فیلم: اینک گرته‌برداری از «بانوی آهنین» را ببینید

مارگارت تاچر، تنها نخست‌وزیر زن تاریخ بریتانیا و یکی از نخستین رهبران زن در هفته اخیر در سن ۸۷ سالگی درگذشت تا بار دیگر، بسیاری از رخدادهایی ‌که او در وقوعش سهیم بود،‌ مرور شود؛ رخدادهایی که با تلخی‌هایی نیز همراه بود‌. «تابناک» در نخستین «سی دقیقه» پس از ‌نوروز و در هجدهمین سلسله مجموعه «سی دقیقه» به نقد و انتشار خلاصه‌ای از فیلم «بانوی آهنین» با بازی تحسین‌برانگیز «مریل استریپ» می‌پردازد.

به گزارش «تابناک»، «سی دقیقه» مجموعه‌ فیلم‌هایی بود که از سی‌ام اسفند ماه ۱۳۹۱ تا شانزدهم فروردین ماه ۱۳۹۲ برای نخستین بار و روزانه در «تابناک» تقدیم شما خوانندگان ارجمند شد. این مجموعه که مشتمل بر نقد یک فیلم بلند سینمای جهان ـ عمدتاً از جنبه هنری و سینمایی ـ و همچنین نزدیک سی دقیقه و البته در موارد متعددی نزدیک چهل دقیقه از فیلم‌ها بود، بیش از انتظارِ «تابناک» مورد توجه مخاطبان قرار گرفت.

اما «تابناک» در پایین این نقد‌ها، یک پرسش اساسی را مطرح کرده بود، مبنی بر این که آیا در شرایطی که اصولاً کپی رایت در مفهوم کلی‌اش در ایران رعایت نمی‌شود و فیلم‌های دوبله شده در کشور، حق کپی رایتشان خریده نمی‌شود و نزدیک به همه کتب ترجمه و چاپ شده در کشور نیز بدون خرید حق کپی رایت روند طبع را ‌می‌پیمایند و ایران نیز هنوز عضو کنوانسیون برن نیست و آثار‌ فرهنگی کشورمان در جهان در صورت عدم ثبت در دیگر کشور‌ها، مشمول کپی رایت نمی‌شود، آیا با نقد فیلم‌های روز و همچنین پخش حداکثر سی دقیقه (مگر در موارد استثنایی) از فیلم‌های روز و همچنین فیلم‌های شاخص کلاسیک دنیا در «تابناک» موافقید؟

در جمع‌بندی نظریاتِ هفده فیلم منتشره در تابناک، بیشتر نظردهندگان، با طرح استدلال و منطق‌های متفاوتی، رویکرد تازه در پیش گرفته شده موافق و خواستار استمرار این بخش بوده و حتی برخی خواستار گذاردن نسخه کامل و با کیفیت این آثار بودند و همین حمایت‌ها، «تابناک» را در استمرار ‌به این حرکت مصمم ساخت.

اما نخست باید درباره کیفیت آثار ‌یادآوری کرد که به دلیل محدودیت‌های فنی، امکان گذاردن فیلم با هر کیفیتی نیست، ولی برنامه‌ریزی‌ها برای قرار دادن فیلمک‌ها با چندین کیفیت در حال پیگیری است و در ماه‌های آتی این امر محقق خواهد شد و تا آن زمان خواهان شکیبایی شما هستیم.

همچنین درباره‌ مدت زمان هر فیلم اما هم به واسطه آن که گذاردن نسخه کامل فیلم‌های انگلیسی زبان، هم حجم آثار را افزایش می‌دهد و هم فلسفه این بخش ـ که امکان مرور کوتاه یک فیلم را می‌دهد ـ تأکید بر حفظ همین رویه کمی است.

در هجدهمین «سی دقیقه» با «تابناک» به مناسب مرگ مارگارت هیلدا تاچر (رابترز) نخستین و تنها ‌وزیر زن تاریخ بریتانیا و یکی از کارآمدترین سیاستمداران تاریخ این کشور، سراغ فیلم «The Iron Lady / بانوی آهنین» می‌رویم. او ‌دختر یک بقال بود که نقطه تحول زندگی‌اش، ورود به دانشگاه آکسفورد است.

مارگارت تاچر پس از ورود به مجلس انگلیس به عنوان عضو حزب محافظه کار، ‌وزیر آموزش و پرورش ‌شد؛ اما این پایان راه نبود و در شرایطی که اقتصاد انگلیس در دشوار‌ترین شرایط خود بود، او با جاه طلبی که در آن دوران از سوی یک زن بی‌سابقه بود، نامزد رهبری حزب و سپس نخست وزیری شد و این پست را در ۱۹۷۹ به دست آورد.

 «تاچر» ‌هنگامی ‌به نخست وزیری منصوب شد که بریتانیا درگیر بحران مالی بود و در شرایطی که تولید داخلی این کشور در سال ۱۹۷۸ تنها یک درصد بود، میزان مخارج مردم به میزان ۵ درصد افزایش پیدا کرد تا با روی کار آمدن بانوی آهنین، سیاستی را که اصطلاحاً «مانیتاریستی» (پول محوری) نامیده می‌شد، به کار گرفت که در نتیجه آن در سال ۱۹۸۳ میزان تورم بریتانیا از ۲۰% به کمتر از ۴% کاهش پیدا کرد و افزون بر آن قدرت خرید مردم نیز به نحو چشمگیری افزایش یافت.

با این حال این سیاست‌ها منجر به تعطیلی بسیاری از صنایع و معادن و بی‌کاری حجم بالایی از کارگران شد که به همین دلیل، مرگ «تاچر» با خوشحالی این گروه‌ها همراه شد و این خوشحالی البته در ایرلند پررنگ‌تر بود؛ جایی که روزگاری مارگارت تاچر با سخت‌ترین شیوه‌های ممکن، در برابر جدایی‌اش از بریتانیا ایستاد و بسیاری در انگلیس و ایرلند کشته شدند تا سرانجام بریتانیا مجاز به پذیرش استقلال بخشی از ایرلند شود.

جنگ بریتانیا و آرژانتین بر سر جزایر فالکند و موفقیت زودهنگام بریتانیا در نگهداری این مستعمره قدیمی‌اش، جایگاه تاچر را مستحکمتر ساخت اما نه آنقدر محکم که مالیات‌های سنگین و کمرشکن نتواند این جایگاه مستحکم را متزلزل نسازد. او با این نحوه مدیریت که با نام «تاچریسم» هم شناخته می‌شود، در آغاز دهه نود میلادی به دلیل افزایش مالیات‌ها و دریافت مالیات به یک اندازه از همه طبقات، از سوی حزب محافظه‌کار کنار گذاشته شد و به پایان دوران سیاست‌گذاری‌اش دست یافت.

تاچر البته برگ‌های سیاهی نیز در کارنامه سیاسی‌اش دارد که به همین نابودی طبقه کارگر و ایرلندی‌ها خلاصه نشد. او در جنگ ایران و عراق اعلام بی‌طرفی کرد اما اسناد بعد‌ها نشان داد بریتانیا علاوه بر فروش تجهیزات نظامی استراتژیک، برای صدام حسین پایگاه هوایی و دریایی ساخته کرده است.

فیلم «The Iron Lady / بانوی آهنین» از آنجایی آغاز می‌شود که تاچر در دوران پایانی عمرش با دخترش کارول زندگی می‌کند و او با بیماری آلزایمر دچار شده بود و در واقع فیلم با فلش بک‌هایی به مرور خاطرات تاچر می‌پردازد. فیلیدا لوید کارگردان این فیلم بر پایه سناریویی از آبی مورگان، داستانی با ریتمی کند را روایت کرده که بخشی از مهم‌ترین رویدادهای زندگی بانوی آهنین را روایت نکرده یا کمترین پرداخت ممکن را داشته که شاید پرداخت شیک به ترورش توسط ارتش آزاد ایرلند از جمله این رویدادها باشد.

به‌کارگیری تصاویر مستند در این فیلم بیش از این‌ها می‌توانست صورت پذیرد و البته زمان صد دقیقه این فیلم بر اساس سناریویی دیگر و نه آنچه ثمره‌اش این اثر بوده، می‌توانست بیشتر باشد و فیلمی ۱۵۰ دقیقه‌ای را با ریتمی تند دید؛ اما سپردن فیلم به یک کارگردان انگلیسی کم توان باعث شده این فیلم بیش از اندازه جنبه مثبتی درباره وی داشته باشد و عملاً چهره خاکستری که انتظار می‌رفت از او به نمایش درنیامده که البته این حاصل شیفتگی کارگردان نسبت به این شخص است.

نقطه قوت این فیلم، بازی مریل استریپ است که با گریمی سنگین به شکل تحسین برانگیز و بی‌نقص، توانسته نقش تاچر را بازی کند و ب حق بابت این نقش آفرینی جایزه اسکار را دریافت کرده است. او به خوبی نقش زن لجوج را که از تصمیمش کوتاه نمی‌آید و در مقابل همکارانش بی‌رحم ظاهر می‌شد، بازی کرده و تنفرش را از بیشتر مردان رقیبش به خوبی به تصویر کشیده است.

در پایان می‌توان به این نکته اشاره کرد که این تنها یک فیلم است و برای شناخت خانم نخست وزیر و شخصیت کاملش، نیاز به مرور تاریخ است.

اکنون ‌خلاصه‌ای از این فیلم را با هم ببینیم.