مطمئنا در دنیای پرتلاطم امروزی، یکی از موضوعاتی که می تواند جوامع بشری را از اختلافات شخصی و جمعی در امان بدارد، «آشنایی با حقوق متقابل افراد با یکدیگر و قانون» است که مهمترین اثر این آشنایی و آگاهی را می توان در پیشگیری از وقوع بسیاری از مشکلات حقوقی دانست؛ بنابراین، امروز تلاش داریم تا موضوع «قانون تأمین اجتماعی» را بررسی کنیم.
از کار افتادگی ناشی از حوادث کاری، غیر کاری و یا بیماری از جمله مواردی است که امکان بروز آن برای هر کارگر و بیمه شده ای وجود دارد و یکی از خدمات سازمان تأمین اجتماعی برای جبران و پوشش چنین اتفاقاتی بر اساس مواد ٧٠ تا ٧٥ قانون تأمین اجتماعی پرداخت مستمری به کسانی است که از کارافتاده می شوند و توانایی کار را از دست می دهند.
از کار افتادگی ناشی از کار حادثه ناشی از کار اتفاقی است پیش بینی نشده که تحت تأثیر عامل یا عوامل خارجی در اثر عمل یا اتفاقی ناگهانی رخ می دهد و باعث وارد آمدن صدمه بر جسم یا روان بیمه شده می شود.
هر اتفاقی حادثه تلقی نمی شود مگر آنکه شرایط زیر را داشته باشد؛الف) قابل پیش بینی نباشد.
ب) وقوع آن ناگهانی باشد.
پ) بر جسم یا روان شخص صدمه بزند.
ت) حادثه متاثر از عامل یا عوامل خارجی باشد.
بر اساس ویژگی های فوق، اتفاقاتی از قبیل خودکشی که قابل پیش بینی است و یا سکته که تحت تأثیر عامل خارجی صورت نمی گیرد، حادثه ناشی از کار تلقی نمی شود. از نگاه قانون، حوادث ناشی از کار حوادثی است که در حین انجام کار و یا به سبب آن در کارگاه یا مؤسسات وابسته و یا ساختمان ها و محوطه آن رخ می دهد و یا حوادثی که در مسیر رفت و آمد بیمه شده به محل کار اتفاق می افتد و یا در اوقاتی که بیمه شده به دستور کارفرما در خارج از محوطه کارگاه مامور انجام کاری می شود. بنابراین حوادثی که در موارد زیر رخ می دهد، در حین انجام وظیفه و ناشی از کار محسوب می شود:
الف) تمام اوقاتی که بیمه شده در کارگاه یا مؤسسات وابسته به آن و یا ساختمان و محوطه کارگاه مشغول به کار است.
ب) در مواردی که طبق دستور کارفرما خارج از محوطه کارگاه مامور انجام کاری است.
پ) اوقاتی که جهت معالجات پزشکی به مراکز درمانی مراجعه می کند.
ت) اوقات رفت و برگشت بیمه شده از منزل به محل کار و برعکس، مشروط براینکه در زمان عادی رفت و برگشت حادثه رخ دهد.
ث) زمانی که بیمه شده برای نجات سایر بیمه شدگان دچار حادثه شود.
ج) بیمار ی های حرفه ای نیز در زمره حوادث ناشی از کار به حساب می آیند. بیماری حرفه ای مرتبط با کار است که به سبب اشتغال مداوم در بعضی از مشاغل حادث می شود، مثل آنکه بیمه شده ای به دلیل سر وکار داشتن با مواد سرطان زا مبتلا به سرطان شود.
چ) همچنین بیمه شدگانی که در جریان انقلاب اسلامی دچارحادثه ای شده اند حادثه آنان ناشی از کار تلقی می شود.
نقش کارفرما در حوادث ناشی از کارالف) در حوادث ناشی از کار چنانچه بروز حادثه به دلیل قصور کارفرما در تأمین و تجهیز وسایل و امکانات ایمنی کار باشد، خسارت مربوطه از کارفرما اخذ می شود و در مواردی که خطا و یا قصور بیمه شده و کارگر در وقوع حادثه نقش داشته باشد، کلیه هزینه ها اعم از هزینه های درمانی و پرداخت مستمری توسط تأمین اجتماعی پرداخت می شود؛ بنابراین در دو مورد زیر مسئول تأمین هزینه های ناشی از کار حادثه کارفرماست:
1ـ هزینه های موضوع ماده ٦٦ قانون تأمین اجتماعی. در صورتی که ثابت شود وقوع حادثه یا بروز بیماری مستقیما ناشی از عدم رعایت مقررات حفاظت فنی و ناشی از عدم رعایت مقررات بهداشتی و احتیاط لازم از طرف کارفرما یا نمایندگان او بوده است، هزینه های مربوط اعم از معالجات و پرداخت مستمری توسط سازمان تأمین اجتماعی و سپس این هزینه ها از کارفرما وصول می شود.
2ـ هزینه های موضوع ماده ٩٠ قانون تأمین اجتماعی. شاغلین در کارگاه ها باید قابلیت و استعداد جسمانی متناسب با کارهایی را که به آن ارجاع می شود داشته باشد و کارفرمایان مکلف اند قبل از به کار گماردن آن ها ترتیب معاینه پزشکی آن ها را بدهند. در صورتی که پس از استخدام مشخص شود نامبردگان در حین استخدام قابلیت و استعداد کار مربوطه را نداشته اند و کارفرما در معاینه پزشکی آن ها تعلل کرده است و در نتیجه بیمه شده دچار حادثه شده و یا بیماری اش شدت یافته است، سازمان تأمین اجتماعی خدمات (درمان و مستمری در صورت از کار افتادگی یا فوت) را به بیمه شده ارایه می دهد و هزینه های مربوط را از کارفرما مطالبه و وصول خواهد کرد.
نتیجه: در صورتی که کارفرما در از کار افتادگی ناشی از کار بیمه شده مقصر تشخیص داده و سازمان تأمین اجتماعی موظف به برقراری مستمری شود، کارفرما باید مستمری ماهانه را به سازمان پرداخت کند، در چنین شرایطی کارفرما می تواند با پرداخت مستمری ده سال فرد حادثه دیده به صورت یکجا به سازمان تأمین اجتماعی بری الذمه شود.
حمایت های قانونی از شاغلین حادثه دیده؛قوانین و مقررات حوزه کار و رفاه اجتماعی مزایا و حمایت های خاصی برای کارگر حادثه دیده فراهم آورده که عبارت است از؛
الف) چنانچه از کار افتادگی بیمه شده ناشی از حادثه کار باشد و یا بر اثر بیماری حرفه ای ( بیماری مرتبط با کار )، بدون در نظر گرفتن مدت پرداخت حق بیمه، استحقاق دریافت مستمری از کار افتادگی کلی ناشی از کار را ( توسط سازمان تأمین اجتماعی ) خواهد داشت.
ب) برای کارگرانی که بر اثر حادثه ناشی از کار از کارافتاده کلی می شوند و به این ترتیب قرارداد کار ان ها خاتمه می یابد، کارفرما موظف به پرداخت دو ماه حقوق به عنوان مزایا و پاداش خدمت است.
چنانچه بیمه شده ای به آرای صادره از کمیسیون های بدوی و تجدید نظر پزشکی معترض باشد، به چه مرجعی می تواند شکایت ببرد؟چنانچه بیمه شده ای به آرای صادره از کمیسیون های بدوی و تجدید نظر کمیسیون های پزشکی معترض باشد می تواند به دیوان عدالت اداری شکایت کند. البته دیوان عدالت اداری وارد ماهیت فنی و تخصصی کمیسیون های پزشکی نمی شود و رأی دیوان در صورت وجود ادله کافی درخواست بررسی مجدد در کمیسیون پزشکی است.
آیا مریض شدن پرسنل بیمارستان، بیماری حرفه ای و در زمره حوادث ناشی از کار به حساب می آید یا غیر ناشی از کار؟بیماری حرفه ای عارضه بدنی است که در نتیجه روند مستمر و به دلیل اشتغال به کار هایی خاص روی می دهد و معمولا منشا و تاریخ دقیق آن را نمی توان مشخص کرد. مانند ابتلا به بیماری هپاتیت به دلیل اشتغال در بیمارستان و سرو کار داشتن با فرآورده های خونی. این گونه بیماری ها در زمره حوادث ناشی از کار قرار می گیرند.
پدر بنده ٩ سال سابقه کار و ٥٠ سال دارد. با توجه به آسیبی که سه سال پیش در محل کار از ناحیه پا دیده است دیگر قادر به راه رفتن نیست، چه برسد به اینکه به کارش ادامه دهد. می خواستم بدانم می تواند از کار افتاده شود؟ ایشان در انبار کار می کرده، آیا سختی کار هم شاملش می شود یا خیر؟آگر هنوز مشمول بیمه اجباری است و ارتباط بیمه اش با سازمان تأمین اجتماعی برقرار است، جهت شرکت در کمیسیون پزشکی به شعبه تأمین اجتماعی مراجعه کند، ایشان با توجه به سابقه و سن، در حال حاضر شرایط بازنشستگی را ندارد. سختی کار نیز باید توسط کمیته های تعیین مشاغل سخت و زیان آور مستقر در ادارات کار استان ها تأیید شود.
