حکم مقام رهبر انقلاب درباره «طواف و نماز آن»

در حالی که حدود دو هفته تا آغاز موسم حج و اعزام زائران کشورمان به سرزمین وحی مانده، نحوه صحیح انجام این فریضه الهی و موضوعات مرتبط با آن، از مهمترین دغدغه‌های فکری هر زائری است.

خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) در نظر دارد طی روزهای منتهی به آغاز حج ابراهیمی، با رجوع به پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری، پاسخ‌های معظم‌ُله به شبهات و استفتائات افرادی که قصد عزیمت به حج را دارند منتشر کند.

به این امید که حج امسال در کمال امنیت و آرامش، حداکثر دستاورد معنوی و روحی را برای هموطنان‌مان به همراه داشته باشد، در ششم پنجم پاسخ‌های رهبر معظم انقلاب در رابطه با بحث "طواف و نماز آن" را مرور خواهیم کرد.

**‌ کسی که در زمان اوج ازدحام در مسجد الحرام طواف مستحب انجام دهد و برای حجّاجی که طواف واجب انجام می‌دهند مزاحمت ایجاد کند، آیا طوافش اشکال دارد؟ به خصوص اگر وقت کافی برای طواف مستحب در زمان دیگر وجود داشته باشد.

اشکال ندارد، اما بهتر بلکه احوط آن است که در هنگام ازدحام، طواف مستحب به‌جا نیاورد.

**‌ آیا برای عمره‌ی مفرده و حجّ تمتع، به‌جا آوردن یک طواف نساء کفایت می‌کند؟

عمره‌ی مفرده و حجّ تمتع، هر کدام یک طواف نساء جداگانه دارند و یک طواف برای هر دو کفایت نمی‌کند، البته بعید نیست که برای حلال شدن زن بر مرد و بالعکس، یک طواف کافی باشد.

** آیا نماز طواف مستحب را می‌توان در حال حرکت و راه رفتن خواند؟

صحت نماز طواف ولو نماز طواف مستحبی باشد در حال راه رفتن محل اشکال است و احوط استقرار در حال نماز طواف مستحبی است.

** در حال طواف نماز مستحب خواندن چه حکمی دارد؟

اگر بتواند جمع بین قصد طواف و قصد نماز مستحبی در حال طواف نماید، اشکال ندارد.

** اگر طواف حج و نماز آن یا طواف نساء و نماز آن به جهتی باطل شده باشد، قضای آن باید در ماه ذی‌الحجه باشد، یا همه وقت کفایت می‌کند؟

وقت طواف حج و نماز آن ماه ذیحجه است، ولی طواف نساء و نماز آن وقت معینی ندارد.

** آیا واجب است نماز طواف در نزدیک‌ترین مکان به مقام ابراهیم ۷ خوانده شود؛ هرچند این کار باعث فشار و سختی برای طواف‌کنندگان شود یا برای احراز نزدیکی بیشتر، نمازگزار در وسط طواف‌کنندگان واقع شود؟ 

در فرض سؤال، نزدیک به مقام بودن واجب نیست.

** آیا برای زن مسلمان جایز است از قرص و مانند آن برای تأخیر انداختن عادت ماهیانه استفاده کند تا بتواند طواف و نماز آن را در وقتش ادا کند؟

تا زمانی که این کار برایش ضرر قابل توجه نداشته باشد، جایز است.

**‌ حکم کسی که برای احتیاط یک شوط به طوافش اضافه می‌کند چیست؟ و آیا فرق دارد که قبل از شروع طواف یا اثناء آن، قصد این اضافه را بکند؟

اگر از ابتدا قصد کرده که هفت شوط طواف کند، این اضافه کردن به صحّت طوافش ضرری نمی‌رساند.

** کسی که به‌خاطر جهل به مسأله یا اشتباه در حکم شرعی از یک شوط انصراف دهد چه حکمی دارد؟

گذشت که این کار باعث بطلان طوافش نمی‌شود.

** آیا اعتقاد به بطلان یک شوط به تنهایی برای انصراف از آن و از سرگیری شوطی دیگر به‌جای آن کافی است یا این‌که واجب است قصد اعراض کند و اعتقاد به فساد طواف یا سعی به تنهایی کافی نیست؟

همان‌گونه که گذشت، قصد اعراض به تنهایی برای اعراض و انصراف کافی است، هرچند به‌خاطر اعتقاد به بطلان شوط باشد.

** کسی که معتقد است طواف و سعیش با انجام عملی باطل است ولی آن عمل در واقع مبطل نباشد، چه حکمی دارد؟ مثلاً معتقد باشد که عملی بین طواف ـ مانند نماز جماعت یا استراحت کوتاه یک یا دو دقیقه‌ای ـ آن طواف را باطل می‌کند یا معتقد باشد نیت باید به زبان آورده شود، یا کار دیگری که در واقع باعث بطلان طواف یا سعی نمی‌گردد.

اگر به‌خاطر اعتقاد به بطلان طواف از انجام آن منصرف شده و طواف جدیدی را از سر بگیرد، طواف جدیدش صحیح است.

** اگر به‌خاطر اعتقاد به صحیح نبودن طواف قبلی، طواف جدیدی را از سر بگیرد، چه حکمی دارد؟

طواف جدید صحیح است و به این خاطر چیزی بر عهده‌اش نیست.

** اگر به‌خاطر اعتقاد به عدم صحّت تنها یک شوط، فقط آن شوط را از سر بگیرد، چه حکمی دارد؟

جایز بودن انصراف از یک شوط به تنهایی، محلّ اشکال است؛ ولی طواف اصلی‌اش صحیح است و می‌تواند به آن اکتفا کند.

** هرگاه در طواف خانه خدا در چند قدم از طواف او را بدون اختیار ببرند، حکمش چیست؟

اگر با اختیار خود می‌رود ولی در اثر فشار جمعیت ممکن است گاهی به جلو یا به این طرف و آن طرف برود مانعی ندارد، ولی اگر دیگری او را ببرد به‌طوری که اراده از او سلب گردد اشکال دارد.