تخریب و نوسازی ساختمان‏های کم‏سن شهر را فراهم کرده‏بود که منجر به هدررفت حجم زیادی از سرمایه ملی شد. مدیریت جدید شهرداری مکلف است از تخریب ساختمان‏های بادوام شهر جلوگیری کند.

دومرحله‏ای شدن صدور پروانه ساختمانی، الزام استفاده از مجری ذی‏صلاح در ساخت‏وساز شهری و کاهش زمان صدور پروانه نیز از برنامه‌‏های تیم جدید اداره شهر تهران برای افزایش کیفیت ساخت‏وسازهای شهر است.

یکی دیگر از تکالیف معلق مانده طرح تفصیلی تدوین و تصویب ضوابط بلندمرتبه‏سازی 6 ماه پس از اجرای طرح تفصیلی است. با وجود گذشت بیش از پنج سال از اجرای طرح تفصیلی این بند نه‌تنها اجرایی نشده بلکه در دو سال ابتدایی اجرای تفصیلی در غیاب ضوابط بلندمرتبه‌سازی، مدیریت شهری اقدام به صدور مجوز ساخت بناهای بلندمرتبه می‏کرد. تیم منتخب شورای شهر با نگاهی به این موضوع تکمیل، تدوین و تصویب ضوابط ساخت‏وساز ساختمان‏های بلندمرتبه شهر را دستور کار خود قرار داده ضمن آنکه توقف فعالیت شوراهای معماری مناطق برای جلوگیری از تصمیمات موردی و سلیقه‌ای و شفاف‏سازی عوارض پروانه و جرایم ساختمانی نیز از دیگر محورهای تکلیفی برای ایجاد شفافیت در این حوزه است. علاوه بر تامین درآمد سهل الوصول از محل انواع عوارض ساختمانی، فروش اراضی ذخیره شهری در زمان‏‏ رکود ساخت‌وساز از منابع مهم درآمدی شهر محسوب می‏شود اما به نظر می‏رسد شورای شهر جدید با ایجاد سامانه کنترل بر استفاده مناسب از زمین‏های ذخیره شهر نظارت کند. تغییر برنامه نوسازی بافت فرسوده از نوسازی کالبدی به نوسازی فضایی-کالبدی، راه‏اندازی صندوق‏های توسعه محلی به منظور نوسازی بافت فرسوده و جلب مشارکت بخش خصوصی برای سرمایه‌‏گذاری در بافت فرسوده از مهم‏ترین ماموریت‏ها در برنامه اولیه دوره پنجم شورای شهر در راستای ارتقا و تسریع جریان نوسازی بافت فرسوده 3 هزار و 700 هکتاری پایتخت است.

کارشناسان شهری معتقدند حوزه ماموریت‏‌های فرهنگی و اجتماعی از جمله حوزه‏هایی است که طی سال‏های گذشته مدیریت شهری نتوانست به‏ صورت کارآمد و موثر فعالیت کند. از این رو در این حوزه اعضای راه‏یافته به ساختمان بهشت با تعیین 11محور مهم ماموریتی قصد تغییر جدی مسیر فعالیت‏های مدیریت شهری را دارند.

پرهیز از رویکرد سلیقه‌‏ای، تامین ضمانت اجرایی مصوبات شورای شهر، تهیه اطلس آسیب‏های اجتماعی و فرهنگی، ساماندهی فعالیت‏های فرهنگی و اجتماعی شهرداری از مهم‌ترین این موارد است. همچنین از آنجا که طی سال‏های گذشته همواره بخش مهمی از بودجه سالانه حوزه فرهنگی، خدماتی به مصرف موارد غیر می‏رسید در این برنامه پیش‏بینی شده‏ تا ارزیابی کارآیی و اثربخشی بودجه فرهنگی و اجتماعی شهرداری در دستور کار قرار گیرد. بهسازی فضاهای بی‏دفاع شهری برای افزایش امنیت اجتماعی و توسعه عرصه‏های عمومی برای حضور شهروندان نیز از دیگر ماموریت‏های مهم در این حوزه است.

هوشمندسازی و اقتصاد شهری

آخرین حوزه ماموریت‏های شش‏گانه در قالب برنامه منتخبین شورای پنجم، هوشمندسازی و اقتصاد شهری است که در دوره‏های پیشین مغفول مانده است. در این بخش برنامه‏های جدی برای ایجاد شفافیت در بخش مالیه شهر پیش‏بینی شده‏است. به‏عنوان مثال اگرچه طی دوره گذشته شورای شهر چهارم سعی کرد با کاهش سهم بودجه غیرنقد اندکی بر شفافیت بودجه اداره شهر بیفزاید، اما همچنان 40 درصد بودجه سالانه اداره پایتخت از محل درآمدهای غیرنقد تامین می‌شود. از این رو الزام اصلاح ترکیب منابع نقد و غیرنقد بودجه،ایجاد فرصت‏های درآمد پایدار با صیانت از املاک و اراضی ارزشمند شهرداری در این برنامه آمده است.

علاوه بر این، یکی از نکاتی که نبود شفافیت در سیستم مالی شهرداری را نشان می‏دهد مشخص نبودن رقم دقیق بدهی شهرداری به اشخاص حقیقی و حقوقی و نحوه تسویه این بدهی با طلبکاران است بنابراین ایجاد سامانه نگهداری حساب بدهی‏های شهرداری ضروری به نظر می‏رسد که در این برنامه نیز به شهرداری تهران تکلیف شده‏است.

از سوی دیگر، آنچه همواره محل انتقاد کارشناسان شهری در پیش‌بینی بودجه موردنیاز پروژه‏های شهری قرار دارد عدم برآورد دقیق هزینه اجرای آنها است که غالبا از محل تبصره‏های بودجه تامین می‏شود، به همین دلیل شورای شهر جدید بنا دارد با استقرار نظام هزینه‌یابی صحیح در فعالیت‏ها وطرح‏های شهرداری و لحاظ کردن هزینه‏های نگهداشت در ارزیابی اقتصادی پروژه‌ها این مسیر را اصلاح کند. در کنار این موارد شفاف‌سازی عملکرد و ساختار مالی شهرداری شامل نظامات حسابداری و حسابرسی، بودجه‏بندی و درآمد از اولویت‏های مهم دوره جدید شورا خواهد بود. ظرفیتی که در دوره‏های گذشته شورا به ندرت از آن استفاده شده‏است.

توزیع عادلانه تخصیص بودجه مناطق شهرداری به منظور رفع محرومیت زدایی از مناطق کم‏برخوردار نیز ابزار دیگری برای ایجاد تغییر اساسی در نظام مالی شهر است.

بنابر گزارش کمیسیون برنامه و بودجه شورای چهارم در حال حاضر بالغ بر 2 هزار پروژه عمرانی و نگهداشت به حالت تعطیل یا نیمه‏فعال در شهر تهران وجود دارد که اغلب آنها به دلیل کمبود منابع مالی نیمه‏کاره رها شده‏اند. منتخبان شورای پنجم با شناسایی این پروژه‏ها در نظر دارند تعیین تکلیف این پروژه‏ها را در اولویت کاری خود قرار دهند. تخصیص عوارض ایمنی در مرحله صدور پروانه ساختمانی به طور مستقیم به حساب سازمان آتش‏نشانی نیز از تکالیف مهم در این برنامه است، چراکه پس از وقوع حادثه ساختمان پلاسکو بررسی‏ها نشان داد یکی از مهم‏ترین نقاط ضعف تیم عملیات و نجات کمبود بودجه برای ارتقای تجهیزات امدادرسانی است.

بسترسازی سرمایه‏گذاری بخش خصوصی، اصلاح فرآیندها و ساختار سازمانی شهرداری برای دستیابی به سطح استانداردهای جهانی و ایجاد فضای رقابتی در ارائه خدمات برون‌سپاری از سوی شهرداری نیز از دیگر تکالیف مشخص شده در حوزه هوشمندسازی و اقتصاد شهری است. به نظر می‏رسد در صورتی که این طرح اولیه در ادامه مسیر به یک برنامه عملیاتی تبدیل شود می‏تواند در اصلاح نظام اداره شهر موثر واقع شود.