فروش طلا و نقره به طلا و نقره
(مسأله 2119) اگر طلا را به طلا يا نقره را به نقره بفروشد (سكه دار باشند يا بي سكه1) در صورتي كه وزن يكي از آنها زيادتر از ديگري باشد معامله حرام و باطل است2.
این مسأله در رساله آیت الله مظاهری نیست.
1- [قسمت داخل پرانتز در رساله آيت الله زنجاني نيست]
2- مكارم: هر چند يكي طلاي ساخته شده باشد و ديگري نساخته، يا ساخت آنها از نظر مرغوبيّت تفاوت داشته باشد، يا عيار آنها مختلف باشد، مثلاً يك گرم طلاي 18 عيار را به يك گرم و نيم طلاي 14 عيار بدهد، همه اينها حرام و باطل است ولي فروختن طلا به نقره اشكالي ندارد، چه وزن آنها مساوي باشد يا غير مساوي.
زنجاني: ولي سكه طلاي كنوني را كه با وزن معامله نمي شود، مي توان با سكه طلا با وزن بيشتر معامله كرد.
(مسأله 2120) اگر طلا را به نقره، يا نقره را به طلا بفروشد1، معامله صحيح است و لازم نيست وزن آنها مساوي باشد2.
این مسأله در رساله آیت الله مظاهری نیست.
1- سيستاني: نقداً بفروشد...
2- سيستاني: ولي اگر معامله با مدّت باشد باطل است.
مكارم: رجوع كنيد به ذيل مسأله 2119.
(مسأله 2121) اگر طلا و نقره را به طلا يا نقره بفروشند1، بايد فروشنده و خريدار پيش از آنكه از يكديگر جدا شوند، جنس و عوض آن را به يكديگر تحويل دهند2 و اگر هيچ مقدار از چيزي را كه قرار گذاشته اند تحويل ندهند معامله باطل است3.
1- زنجاني: اگر طلا را به طلا يا نقره بفروشند، يا نقره را به طلا يا نقره بفروشند...
2- فاضل: و اگر قبل از جدا شدن ثمن و مثمن را تحويل ندهند، معامله باطل است.
3- مكارم: و اگر فقط مقداري از آن را تحويل دهند معامله فقط به همان مقدار صحيح است و طرف مقابل مي تواند معامله را فسخ كند.
سيستاني: و اگر بعضي از آن را تحويل دهند، نسبت به همان مقدار صحيح است.
بهجت: و اگر مقداري تحويل داده شد، معامله نسبت به آن مقدار صحيح و ثابت است.
(مسأله 2122) اگر فروشنده يا خريدار، تمام چيزي را1 كه قرار گذاشته تحويل دهد و ديگري مقداري از آن را تحويل دهد2 و از يكديگر جدا شوند، اگر چه معامله به آن مقدار صحيح است ولي كسي كه تمام مال به دست او نرسيده مي تواند معامله را به هم بزند3.
1- مظاهری: تمام طلا یا نقره ای را ...
2- فاضل: اگر فروشنده ياخريدار تمام چيزي را كه قرار گذاشته تحويل ندهد و تنها مقداري از آن را تحويل دهد...
3- بهجت: اختيار فسخ معامله براي كسي كه حقّ خود را بطور ناقص دريافت كرده، ثابت است.
مكارم: رجوع كنيد به ذيل مسأله 2121.
(مسأله 2123) اگر مقداري خاك نقره معدن1 را به همان مقدار نقره خالص و يا مقداري خاك طلاي معدن 2را به همان مقدار طلاي خالص بفروشند، معامله باطل است3. ولي فروختن خاك نقره به طلا و خاك طلا به نقره به همان صورت اشكال ندارد.
این مسأله در رساله آیات عظام: مکارم و مظاهری نیست.
1-سبحانی:خاک نقره دار...
2-سبحانی:خاک طلا دار...
3-بهجت: بنابر أظهر...
*****
اراكي، گلپايگاني، خوئي، تبريزي، صافي: مسأله- اگر خاك نقره معدن را به نقره خالص و خاك طلاي معدن را به طلاي خالص بفروشند معامله باطل است. ولي فروختن خاك نقره به طلا و خاك طلا به نقره اشكال ندارد.
. زنجاني: مگر معلوم باشد مقدار نقره موجود در خاك نقره با مقدار نقره خالص يا مقدار طلاي موجود در خاك طلا با مقدار طلای خالص مساوي است و اگر در جايي خاك خودش ارزش مالي داشته باشد نيز معامله صحيح است...
.وحید: مگر آن كه بدانند مقدار طلا یا نقره اى كه در خاك است با مقدار طلا یا نقره خالص برابر است ...
. سيستاني: مگر آنكه بداند مثلاً مقدار نقره خاك با مقدار نقره خالص مساوي مي باشد ولي فروختن خاك نقره را به طلا و خاك طلا را به نقره همانطوري كه سابقاً گفته شد اشكال ندارد.
