مهم ترین جشنواره مستند خاورمیانه و یکی از مهم ترین جشنواره های مستند جهان در حالی در ایران جریان دارد که می توان به روال سال های پیشین به تماشای مستندهای برتر ایران و جهان به صورت رایگان پرداخت؛ اما شاید در سال های آینده استقبال آنچنان وسعت یابد که دیگر امکان اکران رایگان فراهم نباشد؛ رویکردی که در چند سال اخیر تقویت شده و بسیاری از سینماگران حرفه ای به سمت حضور در عرصه مستندسازی در قامت تهیه کنندگی یا کارگردان رفته اند.
به گزارش «تابناک»؛ دهمین دوره جشنواره بینالمللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» که روز یکشنبه چهاردهم آذرماه آغاز شد و تا بیست و بیست و یکم همین ماه در جریان است، پس از 9 سال برگزاری در سینما فلسطین، سینما سپیده و فرهنگستان هنر، اکنون تغییر موقعیت داده و در پنج سالن متمرکز پردیس سینمایی چارسو برگزار می شود. این اقدام مؤثر مهدی طباطبایی نژاد در راستای پاسخ به نقدهای سال های گذشته نسبت به کیفیت سینمافلسطین و سایر سینماهای میزبان بود.
مجموعه مستندسازان داخلی و بین المللی حاضر در دهمین جشنواره سینماحقیقت در همین راستا، کارگاههای آموزشی جشنواره سینماحقیقت نیز در سالن شماره 2 پردیس چارسو و بازار فیلم مستند نیز در انتهای طبقه ششم این مجموعه برپا خواهد شد. اتاق VIP و غرفه بخشهای مختلف جشنواره اعم از دبیرخانه، روابط عمومی، وبسایت، ستاد خبری، نشریه روزانه، پژوهش، بازرگانی، بینالملل و اداری- مالی هم در طبقه ششم پردیس چارسو مستقر خواهند شد تا به شکل متمرکز پاسخگوی مراجعان محترم باشند.
تماشای «رئیس الوزراء» برای قضاوت درباره انصاف در روایت
در مستند بر خلاف آثار داستانی نمی توان به تخیل گریزی زد و به همین دلیل، همان گونه که از نام مستند مشخص است، باید متکی بر مستندات و ادله هایی به خلق چنین آثار اقدام نمود؛ اما در عین حال مستندساز می تواند بی طرف نباشد و با موضع گیری خاصی، اقدام به ساخت مستند کند. این رویکرد نیز قابل پذیرش است، مشروط به آنکه با «انصاف» همراه شده باشد. وقتی خبر از پخش مستند «رئیس الوزرا» با محوریت زندگی احمد قوام نخست وزیر دوران پهلوی در جشنواره سینماحقیقت سخن به میان آمد، با توجه به شخصیت پیچیده و خاکستری قوام، بسیاری در انتظار مشاهده این مستند بودند.
اکنون مشخص شده، فیلم روایت مستندی است از دوره چهارم نخستوزیری احمد قوامالسلطنه. در آن زمان یعنی سال 1324 ایران دوران بسیار پرآشوبی را پشت سر میگذاشت. نیروهای نظامی شوروی بر خلاف توافق تهران از خارج کردن نیروهای خود از شمال ایران خودداری میکردند تا بتوانند با فشار بر دولتها، امتیاز استخراج و اکتشاف نفت شمال ایران را از آن خود کنند. همچنین با حمایت از گروههای جداییطلب مانند حزب دموکرات آذربایجان و کردستان، استقلال کشور را در خطر قرار داده بودند. در چنین دوران پرآشوبی بود که احمد قوام برای چهارمین بار به نخستوزیری رسید تا بتواند با تلاش و مدیریت خود، کشور را از ورطه بحران خارج کند و در این زمینه، می تواند روس ها را کیش و مات کند.
سیدمحمدرضا هاشمیان مستندساز و کارگردان این مستند درباره مستند «رئیس الوزرا» گفته است: سعی کردم تقریبا از تمام منابع مکتوب و تصویری که چه در ایران و چه در خارج از ایران در این باره وجود داشت، بهره ببرم. بالغ بر دهها کتاب و صدها مقاله ایرانی و خارجی را مطالعه کردم تا بتوانم درک درستی راجع به شخصیت قوام پیدا کنم، همچنین با پژوهشگران و افراد صاحبنظر مختلفی که در این باره تحلیلی داشتند، مصاحبت حضوری و تلفنی داشتم و برای به دست آوردن بخشی از تصاویر آرشیوی، سفری به مسکو کردم و بخشی دیگری از تصاویر هم از انگلستان و آمریکا خریداری شد، در ضمن به مراکز اسناد مختلفی سر زدم و سعی کردم اسناد درجه اولی را برای استفاده در فیلم تهیه کنم.
دوشنبه امشب در سالن 1 پردیس چارسو اکران شد و اگر به این اکران نرسیده اید، می تواند این فیلم مستند را ساعت 18 روز پنجشنبه 18 آذرماه در سالن 1 پردیس چارسو در دومین و آخرین نوبت اکران این فیلم در جشنواره سینماحقیقت تماشا کنید.
«۷۶دقیقه و ۱۵ثانیه با عباس کیارستمی»
«۷۶دقیقه و ۱۵ثانیه با عباس کیارستمی» یک اشاره بسیار ساده سینمایی است به ۷۶سال و ۱۵روز زندگی این جهانی عباس کیارستمی است. سیف الله صمدیان دوست دیرینه عباس کیارستمی تصاویر بدون روتوشی از این هنرمند در بیش از سه دهه ثبت کرده بود که چینش این تصاویر در کنار هم، یک تصویر متفاوت را شکل داده است؛ تصویری که به شناخت بهتر کیارستمی و نگاهش کمک موثری میکند.
سیفالله صمدیان در فیلمهای «آ ب ث آفریقا»، «جادهها» و «پنج»، به عنوان تصویربردار با عباس کیارستمی همکاری داشته است. در مراسمی که یک روز قبل از انتقال کیارستمی به تهران در خانه شعر پاریس از سوی دوستان و دوستداران ایرانی و فرانسوی کیارستمی برگزار شده بود، احمد کیارستمی در معرفی سیفالله صمدیان برای سخنرانی درباره پدرش، به حاضران گفت، او (صمدیان) کسی است که پدرم در سی سال گذشته، آرامترین و مطمئنترین لحظات را در مقابل دوربینش داشت.
با وجود آنکه صمدیان در یک دوره بیست روزه، اقدام به تجمیع راشها و تدوین فیلمش کرده اما با اثری متفاوت روبه رو هستیم که بر خلاف بیشتر مستندهای پرتره، مجموعه ای از گفت و گوها با یک چهره و دوستان و منتقدانش نیست، بلکه بزنگاه هایی از زندگی کیارستمی را به تصویر کشیده که شادی و غم و اضطراب این کارگردان را در خود جای داده است.
این فیلم که پیش از این در جشنواره فیلم ونیز به نمایش درآمده، در نخستین اکران در جشنواره سینما حقیقت، با چنان استقبالی مواجه شد که اکرانش به سانس ویژه کشید و بنابراین، امکان اینکه بتوانید این مستند را در جشنواره دهم ببینید، تا حدودی دشوار است! دومین و آخرین اکران این فیلم در ساعت 15:30 روز چهارشنبه 17 آذر در سالن 5 پردیس چارسو خواهد بود.
گزارش خبری «ارباب جمشید» برای روزنامهای که به مرحله انتشار نرسید!
«مردان ارباب جمشید»، فیلم دیگری است که ارزش دیدن را دارد. پگاه آهنگرانی و درنا مدنی در مقام کارگردان مشترک این مستند، برخی از سیاه لشکرهای مطرح فیلم های سینمایی را سوژه مستندشان کرده اند. با توجه به جنس فیلم، آنونسی که پخش شده و حضور پگاه آهنگرانی، احتمالاً از این مستند جذاب استقبال وسیعی خواهد شد.
درنا مدنی در این زمینه گفته است: این فیلم دربارهی فیلمسازی هنروران سینما در منطقه ارباب جمشید است. من و پگاه آهنگرانی در روزنامهای با هم همکار بودیم که متأسفانه به مرحله انتشار نرسید. در همان مرحله پیش تولید روزنامه برای تهیه گزارشی به منطقه ارباب جمشید رفتیم و هنرورانی که در این مکان بودند، فیلمهای ساخت خودشان را به ما نشان دادند. با دیدن این فیلمها ایده ساخت مستندی دربارهی این هنروران و فیلم ساختنشان در ذهن ما شکل گرفت.
او ادامه داد: ما برای ساخت این فیلم از عوامل کمی استفاده کردیم و تنها یک تصویربردار و گاه یک صدابردار، من و پگاه را در ساخت فیلم همراهی میکردند. این هنروران با توجه به این که پگاه آهنگرانی بازیگری شناخته بود و من هم با بسیاری از آنها تجربه همکاری سر صحنه داشتم، به ما اعتماد کردند تا امکان ساخت این مستند فراهم شود.
اکران اول فیلم «مردان ارباب جمشید» عصر امروز بود و اکران دوم و آخر این فیلم نیز نیز ساعت 19:45 روز جمعه 19 آذرماه در سالن 3 پردیس سینمایی چارسو انجام خواهد شد.
«صفر تا سکو» با سه قهرمان زن
مستند دیگری که ارزش وقت گذاشتن و تماشا کردن را دارد، فیلم «صفر تا سکو» به کارگردانی سحر مصیبی و تهیه کنندگی مهتاب کرامتی و طهورا ابوالقاسمی است. مصیبی در این مستند زندگی سه خواهر ورزشکار (شهربانو، سهیلا و الهه منصوریان) را روایت میکند که در رشته رزمی «ووشو» قهرمان آسیا و جهان شدهاند. شهربانو منصوریان قهرمان پنج دوره مسابقات جهانی، الهه منصوریان فاتح سه دوره رقابتهای جهانی و سهیلا منصوریان هم دارای مدال طلای بازیهای آسیایی است.
مصیبی پیرامون نحوه آشنایی خود با این افراد خاطرنشان کرد: سه سال پیش که مسابقات بدلکاران حرفهای را برگزار میکردیم، با الهه منصوریان آشنا شدم که با این پروژه همکاری داشت. آن زمان تازه با مدال طلا از مسابقات جهانی ووشو مالزی بازگشته بود، ولی به شدت از ناحیه صورت آسیب دیده بود. بعد از آن یک فیلم کوتاه اکشن را کارگردانی کردم که شهربانو و الهه در آن بازی کردند. رفته رفته با شرایط زندگی آنها آشنا شدم و تصمیم گرفتم مستندی از فراز و نشیب زندگیشان تولید کنم.
سحر مصیبی که پیش از این به عنوان دستیار کارگردان و برنامهریز، با کارگردانهایی نظیر احمدرضا معتمدی، مانی حقیقی، بهروز شعیبی، نگار آذربایجانی، سیاوش اسعدی و مونا زندی همکاری داشته و دو فیلم کوتاه «این بازی نیست» و «ایستگاه متروک» را نیز در کارنامه فیلمسازی خود به ثبت رسانده، نخستین مستند بلندش را تجربه می کند. مستند «صفر تا سکو» بکشنبه 14 آذر در سالن 1 پردیس چارسو اکران شد و عصر امروز نیز در سالن 2 پردیس چارسو به نمایش درآمد.
البته این دوره از جشنواره سینما حقیقت مملو از آثاری است که نمی توان تماشایشان را از دست داد و این چند نمونه برای درک نمایی از این رویداد است. شمار قابل توجه مستندهای برتر جهان که در این جشنواره به نمایش درمی آید، یکی از بخش های مهمی است که نمی توان از دست داد؛ بنابراین اگر فرصت کافی دارید، می توانید شماری از بهترین مستندهای یک سال اخیر جهان و ایران را رایگان روی پرده بزرگ سینما تماشا کنید؛ فرصتی که هر سال فقط یک هفته نصیب تماشاگران می شود.