بین الملل تابناک: مذاکرات هسته ای میان ایران و گروه 4+1 وارد ساعات پایانی خود شده است و در حالی که برخی از منابع خبری از شکست قریب الوقوع مذاکرات سخن می گویند، برخی دیگر معتقدند تلاش ها برای احیای برجام ادامه دارد و باید به حصول توافق امیدوار ماند.
یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا امروز چهارشنبه (۲ مارس/۱۱ بهمن) تصریح کرده که دولت «جو بایدن» رویکرد دو حزبی در قبال ایران را «قویترین روش» برای محافظت از منافع آمریکا میداند.
قانونگذاران جمهوریخواه در هفتههای گذشته از دولت جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا خواستهاند هر گونه توافق حاصلشده در مذاکرات وین را برای انجام بررسیهای لازم ذیل قانونی که در سال ۲۰۱۵ به تصویب رسیده تحویل نهاد قانونگذار آمریکا دهند.
قانون موسوم به «بررسی توافق هستهای با ایران، ۲۰۱۵» (اینارا) در ماه مه سال ۲۰۱۵ در بحبوحه اختلافات داخلی قانونگذاران آمریکایی با دولت «باراک اوباما» بر سر مفاد توافق هستهای برجام به تصویب نهاد قانونگذار این کشور رسید. این قانون، در کل، به کنگره اجازه میدهد توافقات حاصلشده میان ایران و گروه ۱+۵ را مورد بررسی قرار دهد.
با آنکه در متن «اینارا» زمینهسازیهایی برای رد برجام و جلوگیری از رفع تحریمها در صورت عدم پایبندی ادعایی تهران به مفاد توافق هستهای بر اساس ارزیابیهای کنگره در نظر گرفته شده این قانون فاقد مفادی است که حصول توافق را منحصراً به تأیید کنگره منوط کرده و بتواند به راحتی مانع شکلگیری آن شود.
با این حال قانون «اینارا» در بردارنده مفادی است که علاوه بر آنکه میتواند ورود دولت بایدن به برجام را با مشکلاتی مواجه کند دست قانونگذاران کنگره را هم برای سنگاندازی در مراحل بعدی اجرای این توافق و رفع تحریمها باز میگذارد.
به عنوان مثال مطابق قانون اینارا دولت آمریکا تا ۳۰ روز بعد از حصول توافق هستهای با ایران که کنگره مفاد توافق را مورد بررسی قرار میدهد از اختیار کاهش تحریمها برخوردار نخواهد بود. کنگره همچنین در این دوره میتواند توافقات را به صحن هر دو مجلس سنا و نمایندگان آورده و رد یا تأیید آن را به رأی بگذارد. در اینجا چنانچه کنگره به رد توافق رأی بدهد، بایدن میتواند مصوبه کنگره را وتو کند اما باید اطمینان حاصل کند که کنگره از دو سوم آرای لازم برای شکستن این وتو برخوردار نیست.
اینارا بعد از اجرایی شدن هر توافق هستهای با ایران هم زمینههای لازم را برای اظهارنظر درباره روند توافق فراهم میکند. مطابق این قانون، رئیسجمهور آمریکا باید هر ۹۰ روز یکبار روند پایبندی ایران به توافق را به کنگره گزارش داده و با تأیید اینکه ایران تعهداتش را اجرا کرده خواستار تمدید رفع تحریمها از سوی نهاد قانونگذار شود.
۳۳ نماینده کنگره ماه پیش در نامهای به بایدن از او خواستند هر گونه توافق با ایران را برای بررسی به کنگره ارائه دهد، اما حامیان توافق هستهای در کنگره معتقدند که قانونگذاران مخالف از آرای لازم برای خارج کردن این توافق از مسیر مدنظر دولت آمریکا نخواهند بود.
دولت بایدن گفته که در حال مذاکره بر سر توافقی جدید نیست بلکه قصد دارد آمریکا را به توافق هستهای برجام که دونالد ترامپ سال ۲۰۱۷ از آن خارج شد برگرداند.
یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت: «دولت، به دقت وقایع و شرایط مربوط به بازگشت احتمالی به برجام را از لحاظ دلالتهای حقوقی آنها ذیل قوانین مختلف از جمله اینارا در نظر خواهد گرفت.»
این سخنگو اضافه کرد: «رئیسجمهور معتقد است که رویکرد دو حزبی در قبال ایران، قویترین روش برای محافظت از منافع آمریکا در درازمدت است و مقامهای دولت برای رایزنی درباره رویکرد واشنگتن در قبال ایران با اعضای کنگره تعامل برقرار کردهاند.»
پایگاه خبری «انبیسی» نوشته چنانچه جمهوریخواهان در جلوگیری از احیای برجام هم موافق نشوند آمادهاند در اجرای آن کارشکنی کنند یا دستکم برای دولت بایدن دردسر ایجاد کنند. یکی از سناتورهای جمهوریخواه، «تد کروز»، نماینده ایالت تگزاس، نشان داده که آماده است برنامههای دولت بایدن در کنگره را در موضوعات متفاوت مختل کند.
کروز طی ماههای گذشته فرایند تأیید صلاحیت مقامهای مختلف در وزارت خارجه آمریکا را متوقف نگاه داشته است.
قانونگذاران آمریکایی که عمدتاً از حزب جمهوریخواه هستند در چند ماه گذشته به طرق مختلف- اعم از نامهنگاری با نمایندگان قوه مجریه، معرفی طرحهایی برای ملزم کردن دولت آمریکا به نظرخواهی از کنگره و برگزاری جلسات و نشستهای مختلف- تلاش کردهاند مخالفتهای سیاسی خود با برجام را به شکل علنی ابراز کنند.
مذاکره کننده ارشد روسیه احتمال شکست مذاکرات رفع تحریمها در وین را بعید دانست و اظهار داشت که گفتوگوها به خط پایان نزدیک شده و هر لحظه امکان توافق درباره مسائل باقی مانده وجود دارد.
میخائیل اولیانوف عصر چهارشنبه به خبرنگار ایرنا گفت: به خط پایان خیلیی نزدیک هستیم اما برخی مسائل باقی مانده که باید حل و فصل شود. وی افزود: این مسائل میتواند هر لحظه حل و فصل شود، کسی چه میداند شاید همین فردا. اما تا این لحظه، مسائل باقی مانده و به محض رفع آنها نشست کمیسیون مشترک احتمالا در سطح وزرا برگزار میشود.
این دیپلمات روس سپس اظهارات خود را تصحیح کرد و بیان داشت که برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام پس از دست یابی به توافق نهایی ضروری است اما میتواند در هر سطحی برگزار شود. وی گفت: این یک روند دیپلماتیک طولانی است بنابراین مناسب است که وزرا توافق نهایی را تائید کنند؛ هرچند در سطح مدیران سیاسی قابل تائید است، اما وزن سیاسی وزرا بیشتر است»
اولیانوف در پاسخ به این سووال که از نظر او کدام طرف باید تصمیم نهایی را اتخاذ کند بیان داشت: بهنظرم هر دو طرف درست میگویند و از زاویه خودشان به مسائل نگاه میکنند. این مساله به گفته او در دیپلماسی چندجانبهگرایی عادی است.
مذاکره کننده ارشد روسیه در پاسخ به سووالی درباره پرونده ادعایی ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی ابراز امیدواری کرد که این مساله به زودی حل و فصل و برای آن بیانیهای صادر شود.
او در پاسخ به این سووال که آیا ممکن است مذاکرات شکست بخورد گفت بعید است.
مدیر کل آژانس بینالمللی اتمی بعد از ظهر چهارشنبه به وقت تهران گفت که میتوان با تهران در زمینه مسائل پادمانی به پیشرفت دست یافت.
به گزارش منابع خبری، «رافائل گروسی» مدیر کل آژانس بین المللی اتمی در گفت وگو با خبرنگاران در این باره ابراز خوشبینی کرد که میتوان به پیشرفت در زمینه مسائل مهم پادمانی با ایران به پیشرفت دست یافت.وی در زمینه احتمال سفر به تهران گفت، که احتمال هرچیزی وجود دارد.
«چاک شومر» سناتور دموکرات و رئیس اکثریت سنا که از مخالفان اولیه برجام بوده، اعلام کرد اکنون از مذاکرات دولت آمریکا در وین برای احیای توافق، حمایت میکند.
به گزارش وبگاه خبری «هیل»، شومر در پاسخ به سوالی درباره تلاش جدید برای احیای توافق هستهای که آمریکا در دوره ترامپ از آن خارج شد، گفت فکر میکند که بحث در مورد این موضوع مهم است و توضیح داد که در سال ۲۰۱۵ به توافق هستهای ایران که باراک اوباما رئیسجمهور وقت آمریکا با متحدان اروپایی این کشور به آن رسیده بود، رأی منفی داد، زیرا فکر میکرد «مشکلاتی» در آن وجود دارد؛ اما اکنون از تلاشهای بایدن برای احیای مجدد توافق حمایت میکند و از دولت خواسته تا به آنچه که بهعنوان عناصر مشکلساز توافق اولیه میدید، رسیدگی کند.
شومر روز سهشنبه به خبرنگاران گفت: در توافق اولیه با ایران مشکلاتی وجود داشت و بسیاری از ما از دولت بایدن خواستهایم به این مشکلات در این گفتوگوها (مذاکرات وین) رسیدگی کند، اما فکر میکنم که بحثها مهم و خوب هستند.
چاک شومر رئیس اکثریت سنا که آن زمان دموکرات شماره سه بود به همراه سناتور «باب منندز» که اکنون رئیس کمیته روابط خارجی سنا است، «بن کاردین» دموکرات شماره دو در این کمیته و سناتور «جو منشن» چهار سناتور دموکراتی بودند که به مخالفت با توافق سال ۲۰۱۵ رای دادند. اما در نهایت این اقدام پس از اطاله بررسی از سوی دموکراتها شکست خورد و اوباما را از نیاز به وتو خلاص کرد.
شومر نزدیک به هفت سال پیش در توضیح مخالفت خود با برجام مدعی شد: «از نظر من، خطر بسیار واقعی که ایران (اقداماتش را) تعدیل نکند و در عوض از توافق برای دنبال کردن اهداف شوم خود استفاده کند، بسیار زیاد است». او اما بعداً از ترامپ به خاطر خروج از برجام انتقاد کرد و در سال ۲۰۱۷ گفت که نسبت به توافق هستهای تردید دارد اما باید به آن فرصت داد تا کار کند.
این موضع واکنش ترامپ را برانگیخت و در اکتبر ۲۰۱۷ در توییتی نوشت: سناتور دموکرات شومر از توافقی که رئیسجمهور اوباما با ایران منعقد کرده بود متنفر بود، اما اکنون که من درگیر آن هستم، با آن موافق است. این را به اسرائیل بگو چاک!
صدر اعظم آلمان و نخست وزیر رژیم صهیونیستی در رابطه با مذاکرات هستهای ایران در وین رایزنی کردند.
به گزارش عرب ۴۸، اولاف شولتز، صدر اعظم آلمان که به فلسطین اشغالی سفر کرده است با نفتالی بنت، نخست وزیر رژیم صهیونیستی دیدار و گفت وگو کرد.
بنا بر اعلام منابع خبری، دو طرف در این دیدار درخصوص تحولات مذاکرات وین و احتمال امضای توافق با ایران رایزنی کردند.
شولتز و بنت پیامدهای بحران اوکراین را نیز بررسی کردند.
صدراعظم آلمان قرار بود که در این سفر منطقه ای به رام الله و اردن نیز برود اما گویا به دلیل درگیری های روسیه و اوکراین برنامه او لغو شده است.
شولتز که شب گذشته وارد تل آویو شده است با نفتالی بنت، نخست وزیر رژیم صهیونیستی و اسحاق هرتزوگ، رئیس این رژیم و همچنین یائیر لاپید، وزیر خارجه رژیم صهیونیستی دیدار و گفت وگو داشته است.
صدر اعظم آلمان قرار است امروز پس از دیدار با نفتالی بنت، نشست خبری مشترک برگزار کنند.
روزنامه صهیونیستی هاآرتس در این خصوص نوشت: سفر صدراعظم آلمان به سرزمین های اشغالی درحالی است که مذاکرات هسته ای میان ایران و ابرقدرت ها در وین نزدیک به پایان و شاهد پیشرفت گسترده ای بوده است.
صبح امروز در جلسه ویژهای با حضور دریابان علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی و گروهی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در محل دبیرخانه شورا، آخرین تحولات مذاکرات لغو تحریمها تشریح شد.
در جریان این جلسه، روند طی شده از ابتدای دور جدید مذاکرات در دولت سیزدهم و پیشرفتها و چالشهای موجود و همچنین اصلیترین اولویتهایی که در دستور کار تیم مذاکرهکننده ایران است به اطلاع نمایندگان حاضر در جلسه رسید.
دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان در این جلسه با تاکید بر ضرورت حل سریع چند موضوع باقی مانده در مذاکرات که هنوز پیرامون آن توافقی حاصل نشده اظهار داشت: تجربیات تلخ ناشی از بدعهدی آمریکا و بیعملی اروپا، تامین الزامات شکلگیری توافقی قابل اتکاء، متوازن و پایدار را اجتنابناپذیر کرده است.
دریابان شمخانی تاکید کرد: راهبرد اصلی کشور در کنار تلاش برای رفع تحریمها، تمرکز بر ایجاد سازوکارهای بیاثر کردن ابزار تحریم است و خوشبختانه در این زمینه اقدامات بسیار خوبی انجام شده است.
نمایندگان حاضر در جلسه نیز با اشاره به عبور کشور از گلوگاههایی که به دلیل تحریمهای ظالمانه در اقتصاد کشور و معیشت مردم ایجاد شده بود، بر تداوم تلاش موثر تیم مذاکرهکننده ایران به منظور استیفای حقوق از دست رفته ملت در توافقنامه برجام تا حصول نتیجه تاکید کردند.
مذاکرات رفع تحریمها در وین این روزها از نخستین ساعات کاری آغاز و تا پاسی از شب ادامه دارد. جلسات در سطوح و قالبهای مختلف به صورت پیدرپی جریان دارد و تمام طرفها برای دست یابی به توافق نهایی سخت در تلاش هستند.
سوگیری مقامات و انتشار گزارشهای جهتدار رسانههای غربی در روزهای اخیر از یک حس اضطرار برای پایان مذاکرات رفع تحریمها در وین حکایت دارد. از اظهارات «ند پرایس» سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا که بدون در نظر گرفتن اقدامات غیرقانونی این کشور در بروز وضع کنونی، نسبت به خروج واشنگتن از مذاکرات تهدید کرده تا توئیتهای غیر سازنده مذاکره کنندگان ارشد انگلیس و فرانسه در وین و فضاسازی خبرنگاران غربی در شبکههای اجتماعی مبنی بر خواستههای ادعایی و تازه ایران در مذاکرات، نشانگر استیصال غرب برای گرفتن تصمیمات سیاسی لازم در راستای دست یابی به یک توافق پایدار و قابل اتکا است.
خبرگزاری رویترز که بر انتشار گزارشهای غیر واقعی از فضای مذاکرات اصرار دارد ادعا کرده که موضع ایران پس از سفر «علی باقری کنی» مذاکره کننده ایران به تهران سختتر و سازشناپذیرتر شده است. در این گزارش ادعا شده که ایران علاوه بر مطالبات قبل، خواستههای تازهای را در مذاکرات مطرح کرده است.
دیروز برای اولین بار در دور هشتم مذاکرات، جلسهای غیررسمی با حضور روسای تمام هیأتهای جمهوری اسلامی ایران، اتحادیه اروپا و گروه ۱+۴ برگزار شد و آخرین وضعیت گفتوگوها مورد ارزیابی قرار گرفت. در این نشست، هیأت مذاکرهکننده کشورمان بر لزوم تصمیمگیری سریعتر طرفهای غربی جهت حل و فصل چند موضوع باقیمانده تأکید کرد.
در پایان این جلسه مذاکره کننده ارشد چین در جمع خبرنگاران حاضر شد و اظهار کرد که مذاکرات به مرحله آخر رسیده و مشارکت کنندگان در گفت وگوها، روشنایی پایان تونل را میبینند. «وانگ کوان» ابراز امیدواری کرد که تمام طرفها در راستای حصول توافق نهایی در کوتاهترین زمان کار کنند. وی افزود که زمان دستیابی به توافق نهایی رسیده است.
دقایقی بعد، میخائیل اولیانوف مذاکره کننده ارشد روسیه هم از هتل کوبورگ خارج شد و به خبرنگاران گفت: ما به توافق نهایی خیلی نزدیک هستیم اما به تلاشهای بیشتری در روزهای آینده نیاز است. وی که قبلا پیشبینی کرده بود مذاکرات تا پایان ماه فوریه (امروز) به پایان میرسد، بیان داشت: متاسفانه مذاکرات امروز خاتمه نیافت اما ابتدای مارس تکمیل میشود.
شب گذشته فیلیپه ارهرا» مذاکره کننده ارشد فرانسه با انتشار تصویری از برگزاری این نشست در توئیتر نوشت که دو طرف با تمام قوا به گفتوگوها ادامه میدهند. استفنی القاق رئیس هیات انگلیس هم در حساب توئیتری خود تصویری از برگزاری جلسه منتشر کرد و نوشت که رایزنیها در امتداد شب ادامه دارد.
شب گذشته نمایندگان سه کشور اروپایی پس از برگزاری جلسات داخلی، با هیات آمریکایی در هتل ایمپریال دیدار کردند. تیم مذاکره کننده ایران هم در فاصله برگزاری جلسات با سایر هیاتها، سرگرم نشستهای داخلی است.
منبع آگاه: فرانسه میتواند عامل عدم توافق در وین باشد
یک منبع آگاه نزدیک به تیم مذاکرهکننده هستهای ایران از نقش منفی فرانسه در حلوفصل موضوعات پادمانی باقیمانده بین ایران و آژانس خبر داد.
به گفته وی فرانسویها که بهصورت سنتی با توجه به ارتباطات قوی با آژانس بینالمللی انرژی اتمی و همچنین روابط حسنه با رژیم صهیونیستی از ادوار گذشته مذاکراتی، همواره تلاش کردهاند در حل موضوعات هستهای بین ایران و آژانس مانعتراشی کنند، اکنون نیز در وین به همین نقش اشتغال دارند.
یک منبع آگاه نزدیک به تیم مذاکرهکننده جمهوری اسلامی ایران در تهران، در این خصوص گفت: فرانسویها در حال مانعتراشی بر سر حلوفصل موضوعات باقیمانده پادمانی بین ایران و آژانس هستند و در این خصوص رویکردی کاملاً سیاسی را در پیش گرفتهاند.»
وی با بیان اینکه پاریس نقش مهمی در فاصلهگرفتن آژانس از نقش حقوقی – فنی و عدول به موضوعات سیاسی دارد، افزود: حل مسائل پادمانی باقیمانده با آژانس یکی از پیشنیازهای مهم شکلگیری توافق در وین است و اگر چنین اتفاقی رخ ندهد، بدون شک، فرانسه عامل عدم توافق در وین نام خواهد گرفت.
او گفت که مذاکرات رفع تحریمها که از ششم دیماه آغاز شده به مرحلهای رسیده است که موفقیت یا عدم موفقیت آن، صرفاً به تصمیمات سیاسی طرفهای غربی بستگی دارد. اگر طرفهای غربی تصمیمهای لازمی را که به آن آگاه هستند، اتخاذ کنند، میتوان چند موضوع باقیمانده را حل کرده و ظرف چند روز به توافق نهایی دست یافت. با این حال بهنظر میرسد فرانسویها در مسیری متفاوت و کاملاً متضاد با تصمیمگیریهای لازم گام برمیدارند.
لاوروف: برای پایان موفق مذاکرات وین امیدواریم
لاوروف روز سه شنبه در پیامی به کنفرانس بین المللی خلع سلاح که به صورت ویدئویی ارسال شد، اظهار کرد:تلاش ها برای احیای برنامه جامع اقدام مشترک برای حل و فصل وضعیت پیرامون برنامه هسته ای ایران (برجام) و اجرای کامل آن ادامه دارد.
وی افزود: امیدواریم که این تلاش ها با موفقیت به پایان برسد.
وزیر خارجه روسیه در ادامه با بیان اینکه جایگزین منطقی برای برجام وجود ندارد، افزود: تعهدات در توافق هسته ای (برجام) که در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت مورد تاکید قرار گرفته است باید بدون هر گونه اما و اگر و قید و شرطی از سوی همه بازیگران انجام شود.