آن بهره رسمی كه قرآن و روایات به ما آموختند كه باید از این مراسم محرم ببریم دو چیز است؛ به ما گفتند اگر در حوزهها و دانشگاهها كار علمی انجام میدهید باید بدانید که علم به تنهایی سودمند نیست بلکه باید با وارستگی همراه باشد! علمِ بیوارستگی اگر زیانبار نباشد سودمند نخواهد بود، اینكه در بخشهای فراوانی از قرآن كریم فرمود: «یعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَیزَكِّیهِمْ»؛ یعنی عالم حوزوی یا استاد دانشگاهی باید عالم باشد، محقّق باشد علماً، متحقّق باشد عملاً، تا بیراهه نرود و راه كسی را نبندد، نه از روحانی عالم بیعمل كاری ساخته است، نه از دانشگاهی محقّق بیتحقّق كاری ساخته است، لذا اصرار قرآن كریم این است که اگر كار علمی انجام میدهید حتماً باید با عمل صالح همراه باشد.
برخیها خیال میكنند عاشورا برای عبرت است نه برای عَبره، اما سالار شهیدان فرمود من برای دو چیز شهید شدم؛ هم برای عبرت و هم برای عَبره! عبرت گرفتن به آن عزاداری میگویند كه حركت كند، پویا باشد، از جهل به علم و از جهالت به هدایت، از كُندروی به اعتدال و از بیراهه رفتن به استقامت عبور كند، این را میگویند عبرت، عبرت یعنی عبور. آن عزاداری كه تنها تماشا میكند او اهل عبرت نیست او فقط مینالد، اهل اشك است، دو روز كه از عاشورا سپری شد برای او دیگر اثری ندارد چون او عبرت نگرفت و عبور نكرد و تنها تماشا كرد. اصرار قرآن كریم بر این است كه «فَاعْتَبِرُوا»؛ آیات فراوانی است كه خدا فرمود عبرت بگیرید، آدم ایستا كه اهل عبرت نیست! آنكه عبور كرد از رذیلت به فضیلت و فرشتهخوی شد او عبرت گرفته است.
حضرت فرمود: «أنا قَتیل العبرات» من آنقدر اشك را دوست دارم كه كلّ صفحه صورت را پر كند، چرا؟ این اشك خاصیتش چیست؟ آن وارستگی خاصیتش روشن است، اما این اشك خاصیتش چیست؟ پس آنكه میگوید عاشورا برای عبرت است سخنی گفته است ولی ناقص است نه كامل، كمال در این است كه عبرت با عَبره همراه باشد، عَبره یعنی عبور، یعنی اشك ریختن به قدری كه تمام صورت را پر كند «أنا قتیل العبرات».
قرآن فرمود تنها كُشتن، جنگ، مبارزه و حماسه كافی نیست، این برای برونمرزی است، آنچه داخله كشور را اداره میكند «رُحَمَاءُ بَینَهُمْ» است، عاطفه، مِهر، محبّت، علاقه، این زمینهٴ كشورداری است، آن گلوله، زمینه حفظ مرز و بوم است، این اشك، حفظ درونمرزی است، بنگرید آن گلوله را داشتیم و كارمان به لطف الهی انجام شد، اما این اشك را نداریم ببینید چه خطرهایی دامنگیر ما شد، قرآن فرمود: «أَشِدَّاءُ عَلَی الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَینَهُمْ»، این «رُحَمَاءُ بَینَهُمْ» یعنی چه؟ ما میخواهیم بهره عاشورایی ببریم، این «رُحَمَاءُ بَینَهُمْ» را كه دستور رسمی دین است و از عاشوراها شروع میشود و از این گریهها شروع میشود این را فراموش كردیم! كشور را اشك، عاطفه، ادب، گذشت و فهم اداره میكند.
حالا معلوم شد عاشورا یعنی چه؟ اشك یعنی چه؟ عاطفه یعنی چه؟ ما خیال میكنیم این اشك فقط برای بهشت رفتن است، البته برای بهشت هم هست، اما ما را رحیم میكند، هرگز به ما اجازه احتكار نمیدهد كه ما داشته باشیم و كسی گرسنه باشد، جامعهٴ حسینی هرگز اهل احتكار نیست. وجود مبارك امام صادق(ع) و دیگر ائمه(ع) نقل شده که كسی در بیابان سفره غذا پهن کرد، حضرت فرمود اینجا چرا غذا میخوری؟ عرض كرد مگر اشكال دارد؟ فرمود بله، این حیوانات تو را میبینند، تو داری غذا میخوری و اینها گرسنهاند، برو در خانهات غذا بخور، این امام است! این قبر بوسیدنی نیست! آدم با این فكر احتكار میكند؟! عاشورا یعنی این، مگر جامعه حسینی احتكار میكند؟! این با كدام عقل هماهنگ در میآید؟ عاشورا این سِمت را دارد كه ما را اصلاح كند!