تهدید مقامات اتحادیه اروپا طی ماه گذشته، مبنی بر تلاش برای جلوگیری از اعمال دوباره تحریم‌ها علیه ایران، نشان‌دهنده میزان نگرانی آنان و تلاش برای جلوگیری از خروج دونالد ترامپ از برجام است.
ریچارد گولدبرگ، از کارشناسان ارشد «بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها» ـ که چندین دور از مذاکرات بر سر وضع قوانین قبلی تحریم علیه ایران را از جانب جمهوری‌خواهان رهبری کرده ـ مدعی است، بانک‌های اروپایی که تهدید قطع دسترسی خود به نظام مالی آمریکا را بالای سرشان احساس می‌کنند، در نهایت مجبور خواهند شد، یا میل ترامپ به تغییر در برجام را برآورده و یا گزینه همراهی با بازگشت تحریم‌ها علیه ایران را انتخاب کنند.
به گزارش «تابناک» به نقل از فارین پالیسی، در شرایطی که گزینه احیای مقررات مقابله‌ای اتحادیه اروپا برای خنثی کردن تحریم‌های احتمالی ترامپ علیه ایران از سوی کارشناسان، مورد توجه است، گولدبرگ ـ که نقش مهمی در طراحی و اجرایی شدن قوانین تحریمی علیه ایران در اوج بحران هسته‌ای داشته ـ این نکته را مورد توجه قرار داده که مقامات سیاست خارجی اتحادیه اروپا از جمله دنیس چایبی، رئیس کارگروه ایران در بخش روابط خارجی اتحادیه اروپا و دیوید او سولیوان، سفیر اروپا در ایالات متحده اخیرا باز هم از استفاده از اقدامات مقابله‌ای سخن گفته‌اند.
از سوی دیگر، موافقان حفظ برجام در آمریکا نیز به همین اصرار اروپا به حفظ برجام اشاره می‌کنند و می‌گویند که برجام می‌تواند از عواقب ناشی از خروج آمریکا نیز جان سالم به در ببرد.
نتیجه یک نظرسنجی از فعالان اقتصادی اروپایی و آسیایی نیز نشان می‌دهد که اگر ترامپ از برجام خارج شود، اتکای مقامات اروپایی به اقدامات مقابله‌ای برای جلوگیری از تحریم شرکت‌های اروپایی توسط آمریکا، سبب خواهد شد که تمایل این شرکت‌ها برای همکاری و معامله با ایران، از 4 درصد به 54درصد افزایش یابد.
گولدبرگ که از حامیان سرسخت تحریم ایران است، مدعی است، هرچند نظرسنجی و تحلیل‌ها نشان‌دهنده تهدید جدی اروپا برای نادیده گرفتن تحریم‌های آمریکا علیه ایران محسوب میشود، این تحلیل نتیجه فهمی قدیمی از سیاست تحریمی آمریکا در قبال ایران است.
کنگره آمریکا در سال 1996، قانون تحریم ایران و لیبی به نام ایلسا را تصویب نمود که مقرر می‌کرد محدودیت‌هایی علیه شرکت‌های اروپایی که در بخش انرژی ایران سرمایه‌گذاری می‌کنند وضع شود. اروپا نیز در مقابل اقدامات مقابله‌ای را در دستور کار قرار داد و تهدید کرد که از آمریکا به سازمان جهانی تجارت شکایت خواهد کرد.
در آن زمان آمریکا مجبور شد، این تهدید اروپا را جدی بگیرد، زیرا در نگارش قوانین تحریمی علیه ایران ضعف‌هایی وجود داشت. قانون ایلسا از رئیس‌جمهور وقت آمریکا یعنی بیل کلینتون می‌خواست تحریم‌هایی علیه شرکت‌های اروپایی اعمال کند که نادیده گرفتن آن برای اروپایی‌ها سخت نبود. در آن زمان، منافع حاصل از تجارت با ایران بر هزینه‌های ناشی از تحریم آمریکا می‌چربید. کلینتون نیز تحت تاثیر محدودیت‌های آن زمان، مجبور شد از اجرای این تحریم سر باز بزند.
این شرایط در زمان قانون‌گذاری کنگره آمریکا علیه ایران در سال 2010 تغییر مهمی کرد. کنگره آمریکا نقطه بسیار حساسی یعنی تراکنش‌های مالی را هدف قرار داد.
در نتیجه چند سال افزودن نهادهای مالی ایران به فهرست سیاه تحریم‌ها به دلیل فعالیت‌های مختلفی که این بانک‌ها در آن نقش داشتند، کنگره شرایط را برای تحریم طرف‌هایی که با این نهادهای مالی تعامل داشتند مناسب دید و در آن سال قوانینی به تصویب رساند که بر اساس آن هر بانک خارجی که با بانک‌های تحت تحریم ایرانی تعامل داشت، تهدید کرد که فرصت داشتن رابطه بانکی با نظام بانکی آمریکا را از دست خواهد داد.
در سال 2011، ایالات متحده این تحریم را وسیع‌تر و آن را در خصوص بانک مرکزی ایران نیز اعمال کرد. در سال 2012 دامنه تحریم‌ها بسیار وسیع‌تر شد و محدوده وسیعی از فعالیت‌های اقتصادی ایران را در بر گرفت.
اگر ترامپ قصد اعمال دوباره این تحریم‌ها را داشته باشد، بانک‌های زیادی خطر از دست دادن حساب‌های خود در ایالات متحده را احساس خواهند کرد. اقدامات مقابله‌ای می‌تواند مانع از جریمه شدن شرکت‌های اروپایی از سوی آمریکا شود، ولی نمی‌تواند برای مثال، مانع قطع شدن رابطه یک بانک بریتانیایی با نظام مالی آمریکا بشود. اکنون، هزینه ناشی از تحریم آمریکا بیشتر از سود ناشی از کار با ایران خواهد بود
بنا به ادعای گولدبرگ، این وضعیت جدید که ناشی از نوع نگارش قوانین تحریمی از سال 2010 تا 2012 است، این سؤال جدی را مطرح خواهد کرد که اگر اروپایی‌ها با خواسته‌های ترامپ برای تغییر در برجام همراهی نکنند، چه اتفاقی خواهد افتاد. مقامات اروپایی ممکن است که در هنگام تلاش ترامپ برای خروج از برجام با نگاهی از بالا به پایین به آمریکا نگاه کنند، ولی دیپلمات‌های اروپایی می‌دانند که بانک‌ها علاقه چندانی به قبول ریسک معامله با ایران نخواهند داشت.
اگه امریکا خارج بشه ما ضرر میکنیم ولی بیشتر خودش ضرر میکنه چون اعتبارش در دنیا صدمه میبینه و همین کاراش هست که باعث شده کشورها به دنبال استفاده از ارز ملی خودشون در معاملات بشن و دلار رو حذف کنن و این بار اگه اروپا بخواد جلوش وایسته دلار به شدت ضعیف میشه 