این روزها، روزهای مهمی برای دانش آموزانی است که خود را برای ورود به
دانشگاه و ادامه تحصیل آماده می کنند. نتایج کنکور اعلام شده و زمان انتخاب
رشته دانشگاهی فرارسیده است.
به گزارش روزنامه خراسان، دانش آموزان و خانواده هایشان بیش از هر زمان
دیگری احساس می کنند به مشورت و اطلاعات ضروری برای انتخاب درست و موثر
رشته دانشگاهی نیاز دارند. خوشبختانه چندین سال است مشاوران تحصیلی آگاه و
متخصص در این زمینه، بسترهای لازم برای ارائه مشاوره به دانش آموزان و
خانواده هایشان را فراهم کرده اند.
در این بین بسیار ضروری است افراد دقت
کافی داشته باشند تا با مراجعه به مشاوران متعهد و آگاه، رشته خود را
انتخاب کنند. در ادامه، یادداشت دکتر «حمید پورشریفی»؛ دانشیار روان شناسی
سلامت دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی را که با دغدغه به دام افتادن
افراد در تله تبلیغات پرسر و صدا در این زمینه نوشته شده است، می خوانیم.
«اگر نیاز مالی یا بی دقتی رسانه ملی با کمبود آگاهی داوطلبان کنکور همراه شود:
* ادعاها درباره انتخاب رشته، واقعیت پنداشته خواهد شد؛
* داوطلبان کنکور، مدعیان را بر روان شناسان و مشاوران مسئول ترجیح خواهند داد.
ادعاها:
در شبکه دو رسانه ملی در یک برنامه زنده و پرمخاطب، فردی با عنوان
«برترین متخصص انتخاب رشته کنکور سراسری صدا و سیما»، چنین گفته است:
«همچنان نیمی ا ز موفقیت نهایی در گرو موضوع بسیار مهمی به نام انتخاب رشته
است. من چندی پیش کارنامه ای را نشان دادم که فردی با رتبه 25 هزار از
منطقه دو در رشته پرستاری دانشگاه روزانه قبول شده بود. بسیاری از افراد به
من مراجعه کردند که ما سال گذشته رتبه مان 11 هزار بود و همین پرستاری
روزانه را هم انتخاب کردیم ولی قبول نشدیم. من می خوام بگم که آن ها در
انتخاب رشته اشتباه کردند. انتخاب رشته یک تکنیکه، تجربه لازم داره، روش
های خاص خودش رو داره. نگران نباشید اگر هم تا الان خوب درس نخوندید،
بدونید همچنان یک فرصت وجود داره». سخنان فوق و شبیه آن، صرفا یک ادعاست.
ادعایی که برای هر فرد واقف به تفکر نقاد و آشنا به اصول انتخاب رشته،
علامت های سوالی ایجاد می کند.
واقعیت ها:
* انتخاب رشته مهم است ولی نه این که 50 درصد از موفقیت نهایی در گرو آن باشد.
* هر گونه تاکید افراطی بر فنون انتخاب رشته می تواند گمراه کننده باشد.
* این ادعا که با یک تکنیک انتخاب رشته می توان جایگاه فرد را 14 هزار
بهبود بخشید، در سایه نیاز مالی یا بی دقتی رسانه ملی است که فرصت چنین
ابرازی داده می شود و نیز به علت نیازهای فردی مدعیان و فقر اطلاعاتی
داوطلبان، این میوه تلخ حاصل می شود که: «مهم نیست تو کم تلاش کرده باشی،
پول داشته باش، مرا به عنوان مشاور انتخاب کن تا سرنوشتت تغییر یابد»؛ میوه
تلخی که چه در کوتاه مدت و چه در بلند مدت، آسیب های متعددی را برای آموزش عالی و جامعه فراهم می آورد.
* ریشه برخی از آسیب های آموزش عالی در بحث کنکور و به ویژه فرایند انتخاب رشته نهفته است.
* واقعیت این است که بر اساس ارزیابی های دفتر مشاوره و سلامت وزارت علوم،
تحقیقات و فناوری، در سال های مختلف بیش از 20 درصد و در برخی از سال ها
حدود 30 درصد از دانشجویان، در رشته ای مشغول به تحصیل شده اند که به آن
علاقه ای ندارند؛ امری که به عنوان عامل خطر برخی از مشکلات روانی –
اجتماعی دانشجویان محسوب می شود.
* واقعیت این است که درصد قابل توجهی از داوطلبان که سرنوشت خود را به
انتخاب کنندگان حرفه ای رشته می سپارند، بدون شناخت کافی از علایق خود و
بدون شناخت کافی از
رشته ها نسبت به انتخاب اقدام می کنند.
ضرورت ها:
* ضروری است داوطلبان کنکور در فرایند انتخاب رشته، با بهره گیری از
مشورت ها، نقش فعالی را در کسب دانش و اطلاعات مرتبط با رشته ها و نیز نقش
محوری را در تصمیم گیری بر عهده بگیرند.
* ضروری است داوطلبان به جای افتادن در تله مشاوره تکنیکال و تجاری، در
صورت نیاز از مشورت روان شناسان و مشاوران به ویژه در گرایش تربیتی
برخوردار شوند.
متخصصانی که ضمن توانایی هدایت تحصیلی بر اساس استعدادها و علایق، به اصول و فنون انتخاب رشته آگاه باشند.
* ضروری است داوطلبان و والدین آن ها در مواجهه با پیام ها و تبلیغات، حتی
اگر از رسانه ملی پخش شود، تفکر نقادانه را در خود پرورش دهند.
* ضروری است درباره بحث کنکور و به ویژه انتخاب رشته که خانواده ها را به
شدت درگیر کرده است،«کمیسیون تخصصی روان شناسی تربیتی سازمان نظام روان
شناسی و مشاوره»، «انجمن روان شناسی تربیتی ایران» و نیز «گروه تخصصی روان
شناسی تربیتی انجمن روان شناسی ایران» روشنگری های لازم را ارائه کنند.
یادمان باشد که:
همه ما به اندازه توانمان، حتی با روشنگری یک داوطلب یا والدین او، در مقابل آسیب هایی که می توانیم پیشگیری کنیم، مسئولیم.»
