آغاز فرایند سیاسی در عراق؛ فرایندی برای شکست تروریسم

بحران امنیتی در عراق که با حمله گروه‌های تروریست تکفیری به بخش‌هایی از این کشور آغاز شد، به فاصله اندکی در قالب یک بحران سیاسی نمود یافت که وجه مشخصه آن، تلاش گروه‌های سیاسی رقیب برای دستیابی به قدرت سیاسی در این کشور است. اینک با انتخاب رئیس پارلمان عراق، ‌چشم‌ها به فرایند انتخاب رئیس‌جمهور در این کشور دوخته شده است.

به گزارش «تابناک»، در جدید‌ترین تحول در اوضاع سیاسی عراق، پارلمان این کشور پس از چند جلسه به حد نصاب نرسیدن، سرانجام سه‌شنبه ۲۴ تیر سلیم الجبوری، نماینده سنی مذهب را به ریاست خود برگزید. الجبوری که با شروق العبایجی برای ریاست پارلمان عراق رقابت می‌کرد، ۱۹۴ رأی را از آن خود کرد، در حالی که العبایجی، ‌موفق به کسب ۱۹ رأی شد.
 
بنا بر این گزارش، در نشست روز سه‌شنبه پارلمان عراق، حیدر العبادی، نامزد ائتلاف شیعه دولت قانون به سمت نایب رئیس اول و آرام محمد علی، نامزد کرد‌ها به سمت نایب رئیس دوم پارلمان انتخاب شدند. البته پیش از این نمایندگان وابسته به ائتلاف قانون به رهبری نوری مالکی، از ریاست جبوری بر پارلمان اعلام حمایت کرده بودند.

اما این تحول در حالی رخ می‌دهد که اینک عرصه سیاسی عراق با دو فرایند مهم دیگر، یعنی انتخاب رئیس جمهور و سپس نخست وزیر روبه‌روست.

بان بر قانون اساسی، رئیس‌جمهور از میان کرد‌ها و نخست‌وزیر از میان نیروهای سنی برگزیده خواهد شد.

هم‌اکنون با توجه به شکاف‌های سیاسی پدید آمده در عراق ـ که رخدادهای اخیر در این کشور (حملات گروه‌های تکفیری) سبب تشدید آن شد ـ بحث انتخاب نخست وزیر به موضوعی بسیار چالش برانگیز در این کشور تبدیل شده است.

از سوی دیگر، رئیس جمهور در حالی باید از میان کرد‌ها انتخاب شود که دولت اقلیم خودمختار کردستان عراق، این روز‌ها به شدت به بحث‌های مربوط به استقلال طلبی دامن می‌زند.

درباره نخست وزیر، باید اشاره کرد که تا کنون ائتلاف قانونی به رهبری نوری مالکی نخست‌وزیر کنونی عراق که بیشترین کرسی‌ها را ‌دارد، با دیگر گروه‌های شیعه به توافق نرسیده است. برخی از گروه‌های سنی و همچنین کرد‌ها نیز با انتخاب دوباره مالکی اعلام مخالفت می‌کنند.

از سوی دیگر، گفته می‌شود که نمایندگان جریان «مجلس اعلای عراق» به رهبری عمار حکیم و نمایندگان وابسته به مقتدی صدر، از نخست‌وزیری احمد چلبی حمایت می‌کنند. چلبی ۶۹ ساله دبیر کل «کنگره ملی عراق» و از نیروهای میانه‌رو شیعه است.

خبرگزاری آلمان نیز به نقل از امیر الکنانی، عضو ائتلاف ملی، گزارش داده ‌مذاکرات درون این ائتلاف برای انتخاب نامزد نخست وزیری تاکنون به نتیجه نرسیده است.

او افزوده است، فراکسیون دولت قانون برای نخست وزیری دوباره مالکی تلاش می‌کند؛ از همین روی، می‌خواهد حکم دادگاه عالی را مبنی بر اینکه «بزرگ‌ترین ائتلاف در پارلمان، دولت قانون است» به دست آورد.

اما درباره موضوع انتخاب رئیس جمهور نیز‌‌‌ همان گونه که اشاره شد، این روند در حالی آغاز می‌شود که مسعود بارزانی، رئیس اقلیم خودمختار کردستان عراق، فعالیت‌های خود را در راستای جداسازی این منطقه از پیکره عراق شدت بخشیده است. در همین زمینه و در جدید‌ترین اقدام، وی سفری به ترکیه داشت که گفته می‌شود، هدف از آن، جلب حمایت دولت آنکارا برای دستیابی به اهداف جدایی‌طلبانه کردهای عراق بوده است.

بارزانی روز دوشنبه در رأس هیأتی بلندپایه به ترکیه سفر و با رئیس جمهور و نخست وزیر این کشور و وزیر خارجه دیدار کرد. گمانه تلاش بارزانی برای جلب حمایت دولت ترکیه از موضوع استقلال به ویژه از آنجا تقویت می‌شود که در ماه‌های اخیر، اقلیم کردستان عراق، کارهای متعددی ‌در برقراری روابط مستقل تجاری با ترکیه انجام داده که صادرات نفت به این کشور، بخشی از این اقدامات بوده است.

البته در این میان، برخی تحلیلگران نیز بر این باورند که هدف مقامات اقلیم خودمختار کردستان، در ‌‌‌نهایت استقلال واقعی و جدایی کامل از پیکره سرزمینی عراق نیست، بلکه بارزانی تلاش دارد از این طریق و با طرح درخواست‌های حداکثری، زمینه لازم ‌برای ‌خودمختاری هر چه بیشتر و از آن مهم‌تر، الحاق برخی دیگر از مناطق کردنشین ـ و البته دارای منابع نفتی ـ به اقلیم کردستان فراهم آورد. شاید به همین دلیل است که وی موضوع «عدم رعایت اصول فدرالی» از سوی دولت عراق را مهم‌ترین دستاویز ادعاهای خود قرار داده است.

به هر حال، همه این تحولات در حالی رخ می‌دهد که عراق همچنان با موضوع فعالیت‌های گروه‌های تروریست تکفیری روبه‌روست و مناطقی از این کشور همچنان عرصه درگیری میان نیروهای تکفیری و نیروهای دولتی ـ مردمی است. به همین دلیل، توافق گروه‌های سیاسی در این کشور بر سر پست‌های مهم، اصلی‌ترین زمینه برای تقویت دولت در مقابل تروریست‌ها به شمار می‌رود؛ موضوعی که تاکنون بار‌ها از سوی مرجعیت شیعه عراق، به ویژه شخص آیت‌الله سیستانی به آن ‌اشاره شده است.