یازدهم بهمن ماه سال گذشته بود که خبری در مرزهای کردستان به سرعت به تیتر یک روزنامه ها و سایت های خبری بدل شد. خبر این بود: «سقوط بهمن در قرهدان واقع در نزدیکی روستای بیوران سردشت، ۱۶ کولبر زیر برف ماندند. ۴ تن از این کولبران از دنیا رفتند و ۱۲ تن نیز راهی بیمارستان شدند.» افراد قربانی ریزش بهمن از شهرهای مختلف کردنشین هستند که برای انتقال کالاها در مناطق مرزی ایران و عراق مشغول به کار بودند. از همان روز بود که داستان کولبران، توجه رسانه ها و پیگیری جمعی از مسئولان را به خود جلب کرد.
به گزارش «تابناک»، کولبری شغل پر ریسکی است، زیرا از نظر دولت، انتقال کالاها توسط کولبران قاچاق است و تاکنون صدها کولبر به دلیل آوار بهمن در راه های پر پیچ و خم مرزی و کوه‌ستانی کشته شده اند.
کولبری چیست؟کولبری که یکی از انواع قاچاق به شمار می رود، در مناطق مرزی غربی به عنوان یک شغل در میان مردم به حساب می‌آید. کولبران به افرادی گفته می‌شود که در مناطق مرزی از روی ناچاری و با دریافت دستمزد ناچیز، کالای خارجی از نقاط «غیررسمی گمرکی» حمل می‌کنند.
همان روزها، سایت‌های محلی انتقاد کردند که دولت برای اشتغالزایی کولبران ـ که اکثرا از میان جوانان کرد هستند ـ کاری نمی‌کند. «شهاب نادری» نماینده پاوه و اورامانات در مجلس بر این باور است «کولبرها پیشمرگان قاچاقچیان سازمان‌دهی و کلان شده‌اند.» او گفته است: «متأسفانه مسئولان به جای برخورد قاطع با قاچاق کلان و سازمان‌دهی شده که اقتصاد کشور را فلج کرده؛ خود را مشغول قلع و قمع کولبرها کرده‌اند.»
نادری با اشاره به فرمایش مقام معظم رهبری در خصوص برخورد با کالای قاچاق، ادامه داد: «گویا توصیه‌های رهبر معظم انقلاب در بحث مبارزه با قاچاق مسئولان را بر کولبرها متمرکز کرده که سهم عمده‌ای در رشد اقتصادی مناطق مرزی دارند.» او با تأکید بر اینکه در حال حاضر برخی به طور سازمان‌یافته به راحتی دست به واردات عمده از مبادی رسمی‌کشور می‌زنند، افزود: «نیروی انتظامی‌در برخورد با کولبرها خلاف توصیه‌های اکید رهبر معظم انقلاب عمل نکند. بسیاری از کولبرها برای امرار معاش روزانه جان و مال خود را به خطر می‌اندازند. از این روی، برخورد نیروی انتظامی با آنها، ضبط اموال و همچنین کشتن حیوانات باربر آنها خلاف قاعده و قانون است. کولبرها در مناطق مرزی کشور راهی جز واردات برخی اقلام مصرفی آن هم در حد بسیار ناچیز برای امرار معاش خود ندارند.»
جمعیت یازده هزار نفری کولبرهابه گفته علیرضا آشناگر، معاون سیاسی، امنیتی استانداری کردستان با توجه فعالیت پنج بازارچه موقت مرزی و فعالیت قریب به 60 هزار تن در این حوزه در قالب کولبری می توان گفت که در مجموع یازده هزار خانوار دارای دفترچه کولبری هستند که در چهارچوب قانون قادر خواهند بود، هفته ای دو نوبت وارد مرزها شوند و محصولاتی را به همراه خود وارد مرزهای کشور کنند.
ورود مجلس و ساماندهی کولبرها در اولین جلسه علنی مجلس پس از وقوع این حادثه تلخ، به دستور علی لاریجانی رئیس مجلس کمیته حقیقت یابی برای بررسی وضعیت کولبرها تشکیل شد.
نزدیک به یک ماه بعد از حادثه کمیته حقیقت‌یاب در شهرستان پیرانشهر و شهرهای مرزی این شهرستان در میان کولبران حاضر شد و آنها مطالباتی را مطرح کردند که مهمترین آنها بیمه تأمین اجتماعی بود.
چهار روز پس از این بازدید خضری، عضو کمیته حقیقت‌یاب بررسی وضعیت کولبران گفت: با توجه به این مطالبه، جلسه‌ای با وزیر کار تشکیل و تفاهم‌نامه‌ای امضا شد که به موجب آن کولبران از نیمه دوم فروردین 96 بیمه تأمین اجتماعی شوند. استارت این بیمه از شهرستان پیرانشهر زده می‌شود و قرار است، در سطح آذربایجان غربی گسترش یابد.
به گفته خضری، بیمه تأمین اجتماعی شامل پرداخت دیه و انواع شمولیت‌های این بیمه خواهد شد که امیدواریم با عملیاتی شدن قول دولت، کولبران در سطح مرزها از نیمه دوم فروردین بیمه شوند.
این عضو کمیته حقیقت‌یاب مجلس برای بررسی وضعیت کولبران، مطالبه دیگر کولبران را حذف دلالان عنوان و اظهار کرد: هم اکنون بیشتر پول کولبری به جیب دلالان می‌رود و بیشتر از 40 تا 50 هزار تومان به جیب کولبران نمی‌رود؛ بنابراین، درخواست آنها این است که دست دلالان کوتاه شود. وی مناسب‌سازی مسیر برای کولبری را از دیگر موارد مورد تأکید کولبران دانست و گفت: تأکید بر این است که در معابری که باید بارها تنها از طریق کولبری حمل شود،وسایل حمل و نقل موتوری و یا چهارچرخه تعبیه شود تا کولبران ناچار به حمل بار بالغ بر 200 کیلو نشوند که این مطالبه بحقی برای مناسب‌سازی مسیر است.
نماینده پیرانشهر همچنین گفت: وضعیت خروج کالا از مرزها نیز مناسب نیست، به طوری که شاهد خروج کالا به صورت تجمیعی آن هم از طریق تریلی به کشور هستیم. روندی که صدمه‌هایی به بازار کالای کشور وارد می‌کند. تأکید بر این است که این امکان آن هم به صورت خرده فروشی به شهرهای مرزی داده شود تا شهرنشینان در استان‌های مرکزی کشور برای سفر به شهرهای مرزی ترغیب شده و گردشگری نیز رونق پیدا کند. کولبران از عواید مرزی سهمی ندارند و بیشتر منافع در دست دلالان است.
وی موضوع تیر خوردن کولبران را از دیگر موارد مطرح شده عنوان و اظهار کرد: کولبران تحت عناوین مختلف در مرزها به دلیل اصابت گلوله جانشان را از دست می‌دهند و خانواده‌هایشان بی‌سرپرست می‌شوند. باید هنگ مرزی و نیروی انتظامی در صورت مشکوک شدن به فردی او را بازداشت کرده تا به وضعیتش در دادگاه صالحه پرداخته و حکم صادر شود، نه اینکه هنگ مرزی به دلیل مشکوک شدن به فردی به او تیراندازی کند که متأسفانه در برخی از موارد باعث داغدار شدن خانواده‌ها و در نهایت نارضایتی افکار عمومی می‌شود؛ بنابراین، قرار است فردا بعدازظهر جلسه‌ای با فرماندهی کل مرزبانان داشته باشیم.
پای اقتصاد در میان است به گفته جامعه شناسان، ریشه و عامل اصلی کولبری به نارسایی های اقتصادی و دشواری های امر اشتغال بازمی گردد و به تعبیری می توان گفت، هر آنچه توسعه نیافتگی و فقدان امکانات و ضعف های زیرساختی تشدید شود، به همان میزان گرایش به مشاغل غیر قانونی و کاذب همچون کولبری افزایش می یابد.
عدم سودآوری مناسب در حوزه فعالیت های کشاورزی و زراعی، خشکسالی و...از دیگر عوامل کارآمد در شیوع و بروز این فعالیت غیر رسمی و ناخوشایند است. برخی جامعه شناسان و کارشناسان مسائل اجتماعی، علاوه بر دغدغه ها و احتیاجات اقتصادی، موقعیت جغرافیایی را نیز عاملی مؤثر در کولبری عنوان می کنند، زیرا به طور طبیعی در مناطق مرزی تقاضا برای چنین فعالیت هایی پر رنگ می شود و قاعدتا افراد فعال دراین بافت جغرافیایی، مستعد قرار گرفتن در معرض چنین مشاغلی خواهند بود.
واقعا خنده دار هست !! بيمه كردن قاچاقچي !! يعني ورشكستگي صنايع توليدي و ترغيب مردم به اشتغال در صنف شريف قاچاق !! واقعا جاي تأسف داره 