سرطان تخمدان نجوا‌هایی با شما می‌کند که باید به دقت به آن گوش دهید. برخلاف سرطان سینه، هیچ تست تشخیصی روتینی برای سرطان تخمدان وجود ندارد و برای همین شناسایی این بیماری را سخت‌تر می‌کند، مگر اینکه خودتان زودتر علائم را پیدا کرده و آن‌ها را به پزشک‌تان اعلام کنید. اگر بیشتر از یک علامت را به مدت یک هفته یا بیشتر دارید، از پزشک‌تان بخواهید تا از شما معاینه‌ی لگن، سونوگرافی واژینال یا تست تومور مارکر CA ۱۲۵ به عمل بیاورد که همگی کمک می‌کنند سرطان تخمدان تشخیص داده شود.
نفخ شکم
در سرطان تخمدان، تومور نه تنها می‌تواند نسبتا بزرگ شود بلکه می‌تواند مایعات زیادی اطراف خود جمع کند و باعث بزرگ شدن شکم به اندازه‌ی قابل توجهی شود؛ بنابراین اگر متوجه شدید شکم‌تان در حال بزرگ شدن است، اما صورت و بازوهای‌تان در حال از دست دادن عضله و چربی‌اند، پس مطمئن باشید مسئله افزایش وزن نیست.
تغییر در الگوی دفع
زنانی که دچار سرطان تخمدان می‌شوند ممکن است ناگهان یبوست شدید بگیرند یا الگوی دفع‌شان بین یبوست و اسهال متناوب باشد. وقتی بابت این علائم به پزشک مراجعه می‌کنید او از جهت مشکلاتی مانند سندرم روده تحریک پذیر وضعیت‌تان را بررسی خواهد کرد، اما از پزشک‌تان بپرسید آیا ممکن است مشکلات گوارشی شما علامتی از سرطان باشد. اگر پزشکان و بیماران نسبت به علائم سرطان تخمدان آگاه باشند، ارزیابی جهت این بیماری زودتر صورت می‌گیرد، نه اینکه آخرین مسئله‌ای باشد که بررسی می‌شود.
از دست دادن اشتها
اگر می‌بینید این اواخر زودتر از غذا سیر می‌شوید و دیگر نمی‌توانید آن اندازه که نیاز بدن‌تان است بخورید این موضوع را به پزشک‌تان بگویید، خصوصا اگر کاهش وزن ناخواسته هم دارید.
حالت تهوع
استفراغ و تهوع از علائم معمول در خیلی از بیماری‌ها هستند، بنابراین پزشک شما ممکن است فورا به سرطان تخمدان مشکوک نشود. علائم سرطان تخمدان، علائمی نیستند که مختص این بیماری باشند بلکه مجموعه‌ای از علائم غیراختصاصی‌اند؛ بنابراین متوجه تغییراحتمالی دیگر که همراه با استفراغ یا تهوع‌اند نیز باشید.
تکرر ادرار
نیاز مکرر به دفع ادرار ممکن است نشاندهنده‌ی مشکلی فراتر از خود مثانه باشد. اگر تغییرات دفع ادرارتان ناگهانی بروز کرده‌اند و همراه با دیگر علائم‌اند، حتما هر چه زودتر به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید.
بی‌نظمی‌های قاعدگی
چندین علت می‌توانند منجر به تغییرات ناگهانی در سیکل قاعدگی شوند یا خونریزی بین دو عادت ماهیانه ایجاد کنند. هر چند بی‌نظمی قاعدگی به تنهایی جای نگرانی ندارد، اما اگر همراه با دیگر علائم باشد پس مشکل جدی‌تری وجود دارد که باید فورا بررسی شود.
تغییرات در وزن بدن
هر چند سرطان تخمدان می‌تواند منجر به نفخ و تجمع مایعات در شکم شود، می‌تواند سبب کاهش وزن یا تغییر در نسبت‌ها در وزن بدن نیز بشود. البته احتباس آب می‌تواند سبب افزایش وزن خصوصا در شکم شود، اما از دست دادن توده عضلانی در سایر قسمت‌های بدن، خصوصا در ناحیه‌ی پا‌ها می‌تواند از نشانه‌های سرطان تخمدان باشد. اگر متوجه شدید توزیع وزن در بدن‌تان بهم ریخته است، توصیه می‌کنیم از پزشک‌تان بخواهید تصویربرداری از شکم (مثلا سونوگرافی) برای‌تان تجویز کند.
احساس خستگی
هر نوعی از سرطان سبب احساس خستگی مفرط یا ضعف می‌شود، حتی اگر شب‌ها به اندازه کافی بخوابید؛ بنابراین احساس ضعف و خستگی علامتی است که باید بررسی شود. اگر خواب بیشتر، ورزش منظم روزانه و داشتن رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزی و نوشیدن آب فراوان، احساس خستگی‌تان را برطرف نکرد یا کاهش نداد باید از جهت بیماری‌های خود ایمنی یا سرطان بررسی شوید.
کمر درد
درد در ناحیه کمر، خصوصا در پایین کمر، غیرمعمول نیست و می‌تواند علامت بی‌ضرری هم باشد. اما سرطان تخمدان می‌تواند به اعماق لگن نفوذ کرده و عصب‌های کمر را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
مشکلات تنفسی
سرطان تخمدان می‌تواند سبب تولید مواد شیمیایی التهابی به نام سیتوکین‌ها شود. این مواد شیمیایی، نواحی دورتر را نیز می‌توانند ملتهب کنند و سبب واکنش‌های آسم مانند در ریه‌ها شوند که به نام اسپاسم برونش‌ها معروف است.
به شم درونتان اعتماد کنید
بهترین توصیه‌ای که به شما می‌توانیم بکنیم این است که بدن‌تان را بشناسید و به تغییرات ناگهانی توجه داشته باشید. همه‌ی افراد باید چکاپ کامل شوند تا اطمینان حاصل شود که مشکل و عارضه‌ی خطرناکی مانند سرطان تخمدان وجود ندارد. گاهی حتی یک ارزیابی کلی هم نمی‌تواند سرطان تخمدان را در ابتدا تشخیص بدهد؛ بنابراین بهترین توصیه‌ی بعدی این است که اگر علائم ادامه دار شدند، نظر یک پزشک دیگر را نیز بخواهید.
نکات مهمی در مورد سرطان تخمدان که پزشک‌تان می‌خواهند شما بدانید
سرطان تخمدان اغلب با شکم درد اشتباه گرفته می‌شود
علائم اولیه‌ی سرطان تخمدان معمولا نامشخص و پنهان‌اند. نفخ، یبوست، شکم درد، خونریزی‌های بی‌دلیل، احساس فشار در لگن و حتی احساس سیری بعد از خوردن مقدار کمی غذا همگی از علائم اولیه‌ی سرطان تخمدان هستند، اما خانم‌ها اغلب این علائم را نادیده می‌گیرند و تصور می‌کنند دچار مشکلات گوارشی و روده‌ای شده‌اند یا به جای اینکه به پزشک مراجعه کنند، سعی در خود درمانی دارند.
هیچ تست بخصوصی برای تشخیص سرطان تخمدان وجود ندارد
وقتی صحبت از سرطان تخمدان می‌شود، متاسفانه هیچ روش تشخیصی قابل اعتمادی (مانند پاپ اسمیر برای سرطان دهانه رحم) وجود ندارد و علائم می‌توانند گیج کننده و مبهم باشند و با خیلی از بیماری‌های دیگر اشتباه گرفته شوند. بهترین کار این است که هر ساله چکاپ شوید و این چکاپ شامل سونوگرافی لگن یا بررسی تخمدان‌ها از بابت هر گونه ناهنجاری است.
ضمنا، زنانی که در خانواده‌ی خود سابقه‌ی سرطان سینه یا سرطان تخمدان دارند باید بدانند که بیشتر مستعد ابتلا به این سرطان‌ها هستند و نسبت به چکاپ‌های خود دقیق‌تر باشند. اگر خانمی از نظر ژنتیکی در معرض این سرطان‌هاست، راهکارهای پیشگیرانه‌ای وجود دارند که می‌توانند به میزان زیادی احتمال ابتلا به سرطان‌ها را کاهش داده و در عوض احتمال و شانس زنده ماندن این افراد را افزایش بدهند.
شما می‌توانید به خانواده‌تان کمک کنید
سرطان تخمدان به این دلیل که می‌تواند وراثتی باشد، همه‌ی خانم‌هایی که دچار سرطان تخمدان هستند باید تست ژنتیک انجام دهند. اگر شما دارای جهش ژنی BRCA ۱ یا BRCA ۲ باشید، باید همه‌ی بستگان درجه یک خود (مانند خواهر‌ها و دخترهای‌تان) را وادار کنید تست ژنتیک انجام دهند. با تست ژنتیک می‌توان جلوی ۲۰ درصد از تمام سرطان‌های تخمدان را گرفت.
سرطان تخمدان لزوما مساوی با مرگ نیست
خیلی از افراد فکر می‌کنند در مبارزه با سرطان تخمدان پیشرفتی صورت نگرفته است. اما اینطور نیست. طی ۳۰ سال گذشته، درمان‌ها بسیار موثرتر شده‌اند و بیماران هم بهتر می‌توانند آن‌ها را تحمل کنند. امروزه خانم‌ها طول عمر بیشتر و زندگی بهتری دارند. البته هنوز راه زیادی تا رسیدن به درمان‌های موثرتر وجود دارد و باید پژوهش‌های گسترده‌تری در مورد این بیماری بسیار تهاجمی انجام شود.
سرطان تخمدان با سرطان کولون مرتبط است
تحقیقات ثابت کرده که سابقه‌ی سرطان کولون در خانواده می‌تواند شما را در معرض سرطان تخمدان و سرطان رحم قرار بدهد؛ بنابراین اگر سابقه‌ی این سرطان‌ها را در خانواده دارید، از مشاوره ژنتیک کمک بگیرید.
قدرت ورزش و تغذیه سالم را دست کم نگیرید
به طور کلی نگرانی در مورد سرطان تخمدان باید در انتهای لیست نگرانی‌های‌تان باشد. سرطان تخمدان هر چند بیماری وحشتناکی است، اما متمرکز شدن بر حفظ سلامتی با کمک رژیم غذایی مناسب و ورزش منظم نه تنها خطر ابتلا به سرطان تخمدان را کاهش می‌دهد بلکه می‌تواند ریسک ابتلا به تمام انواع سرطان‌ها را پایین آورده و از شما در برابر بیماری‌های قلبی و عروقی که اولین علت مرگ و میر در بسیاری از کشورهاست محافظت نماید.
سرطان تخمدان معمولا زمانی تشخیص داده می‌شود که به استیج ۳ رسیده است
تخمدان‌ها در شکم قرار دارند و هیچ تست موثری برای تشخیص سرطان تخمدان در مراحل اولیه وجود ندارد، بنابراین اغلب تا زمانی که به مراحل پیشرفته نرسد تشخیص داده نمی‌شود. در واقع، سرطان تخمدان معمولا علامتی ندارد تا اینکه توده تخمدان بزرگ شود یا به سایر ارگان‌ها دست درازی کند. همه‌ی خانم‌ها باید نسبت به علائم سرطان تخمدان آگاه باشند. همانطور که گفتیم احساس نفخ و پُری در شکم، زود سیر شدن از غذا و تکرر ادرار از شایع‌ترین علائم سرطان تخمدان هستند. هر چند هیچکدام از این علائم مختص سرطان تخمدان نیستند، اما باید آن‌ها را جدی گرفته و مورد معاینه دقیق قرار داد.
زمانی که آروغ زدن‌ها را باید جدی بگیرید
آمار بالای مرگ در اثر سرطان تخمدان، به دلیل (دست کم تا حدودی) نامشخص بودن علائمی است که در مراحل اولیه‌ی این بیماری بروز می‌کنند. نفخ، درد در شکم یا لگن و رحم، اغلب اصلی‌ترین علائمی هستند که بیماران از آن‌ها شاکی‌اند. به گفته‌ی خیلی از بیماران، زیاد و مکرر آروغ زدن نیز می‌تواند از علامت‌های سرطان تخمدان باشد. به همین دلیل اگر احساس می‌کنید بی‌دلیل آروغ می‌زنید و این مشکل ادامه دار شده حتما به پزشک مراجعه کنید.
این هم دلیلی دیگر برای حفظ وزن سالم
ژنتیک شما، سرنوشت قطعی‌تان نیست. تنها حدود ۱۰ درصد از موارد سرطان تخمدان به دلیل جهش‌های ژنتیکی هستند. یعنی ۹۰ درصد از موارد سرطان تخمدان قابل پیشگیری‌اند. حتی در همان ۱۰ درصد از موارد ژنتیکی سرطان تخمدان نیز می‌توان با انتخاب‌های درست سبک زندگی، احتمال ابتلا به این بیماری را به میزان چشمگیری کاهش داد. انتخاب‌های سبک زندگی صد در صد در اختیار شما هستند، پس نباید این فاکتور را دست کم بگیرید. چاقی یک ریسک فاکتور مهم در ابتلا به سرطان تخمدان است، بنابراین کاهش وزن و حفظ وزن سالم می‌تواند به محافظت از سلامتی‌تان کمک بکند.
چند باور اشتباه در مورد سرطان تخمدان
اگر کسی در خانواده‌تان سابقه‌ی سرطان‌های زنان ندارد پس شما هم دچار این بیماری نمی‌شوید
وقتی می‌گوییم ۱۰ درصد از موارد سرطان‌های تخمدان ژنتیکی هستند، پس یعنی ۹۰ درصد دیگر ربطی به ژنتیک ندارند. به جای اینکه فقط با فاکتور ژنتیک توجه کنید، بهتر است نسبت به تمام ریسک فاکتور‌های بالقوه‌ی این بیماری آگاه باشید. چاقی، دیابت، سابقه‌ی بارداری نداشتن، شیر ندادن به کودک، رژیم غذایی پُرچرب و سیگار کشیدن همگی می‌توانند احتمال ابتلا به سرطان تخمدان را بالا ببرند. فراموش نکنید که اولین ریسک فاکتور سرطان تخمدان، سن شماست. طبق آمار، بیش از نیمی از تمام موارد سرطان تخمدان در زنان بالای ۶۰ سال دیده می‌شوند.
با پاپ اسمیر سالیانه، سرطان تخمدان را هم می‌توان تشخیص داد
پاپ اسمیر تنها برای تشخیص سرطان دهانه رحم طراحی شده است. همانطور که گفتیم برای تشخیص سرطان تخمدان هیچ تست تخصصی وجود ندارد. تاکنون، آزمایش خون تومور مارکر CA ۱۲۵ و سونوگرافی لگن برای تشخیص این بیماری استاندارد هستند، اما قابل اطمینان نمی‌باشند.
سرطان تخمدان در مراحل اولیه هیچ علامتی ندارد
سرطان تخمدان در مرحله‌ی اول خود «علائم دارد»، اما مشکل اینجاست که این علائم نسبتا عمومی بوده و اغلب خانم‌ها را به اشتباه می‌اندازند و آن‌ها تصور می‌کنند دچار مشکلات گوارشی یا مسائل مربوط به قاعدگی شده‌اند. این اشتباهات باعث می‌شوند سرطان تخمدان تا استیج ۳ قابل تشخیص نباشد، یعنی زمانی که سرطان به سایر قسمت‌های بدن رسیده است.
کیست تخمدان می‌تواند به سرطان تبدیل شود
داشتن کیست در تخمدان حتی اگر خوش خیم باشد باز هم بیشتر افراد را نگران می‌کند، اما نگران نباشید. پزشکان می‌گویند کیست‌ها تقریبا هیچ وقت سرطانی نمی‌شوند. عوارضی مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک هم ریسک ابتلا به سرطان را بالا نمی‌برند.
واکسن HPV در برابر سرطان تخمدان از شما محافظت می‌کند
واکسن HPV در برابر بیشتر گونه‌های ویروس پاپیلومای انسانی که ربطی به سرطان تخمدان ندارند از شما محافظت می‌کند. البته خیلی خوب است که واکسن HPV بزنید و در برابر سرطان دهانه رحم از خود محافظت کنید، اما برای پیشگیری از سرطان تخمدان، همانطور که گفتیم اقدامات دیگری لازم است انجام دهید.
