اهمیت سیاست پالایشگاه‌داری فراسرزمینی برای خنثی‌سازی تحریم‌ها / تبدیل نفت به فرآورده با ارزش افزوده، ضرورت امروز اقتصاد ایران است

به گزارش تابناک اقتصادی؛ هرچند تحریم ذاتاً عملی ناعادلانه است و با روح انسانیت در تعارض قرار دارد، هیچ چیز مطلقاً بد یا خوبی در دنیا وجود ندارد. همین امر ناپسند مزایایی برای کشور‌های تحت تحریم دارد که از جمله مهمترین آن‌ها، می‌توان به خوداتکایی این کشور‌ها اشاره کرد. ما در سال‌های طولانی‌ که هدف تحریم‌ها بوده ایم، یاد گرفته ایم چطور روی پای خودمان بایستیم و با اتکا به توانمندی‌های داخلی به رفع نیازهایمان بپردازیم. تحریم‌های نفتی باعث شد در زمینه پالایشگاهی به توانمندی‌های خوبی دست پیدا کنیم.

به نظر می‌رسد، حالا وقت بهره برداری از این توانایی هاست تا با ارائه آن‌ها به کشور‌های دوست به منافع دوطرفه و متقابل دست پیدا کنیم. در همین ارتباط، وزارت نفت سیاست همکاری در پالایشگاه‌های فراسرزمینی را در دستور کار قرار داده است. این سیاست ابتدا در رابطه با ونزوئلا و حالا در ارتباط با ازبکستان به کار گرفته شده است.

وزیر نفت در حاشیه نشست اجلاس سران سازمان همکاری شانگ‌های از پالایشگاه داری ایران در ازبکستان و افزایش فروش نفت کشورمان به این کشور خبر داد. به نظر می‌رسد، این تلاش‌ها را می‌توان به منزله قدم رو به جلویی از سوی وزارت نفت در راستای بازارسازی برای فروش نفت کشورمان قملداد کنیم.

نظریات مرتضی عزتی، استاد اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس را در این خصوص جویا شدیم که در ادامه می‌خوانید.

عزتی در گفت‌وگو با تابناک اقتصادی در ارتباط با لزوم تبدیل نفت به فرآورده و کاستن از خاصیت تحریم پذیری آن تصریح کرد: هر چقدر بتوانیم مواد خام را به فرآورده تبدیل کنیم و محصول نهایی را به فروش برسانیم، به نفع کشور است. هر چیزی را که بتوانیم در داخل کشور تبدیل به محصول نهایی‌تر کنیم، بر ارزش افزوده آن می‌افزاییم و برایمان مزیت دارد. این اقدامات به تناسب خودشان وضعیت اقتصادی کشور را بهبود می‌بخشند. به طور کلی، تبدیل مواد خام به محصولات نهایی و فرآوری شده به طور مطلق امر مثبتی است. سال هاست متخصصین اقتصاد بر این موضوع تأکید می‌کنند و ضرورت دارد به این امر توجه ویژه‌ای داشته باشیم.

وی در ادامه گفت: فروش نفت در شرایط تحریمی اقتضائات خاص خودش را دارد. شاید اگر با وضعیت کنونی روبه رو نبودیم، بهتر بود نفت را در کشور خودمان فرآوری کنیم و محصول نهایی را به فروش برسانیم؛ اما الان کشور ما با شرایط تحریمی روبروست و برای فروش نفت با مشکل مواجه هستیم. از طرف دیگر، به لحاظ مالی شرایط لازم را برای پالایشگاه سازی در کشور نداریم. در وضعیت کنونی کشور که زمان احداث پالایشگاه در کشور بالاست، همکاری در پالایشگاه‌های فراسرزمینی در کشور‌های دوست می‌تواند گزینه مناسبی باشد.

عزتی افزود: می‌توانیم از طریق استفاده از تأسیسات پالایشگاهی دیگر کشور‌ها با بازسازی و فعال کردن همه ظرفیت پالایشگاه فراسرزمینی کشور هدف، به تبدیل نفت خام خود به فرآورده‌ها اقدام کنیم و ارزش افزوده بیشتری نسبت به فروش نفت خام به دست بیاوریم. از سوی دیگر، این همکاری‌ها روشی برای خنثی سازی تحریم‌ها به شمار می‌رود.

این استاد اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس خاطرنشان کرد: درست است که دانش ما به اندازه کشور‌های پیشرفته نیست، اما طی سال‌ها توانسته ایم توانمندی‌هایی به لحاظ فنی و مهندسی به دست بیاوریم و می‌توانیم از طریق صدور آن‌ها به کشور‌های دیگر منافعی کسب کنیم. کسب درآمد از صدور خدمات فنی و مهندسی کشورمان نسبت به فروش کالا بسیار با ارزش‌تر است. البته ممکن است محدودیت‌هایی در این زمینه داشته باشیم که باید آن‌ها را رفع کنیم. به طور کلی، صدور خدمات فنی و مهندسی یکی از بهترین راه‌ها به منظور ارزآوری برای کشور است و باید از فرصت‌هایی که داریم استفاده کنیم.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: همکاری‌های ایران با ازبکستان در زمینه پالایشگاه‌هایی که به تازگی وزیر نفت کشورمان در حاشیه نشست اجلاس سران سازمان همکاری شانگ‌های از آن سخن گفت، می‌تواند به تناسب خودش کمک کننده باشد. هر چند ظرفیت‌های نفتی ایران بسیار بالاست و می‌توانیم نیاز‌های چند کشور مانند ازبکستان را تأمین کنیم، همکاری با این کشور نیز قدم مثبتی به شمار می‌آید. در هر حدی که ما بتوانیم صادرات نفت را داشته باشیم، حرکت رو به جلویی محسوب می‌شود. به ویژه اگر به جای فروش نفت به فرآورده سازی آن اقدام کنیم و ارزش افزوده بیشتری به وجود بیاوریم، ارزشمند خواهد بود.

عزتی خاطرنشان کرد: اساساً مشکل کنونی تحریم هاست. در این شرایط هر چقدر که بتوانیم نفت خود را به فروش برسانیم، اقدام مناسبی به شمار می‌رود. تلاش‌های وزارت نفت در خصوص فروش نفت به ونزوئلا نیز در چارچوب قابل تحسین است.

ونزوئلا کشور نفتی است و شاید در بلندمدت نتواند مشتری نفت ما باشد، اما همین که الان توانسته ایم در شرایط تحریمی نفت و یا فرآورده‌های نفتی خود را به این کشور بفروشیم و روزانه صادرات ۲۰۰ هزار بشکه‌ای نفت خام را به این کشور داشته باشیم، خوب است. تلاش‌های وزارت نفت در راستای بازارسازی برای فروش نفت کشورمان به کشور‌هایی مانند ازبکستان و ونزوئلا را می‌توان اقدامات مناسب و رو به جلویی دانست.