بین الملل تابناک/ تحولات خاورمیانه: واکنش اردوغان به بیانیه دریاداران بازنشسته علیه دولت، عملیات ویژه ارتش اسرائیل در داخل سوریه، فرمول آمریکا برای رفع تحریمهای ایران، سرمایهگذاری ۳ میلیارد دلاری امارات در عراق و بازداشت نخست وزیر سابق کویت به اتهام فساد مالی، از مهمترین خبرها و رویدادهای مرتبط با خاورمیانه در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
واکنش اردوغان به بیانیه دریاداران بازنشسته علیه دولت
رئیسجمهوری ترکیه پس از نشست کابینه دولت اظهار کرد: وظیفه ۱۰۴دریادار بازنشسته، انتشار بیانیهای درباره بحث سیاسی با محتوای کودتا نیست.
به گزارش خبرگزاری آناتولی، رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری ترکیه در رابطه بیانیه برخی دریاسالاران بازنشسته گفت: اقدامی که در نیمه شب انجام گرفته، مطمئنا در راستای اهداف شوم به انجام رسیده است. ماموران دولتی حق چنین کار دسته جمعی را ندارند. بیانیه دریاداران بازنشسته؛ به این نمیتوان آزادی بیان گفت. آزادی بیان شامل جملاتی که دولت منتخب را با کودتا تهدید میکند، نمیشود.
او افزود: تمامی حملات به دموکراسی ترکیه، پس از صدور چنین بیانیههایی رخ داده است. بیانیه انتشار یافته را مورد بررسی قرار داده و در این زمینه تدابیر لازم را قاطعانه انجام خواهیم داد و به همراه ملتمان، سزای لازم را به کسانی که جرات کردند ملت و دولت منتخب را تهدید کنند، خواهیم داد.
او گفت: اکنون تلاش و قصدی برای خروج از پیمان مونترو نداریم. اما اگر این نیاز در آینده پیش بیاید، از بازبینی هیچ قراردادی در راه پیشرفت کشورمان دریغ نمیکنیم.
عملیات ویژه ارتش اسرائیل در داخل سوریه
فایلهای ویدئویی و تصویرها، عملیاتی از سوی نیروی تیپ گولانی وابسته به ارتش رژیم صهیونیستی و منفجر کردن ایست بازرسی ارتش سوریه در ژوئیه ۲۰۲۰ را نشان دادند.
روزنامه یسرائیل هیوم در توجیه این عملیات گزارش داد، بعد از ایجاد این مرکز ایست بازرسی "بر خلاف توافقات"، عملیات اسرائیل در داخل منطقه حائل در مرزها انجام گرفت.
این روزنامه نوشت، از سال ۱۹۷۴، عملیات نظامی در منطقه حائل میان اراضی اشغالی و سوریه ممنوع شد، اما از بیش از حدود یک سال قبل، نیروهای ارتش سوریه شروع به ساخت چندین پایگاه در مسافت نسبتا کوتاهی از مرزها کردند که به رغم تلآویو، ممکن است سربازان ارتش رژیم صهیونیستی را در معرض خطر قرار دهد و به همین دلیل، ارتش این رژیم جدی با این مساله برخورد کرد.
این روزنامه میآورد، ارتش این رژیم غیر مستقیم سوریها را از طریق سازمان ملل خطاب قرار داد و از آنها خواست تا پایگاههای نزدیک به مرزها را بعد از چهار ماه از ایجاد این پایگاهها از بین ببرند اما سوریها این مساله را نادیده گرفتند و در ماه ژوئیه گذشته، اسرائیل تصمیم گرفت گروهی از نیروهای پیاده نظام را برای برخورد با این پایگاهها به داخل سوریه بفرستد.
فرمول آمریکا برای رفع تحریم های ایران
«ند پرایس»، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در نشست خبری شامگاه دوشنبه درباره ساز و کارهای مد نظر واشنگتن در خصوص رفع تحریمها علیه ایران توضیحاتی داد و در پاسخ به سوال یک خبرنگار مبنی بر اینکه آیا امیدوار است بازگشت به برجام ظرف دو ماه محقق شود گفت: نمیتواند برای این موضوع چارچوب زمانی تعیین کند.
او همچنین در پاسخ به اینکه آیا ممکن است واشنگتن تحریمهای غیرهستهای علیه ایران را رفع کند گفت: چیزی که میتواند بگوید این است که آمریکا هیچ اقدام یکجانبهای برای «قرار دادن ایران در وضعیتی بهتر» انجام نخواهد داد.
دولت «جو بایدن» گفته قصد دارد آمریکا را به توافق هستهای برجام که «دونالد ترامپ» اردیبهشتماه سال ۱۳۹۷ از آن خارج شد بازگرداند.
«محمد جواد ظریف»، وزیر امور خارجه ایران در مقالهای که چندی پیش در مجله «فارنافرز» منتشر کرده بود، شرط بازگشت آمریکا به برجام را رفع بیقید و شرط تمامی تحریمهای اعمالشده (imposed)، بازاعمالشده (reimposed) یا دوباره برچسبگذاریشده (relabaled) اعلام کرده بود.
دولت ترامپ در ماههای پایانی حضور در کاخ سفید، برای دشوار کردن بازگشت آمریکا به برجام برخی از اشخاص و شرکتهایی که به بهانههای هستهای تحریم شده بودند را با برچسبهای جدید (برچسب «تروریسم» و «سلاحهای کشتار جمعی») در فهرست تحریمها قرار داد.
ند پرایس گفت: «چیزی که میتوانم بگویم این است که ما هیچ حرکت یکجانبهای برای قرار دادن ایران در وضعیتی بهتر یا ترغیب ایران انجام نخواهیم داد. هدف ما از این گفتوگوها، فراهم کردن مقدمات برای پایبندی دوجانبه است. فرمولبندی اولیه هنوز هم صادق است که عبارت است از رفع محدود تحریمهای هستهای در ازای وضع محدودیتهای دائمی و قابل راستیآزمایی علیه برنامه هستهای ایران.»
ند پرایس در ادامه گفت که برجام هنوز پابرجاست و این فرمولبندی چیزی است که در توافق مشخص شده است. او سپس گفت: «بنابراین، من فکر میکنم هنگامی که ما بخواهیم گام های مورد نیاز را برداریم، برجام را سرلوحه کارمان قرار میدهیم.»
جمهوری اسلامی ایران پیش از این تصریح کرده تنها پس از راستیآزمایی از رفع تحریمها حاضر است اقدامات جبرانی خود در واکنش به خروج آمریکا از برجام و نقض عهد کشورهای اروپایی را به عقب برگرداند.
تهران همچنین با اشاره به اینکه اصرار یا عجلهای برای بازگشت آمریکا به برجام ندارد، تأکید کرده واشنگتن با توجه به نقض یکجانبه برجام، در جایگاهی نیست که برای اجرای این توافق شرط بگذارد.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در بخش دیگری از این نشست خبری تأیید کرد: «رابرت مالی»، نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران ریاست هیات مذاکرهکننده آمریکا را در مذاکرات وین در خصوص برجام به عهده خواهد داشت.
او همچنین تصریح کرد آمریکا انتظار گفتوگوی مستقیم با ایران در مذاکرات وین را ندارد؛ هرچند پذیرای آن است.
سرمایهگذاری ۳ میلیارد دلاری امارات در عراق
دفتر اطلاعرسانی نخستوزیری عراق، در پایان سفر الکاظمی به امارات، نسخهای از بیانیه مشترک بغداد - ابوظبی منتشر کرد.
بر اساس این بیانیه، نخستوزیر عراق در این سفر، با «محمد بن راشد آل مکتوم» معاون رئیس حکومت و نخست وزیر امارات و حاکم دبی و «محمد بن زاید آل نهیان» ولیعهد ابوظبی، دیدار کرد.
در ادامه این بیانیه ضمن اشاره به تقدیر الکاظمی از حمایتهای امارات از دولت و ملت عراق آمده است: در جریان دیدارهای رسمی الکاظمی با مقامات اماراتی، افقهای همکاری میان دو کشور برادر در تمامی سطوح، شیوههای توسعه و بهبود آن در راستای خدمت به منافع مشترک و جدیدترین تحولات منطقهای و جهانی بررسی شد.
بنا بر این گزارش، طرفین بر اهمیت همکاری بینالمللی و هماهنگی در مسائل مشترک از جمله در مبارزه با کرونا و محدود کردن پیامدهای اقتصادی و بهداشتی آن تأکید کردند و نخست وزیر عراق از کمکهای امارات به دولت و ملت عراق برای مهار این همهگیری تقدیر نمود.
در ادامه این بیانیه آمده است که دو طرف بر اهمیت توسعه همکاری ها در عرصه اقتصادی، افزایش مبادلات تجاری، تشویق سرمایهگذاری مشترک، دعوت از فعالان اقتصادی و بازرگانان دو کشور، تأسیس شورای تجاری عراقی اماراتی و تسهیل تمامی اقدامات در راستای منافع دو کشور تاکید کردند.
در همین راستا، امارات اعلام نمود با هدف تقویت روابط اقتصادی و ایجاد فرصتهای جدید برای همکاری و شراکت و پیشبرد روند رشد اقتصادی، اجتماعی و توسعهای عراق، مبلغ سه میلیارد دلار در عراق سرمایهگذاری میکند.
دولت عراق نیز از ابتکار دولت امارات برای بازسازی مسجد جامع «النوری»، مناره «الحدباء» و برخی کلیساها در استان نینوا تقدیر کرد.
بنا بر این گزارش، دو طرف درباره ضرورت همکاری امنیتی و نظامی و تبادل اطلاعات در مبارزه با تروریسم نیز رایزنی و بر توسعه همکاریها در زمینه انرژی به ویژه انرژیهای پاک توافق کردند.
پیشتر دفتر نخستوزیری عراق اعلام کرده بود، الکاظمی طی نشستی که با شرکتها و تجار اماراتی داشت، گفت که عراق شرایط سخت و پیچیدهای پشت سر گذاشته و همین باعث شده است که پیشرفت و توسعه خدمات در این کشور به تأخیر بیفتد.
وی گفت که دولت عراق در بخش مالی، اقتصادی و توسعه «اقدامات جسورانهای» اتخاذ کرده و «درهای عراق به روی شرکتهای اماراتی، کارآفرینان و تجار امارات باز است و تلاشهایی کرده تا بروکراسی و موانعزدایی در برابر شرکتها کاسته شود».
بازداشت نخست وزیر سابق کویت به اتهام فساد مالی
یک منبع آگاه اعلام کرد که «جابر المبارک» نخست وزیر پیشین کویت به زودی محاکمه میشود. این منبع اتهام نخست وزیر سابق کویت را فساد مالی عنوان کرد.
بر اساس این گزارش، افزون بر نخست وزیر سابق کویت، «خالد الجراح» وزیر کشور سابق همراه با چهار مقام پیشین دیگر نیز محاکمه خواهند شد.
این منبع همچنین تأکید کرد که مقامات سابق کویتی به فساد مالی متهم هستند. آنها از طریق برگزاری یک مناقصه، در عرصه مالی مرتکب فساد شده اند.
طبق اعلام روزنامه کویتی، قرار است جلسه محاکمه مقامات سابق این کشور، چهاردهم ماه جاری میلادی (۲۵ فروردین ماه) برگزار شود.
گفتنی است، جابر المبارک از اواخر سال ۲۰۱۱ تا پایان سال ۲۰۱۹ نخستوزیری کویت را بر عهده داشت. او پس از کشمکش با نمایندگان پارلمان این کشور، از پست خود استعفا کرد.