بین الملل تابناک: دور فعلی مذاکرات «وین» برای لغو تحریمهای یکجانبه ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی ایران در حالی در پایتخت اتریش پیش میرود که گمانهزنیهای زیادی درباره روند این مذاکرات از سوی طرفهای مذاکرهکننده و کارشناسان و تحلیگران مطرح میشود.
بیست و هشتمین روز از دور هشتم مذاکرات رفع تحریمها دیروز(چهارشنبه) با ملاقات علی باقری کنی مذاکره کننده ارشد ایران با نمایندگان روسیه، چین و انریکه مورا معاون دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا که وظیفه هماهنگی جلسات بین هیاتها را برعهده دارد ادامه یافت. همچنین جلسهای در قالب نمایندگان گروه 1+4 و ایران برای ادامه نگارش متن نهایی مذاکرات تشکیل شد.
جلسات کارگروهها هم در سطح کارشناسی پیرامون موضوعات مختلف ادامه و جریان دارد.
یک مقام مطلع قطری به خبرگزاری فرانسه گفت که «تمیم بن حمد آل ثانی» امیر قطر در سفر چند روز آتی خود به آمریکا قرار است با «جو بایدن» در خصوص مذاکرات رفع تحریمها در وین به گفتوگو بنشیند.
امیر قطر قرار است در روز ۳۱ ژانویه (۱۱ بهمن) به عنوان اولین مقام عالیرتبه عربی از کشورهای خلیج فارس، به واشنگتن سفر کند. خبرگزاری رسمی قطر (قنا) نیز نوشته است که تمیم بن حمد در این سفر قرار است در خصوص توسعه روابط دوحه و واشنگتن و مسائل دو جانبه با بایدن گفتوگو کند.
اما در کنار موضوع ایران و مذاکرات وین، بحث انرژی و گاز نیز از مهمترین مسائلی است که امیر قطر و رئیسجمهور آمریکا با یکدیگر رایزنی خواهند کرد، به خصوص در شرایطی که واشنگتن و کشورهای غربی به دنبال منابع جایگزین روسیه برای واردات گاز هستند. این نگرانی از آن روست که غربیها از احتمال قطع گاز روسیه در پی بحران اوکراین هراسان هستند. موضوع گاز همچنین از عمده مسائل مطروحه در گفتوگوی تلفنی میان «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا با همتای قطریاش در روز دوشنبه گذشته بود.
خبرگزاری رویترز نیز چندی پیش نوشته بود که موضوع ایران یکی از موضوعاتی خواهد بود که در این دیدار مورد بحث قرار خواهد گرفت.
در این راستا «محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» معاون نخست وزیر و وزیر امور خارجه قطر که به تهران سفر کرده، ظهر امروز (پنجشنبه) هفتم بهمن ماه با حضور در محل وزارت امور خارجه مورد استقبال حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت.
«برت مک گرک» هماهنگ کننده امور خاورمیانه کاخ سفید گفت که ایران و آمریکا در آستانه یک توافق احتمالی برای بازگشت به برجام هستند.
مک گرک گفت که مذاکرات به "نقطه اوج" نزدیک شده و ایالات متحده به زودی متوجه خواهد شد که آیا ایران آماده است تا به پایبندی کامل به توافق هسته ای ۲۰۱۵ بر اساس شرایطی که واشنگتن آن را بپذیرد، بازگردد یا خیر.
این مقام کاخ سفید برغم خوشبینی نسبت به مذاکرات مدعی شد که واشنگتن آماده این احتمال است که مذاکرات بدون دستیابی به یک توافق شکست بخورد.
او گفت که دولت بایدن همچنان بر بازگرداندن توافق هسته ای متمرکز است و علاقه ای به توافق موقت «کمتر در ازای کمتر» ندارد.
در پی شکاف عمیق میان اعضای تیم مذاکرهکننده آمریکا در مذاکرات «وین» برای رفع تحریمهای یکجانبه علیه ایران، «آرین طباطبایی» مشاور ارشد دفتر کنترل تسلیحات وزارت خارجه ایالات متحده نیز به دلیل اختلاف نظر با «راب مالی» نماینده آمریکا در امور ایران از تیم آمریکا در مذاکرات وین جدا شده است.
«لورا روزن» خبرنگار آمریکایی وبگاه «دیپلماتیک» به نقل از برخی منابع گزارش کرد که خروج دو نفر از تیم مذاکرهکننده آمریکا در گفتوگوهای هستهای ایران در نتیجه اختلافات سیاسی است که مدتی بین اعضای تیم آمریکایی به وجود آمده است.
بر اساس این گزارش، «ریچارد نفیو» معاون نماینده آمریکا در امور ایران در ماه دسامبر از تیم مذاکرهکننده آمریکا در مذاکرات هستهای ایران کنارهگیری کرد و در وزارت خارجه ایالات متحده باقی ماند.
از طرف دیگر، طباطبایی که بعنوان مشاور ارشد دفتر کنترل تسلیحات وزارت خارجه آمریکا فعالیت دارد نیز از تیم راب مالی جدا شد و هماکنون به کار خود در دفتر معاونت کنترل تسلیحات و امنیت بین المللی وزارت خارجه آمریکا ادامه میدهد.
بر اساس گزارش وبگاه دیپلماتیک، نفیو و طباطبایی حاضر به اظهارنظر درباره این خبر نشدند.
بر اساس این گزارش، منابع دیپلماتیک آمریکا میگویند که در پاییز امسال، نفیو به این باور رسید که به جای دنبال کردن سیاست بازگشت به برجام، آمریکا باید به دنبال مذاکره برای یک توافق متفاوت با ایران باشد که این باور در تضاد با سیاستهای آمریکا به رهبری راب مالی بود که بر این باور است که در صورت امکان، تلاش برای بازگرداندن محدودیتهای برجام در کوتاهمدت در راستای منافع ملی آمریکا است.
یکی از مقامهای ارشد وزارت خارجه آمریکا که خواست نامش فاش نشود درباره این موضوع این گونه گفته است: هیچ اختلاف شخصی وجود نداشته است. اگر هر اختلافی وجود داشت، اختلاف با سیاستهای دولت آمریکا بوده است بنابراین موضوع چیزی که هر کس در تیم (مذاکرهکننده آمریکا) باور دارد، نیست».
دیپلماتیک گزارش داده است که این اختلافات در تیم مذاکرهکننده آمریکا اندکی پس از آن به اوج خود رسید که مذاکرات برای لغو تحریمهای یکجانبه آمریکا علیه ایران در اواخر نوامبر، پس از یک وقفه پنج ماهه، در وین آغاز شد.
بر اساس این گزارش، خروج نفیو پس از آن صورت گرفت که طرفهای مذاکرهکننده در وین، دور هفتم مذاکرات وین را ترک کردند تا با وقفهای کوتاه مجدداً آن را آغاز کنند و طباطبایی نیز ظاهراً به دلیل اختلافات با راب مالی از تیم مذاکرهکننده آمریکا در وین استعفا داده است.
میخائیل اولیانوف نماینده دائم روسیه در سازمان های بین المللی در وین، در گفتگو با شبکه روسیه ۲۴ درباره مذاکرات وین گفت: اگر مذاکرات با سرعت بیشتری نسبت به آنچه اکنون در جریان است، انجام شود، در واقع تا پایان ماه فوریه رسیدن به توافق واقعی به نظر می رسد. در اصل، پس از آن چند ماه دیگر برای آماده سازی از سرگیری معاهده هسته ای به طور کامل نیاز است.
به گفته اولیانوف، زمان لازم است برای اینکه آمریکایی ها برای لغو تحریم ها آماده شده و شرایط لازم برای بازگشت تجارت به ایران را تضمین کنند، و تهران چندین ماه لازم دارد تا برای بازگشت به اجرای کامل وظایف خود در برجام آماده شود.
او افزود: در ابتدا احتمالا همه این مسائل باید تا قبل از آوریل حل و فصل شود.
نماینده روسیه در وین ادامه داد که مذاکرات با مشکلات منصفانه در مسیر درست حرکت می کند. فرآیند کار فشرده است و مشکلات زیادی باید حل شود. اما در مرحله پیشرفته قرار داریم.
اولیانوف گفت، ماهیت اظهارات و رفتار شرکای غربی کمتر عصبی شده و این یک نشانه خوب است.
او علاوه بر این، خاطرنشان کرد که آمریکا و ایران به زودی می توانند برای بحث و گفتگو پیرامون برجام پشت میز مذاکره بنشینند.
این دیپلمات روس در این راستا بیان کرد: نمی دانم آمریکایی ها و ایرانی ها چه زمانی پشت میز مذاکره می نشینند اما گمان می کنم که این اتفاق به زودی بیفتد.
دیروز «وانگ کوان» مذاکره کننده ارشد چین پس از دیدار نسبتا طولانی با هیات ایرانی، پیش از آنکه هتل کوبورگ را ترک کند به خبرنگار ایرنا گفت:طی دو روز گذشته هیات ها در قالبهای مختلف دوجانبه و چندجانبه در مورد مسائل اساسی دیدار کردند تا اختلافات در مورد رفع تحریم ها، تضامین و راستی آزمایی را بیشتر کاهش دهند. وی افزود: این ها مسائلی است که ما سرگرم گفت و گو بودیم و اینکه چطور میتوانیم اختلافات را بیشتر کاهش دهیم.
دیپلمات چین در پاسخ به سووالی در مورد تضامین مورد نظر ایران بیان داشت: به نظر ما مطالبات ایران منطقی و مشروع است و در تلاش هستیم تا آنها را به متن تبدیل کنند. این کاری است که ما سرگرم آن هستیم.
در اظهار نظر مشابهی نماینده روسیه در مذاکرات هستهای وین از آغاز «تمرین دستهجمعی» برای تهیه پیشنویس احیای برجام خبر داد.
میخائیل اولیانوف روز چهارشنبه ششم بهمن با انتشار عکسی از نشست نمایندگان کشورهای عضو برجام از «تمرین دستهجمعی تهیه پیشنویس برجام توسط اعضای این پیمان» خبر داد و گفت نماینده آمریکا به دلیل اینکه واشینگتن هنوز عضویت خود را در برجام احیا نکرده است، در میز مذاکره حضور ندارد.
خبر خوب درباره مذاکرات برجام در وین
وبگاه آمریکایی «دیپلماتیک» گزارش کرد که یکی از دیپلماتهای اروپایی که خواست نامش فاش نشود، در ارتباط با روند مذاکرات وین گفته است: «تاکنون خوب بوده است» و همچنین به این نکته اشاره کرده است که طرفهای مذاکرهکننده در حال آمادهسازی پیشنویس در اتاق مذاکرات هستند.
در نزدیک به سه ماهی که از دور جدید مذاکرات رفع تحریمها میگذرد آمریکا و تروئیکای اروپایی و بازوهای رسانهای آنها همواره سعی داشتهاند اینطور القا کنند که ایران عامل حرکت آهسته گفتوگوهای وین است و سرعت گفتوگوها تابع تنها اقدامات ایران است.