پیام دوگانه آمریکا به ایران

به گزارش «تابناک» به نقل از دنیای اقتصاد، دیوید سنگر و جولیان بارنز ۲۷ اکتبر ۲۰۲۳ در گزارشی نوشتند: دستیاران رئیس‌جمهور بایدن گفتند که حملات روز جمعه آمریکا به دو انبار مهمات نظامی ایران در سوریه با دقت طراحی شده بود تا دو پیام متمایز به تهران ارسال کند. اولین پیام این بود که اگر حملات نیروهای نیابتی ایران به نیروهای آمریکایی تشدید شود، ایالات متحده را وادار به نوعی رویارویی نظامی آشکار با ایران می‌کند که هر دو کشور از زمان انقلاب ایران در سال ۱۹۷۹ از آن اجتناب کرده‌اند. پیام دوم هم این بوده که اگر حملات متوقف شود، هر دو طرف می‌توانند بی‌سروصدا عقب‌نشینی کنند و به موضع قبلی خود بازگردند.

این آخرین قمار ایالات متحده برای اصلاح رفتار ایران است که تعداد کمی از آنها در گذشته موثر بوده است. اکنون، با پس‌‌‌زمینه یک منازعه جدید در خاورمیانه، بایدن نشان می‌دهد که بهترین گزینه برای تهران دوری از مداخله است. جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا گفت که هدف اصلی «بازدارندگی و جلوگیری از حملات آینده» است. کربی افزود که آمریکا نمی‌‌‌خواهد تنش‌‌‌ها را تشدید کند: «هیچ‌‌‌کس به دنبال درگیری با ایران نیست.»

حملات آمریکا به یک انبار تسلیحات و یک انبار مهمات، که توسط جت‌‌‌های F-۱۶ نیروی هوایی انجام شد، در پاسخ به حملات موشکی و پهپادی به پایگاه‌‌‌های آمریکایی در عراق و سوریه صورت گرفت که به گفته پنتاگون باعث آسیب‌‌‌های مغزی به ۱۹ سرباز شد.لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا در بیانیه‌ای گفت: «این حملات دقیق، پاسخی به یکسری حملات مداوم و عمدتا ناموفق علیه پرسنل آمریکایی در عراق و سوریه توسط گروه‌های شبه‌نظامی تحت حمایت ایران است.» او به سرعت اضافه کرد که اگر حملات مورد حمایت ایران متوقف شود، ایالات متحده «هیچ قصد و تمایلی برای درگیر شدن در خصومت‌های بیشتر» ندارد.

نیویورک تایمز مدعی است که اواخر روز جمعه، نیروهای نیابتی ایران یک پهپاد تهاجمی بدون سرنشین را به سمت نیروهای آمریکایی در غرب عراق پرتاب کردند، اما هیچ آسیبی مشاهده نشد که نشان می‌دهد درگیری‌‌‌های سطح پایین ممکن است ادامه یابد. مقامات آمریکایی گفتند که بایدن این حملات را پس از ارزیابی سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا مبنی بر این واقعیت که ایران قصد دارد از جنگ گسترده‌‌‌تر با اسرائیل یا با ایالات متحده اجتناب کند، تایید کرد. مقامات آمریکایی گفتند، ایرانی‌‌‌ها می‌‌‌خواستند اقدامی انجام دهند تا ایالات متحده را برای مهار اسرائیل تحت فشار بگذارند و با این عمل، قدرت تهران را به آمریکایی‌‌‌ها یادآوری کنند.

مقامات گفتند که پاسخ ایالات متحده برای نشان دادن قدرت حساب شده بود؛ یعنی نه تشدید اوضاع و نه بهانه‌ای برای فشار بر تهران در پشتیبانی از یک جنگ منطقه‌ای گسترده تر. کربی روز جمعه به خبرنگاران گفت که هدف این بود که تاثیر قابل‌توجهی بر عملیات‌‌‌های آتی گروه شبه‌‌‌نظامی تحت حمایت ایران داشته باشد. با این حال، مشخص نیست که آیا چنین پیام‌های دقیق تنظیم شده؛ همان‌طور که در نظر گرفته شده، دریافت نیز می‌شوند یا خیر. تلاش‌های گذشته برای کنترل رفتار ایران بی‌نتیجه مانده است.
 
باراک اوباما رئیس‌جمهور اسبق آمریکا در سال ۲۰۱۵ به توافق هسته‌ای با ایران دست یافت، به این امید که دوران جدیدی از همکاری‌های متوسط بین دو کشور آغاز شود، زمانی که ایران دوباره وارد اقتصاد جهانی شود که البته هرگز اتفاق نیفتاد. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا نیز گفت خروج از توافق برجام باعث می‌شود که ایران برای یک توافق جدید ترغیب شود، چون تحریم‌ها اقتصاد ایران را فلج کرده است. با این حال این اتفاق هم صورت نگرفت. بازرسان بین‌المللی هسته‌‌‌ای گفتند، زمانی که بایدن روی کار آمد، تلاش کرد توافق هسته‌‌‌ای را که عمدتا فعالیت‌‌‌های هسته‌‌‌ای ایران را محدود کرده بود، بازگرداند. پس از ۱۸ ماه مذاکره، توافق نهایی روی میز به نظر می‌رسید، تا زمانی که ایرانی‌ها مطالبات جدیدی را مطرح کردند و این توافق از هم پاشید.

بر اساس آن توافق، بسیاری از حدود ۱۵۰۰ تحریم اقتصادی آمریکا و غرب علیه ایران با هدف توقف حمایت این کشور از حماس و حزب الله، رفع شده بود. اما هر دو رئیس‌جمهور دموکرات و جمهوری‌خواه دریافته‌اند که این استراتژی به سادگی جواب نداده است. در مقطع کنونی ایران روزانه حدود ۱.۵ میلیون بشکه نفت می‌‌‌فروشد که بالاترین میزان در چهار سال گذشته است و اکثریت قریب به اتفاق آن محموله‌‌‌ها به چین می‌رود. این میزان فروش‌‌‌ وضعیت مالی ایران را نسبت به قبل در موقعیت بهتری قرار داده است و به نظر نمی‌رسد مقامات ایرانی بخواهند در یک درگیری همه‌جانبه خطر از دست رفتن تجارت را به جان بخرند.

به گفته مقام‌‌‌های آمریکایی، ایران معتقد است که جنگ گسترده‌‌‌تر با اسرائیل به‌‌‌شدت آسیب زاست. تهران همچنین معتقد است که تنها دولت ایالات متحده بر اقدامات اسرائیل پس از ویرانی‌های ناشی از حمله ۷ اکتبر تاثیر دارد. علاوه بر فروش نفت به چین، مقامات ایرانی این روزها چیز دیگری هم دارند: رابطه نزدیک‌تر با روسیه. هشت سال پیش، زمانی که توافق هسته‌ای در اتریش و سوئیس در حال مذاکره بود، مقامات روسیه و چین با ایالات متحده و اروپا برای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران همکاری می‌کردند. اکنون آن صف‌بندی سیاسی فروپاشیده است.  نیویورک تایمز در ادامه این مطلب، همچنین ادعا کرد که ایران پهپادهای موردنیاز روسیه برای جنگ در اوکراین را در اختیار مسکو قرار داده است و در حال ساخت کارخانه تولید هواپیماهای بدون سرنشین در روسیه است.

رسانه‌‌‌های خبری ایران گزارش دادند، علی باقری‌کنی، مذاکره‌‌‌کننده ارشد هسته‌‌‌ای و معاون وزیر امور خارجه ایران، روز جمعه برای رایزنی با مقامات روسی به مسکو سفر کرده است. بر اساس گزارش‌ها، باقری‌کنی با موسی ابومرزوق، مقام ارشد سیاسی حماس نیز دیدار کرده است. باقری گفت: اولویت ایران آتش‌‌‌بس فوری در جنگ اسرائیل و غزه، ارسال کمک‌‌‌های بشردوستانه و رفع محاصره است. او گفت: «ما این مسائل را در سطوح مختلف بین‌المللی با جدیت دنبال خواهیم کرد.» به نظر می‌رسد ایران متعهد به ارائه حمایت دیپلماتیک کامل از حماس است. اما از نظر نظامی، استراتژی آن بسیار ظریف‌تر است.

مقامات آمریکایی گفتند که ایران در تلاش است تا حملات نیروهای نیابتی خود را به دقت تنظیم کند.مقامات آمریکایی ادعا کردند که ایران حزب‌‌‌الله را تشویق می‌کند تا به حملات موشکی محدود مرزی خود ادامه دهد تا اطمینان حاصل شود که اسرائیل مجبور است بخش قابل‌توجهی از نیروهای خود را در مرز شمالی متمرکز کند. به همین ترتیب، مقامات آمریکایی ارزیابی می‌کنند که ایران معتقد است اگر ایالات متحده تجهیزاتی را برای محافظت از نیروهای خود در عراق و سوریه منتقل کند، از اقدامات اسرائیل در غزه حمایت می‌کند.

ایران نمی‌‌‌خواهد در جنگ علیه اسرائیل و ایالات متحده مجبور به حمایت از حزب‌‌‌الله شود، جنگی که می‌تواند برای تهران مخرب باشد. از نظر مقامات آمریکایی و اروپایی، هم ایران و هم حزب‌‌‌الله، مایلند از هر اقدامی که باعث شود نیروهای اسرائیلی از غزه عبور کنند یا نیروی هوایی ایالات متحده را وارد جنگ کند، اجتناب کنند.به گفته مقامات آمریکایی، تهران مدت‌‌‌هاست از حماس با تدارکات و آموزش حمایت کرده است. اما ایالات متحده و نزدیک‌ترین متحدان اروپایی‌اش هیچ مدرکی مبنی بر اطلاع ایران از حملات ۷ اکتبر، کمک به برنامه‌ریزی آنها یا کمک به آموزش نظامی جمع‌آوری نکرده‌اند. دولت ایالات متحده ارزیابی می‌کند که ایران، از این حملات شگفت زده شده است.