از روزی که یک وزیر دولت، خطاب به یک مرد بجستانی و در پاسخ به گلایه‌های وی درباره کمبود امکانات بهداشتی و فیزیوتراپی در این منطقه گفت: خودت بمال! تا زمانی که استاندار تهران از یک طرح امنیت محله محور خبر داد و به شهروندان تهرانی توصیه کرد، برای امنیت بهتر محله‌های خود، بهتر است طرح نگهبان محله را اجرا و خودشان هزینه‌های آن را پرداخت کنند مدت خیلی زیادی نمی‌گذرد.
به گزارش «تابناک»؛ گاهی مسئولان رده‌های مختلف کشور، توصیه‌هایی برای رفع مشکلات در قالب امر رسمی یا غیر رسمی بیان می‌دارند که موجب شبهه و شائبه‌هایی درباره کم کاری و یا متاسفانه رفع تکلیف از خود برای اجرای وظایف قانونی خود می‌شوند.
نحوه و روش پاسخگویی مسئولان به عموم مردم و مخاطبان امر مهمی است که جدای از خصلت‌های مدیریتی، دارای ضوابط و قواعد قانونی و شرعی بسیاری است که در سطور متعدد قوانین موضوعه و متون شرعی قابل رویت است.
اینکه یک وزیر دولت به یک فرد شهرستانی می‌گوید: خودت بمال! یا یک مقام انتظامی بگوید، برای دچار نشدن به عواقب قانونی در نحوه دفاع در برابر سارقین خودتان مراقب باشید و دفاع نکنید و یا اینکه یک استاندار به شهروندان یک کلانشهر مانند تهران بگوید اگر تمایل به بهبود اوضاع امنیتی حاکم بر محله خود دارید، می‌توانید هزینه طرح نگهبان محله را خودتان پرداخت کنید، همگی آنان یک فصل مشترک دارند و آن فراموش کردن مقدمه مهم وظایف مسئولیتی، یعنی توضیح صریح و شفاف است.
همه افرادی که این توصیه‌ها را به مخاطب خود بیان کردند، سعی داشتند توصیه‌ای کاربردی، سریع و البته دلسوزانه بیان نمایند و در گمان خود بهترین راهکار فی الحال و فی المجلس را به مردم عرضه داشته اند؛ اما چرا گفتن چنین توصیه‌هایی به جای آرامش خاطر، موجب بار خاطر مخاطبان میشود؟
پاسخگویی و وظیفه شناسی مسئولان، قاعده‌هایی وزین در قانون اساسی و کلام معصومینقانون اساسی به عنوان مهمترین منبع حقوق ملت و حاکمیت و میثاق تبیین و تعریف تکالیف آنان نسبت به یکدیگر هنگام بیان وظایف قوای سه گانه و ارکان نظام بر مسئول بودن این افراد در پیشگاه ملت و وظیفه آنان در حفظ حرمت و کرامت آحاد جامعه تاکید دارد. در مقدمه برخی اصول برای تمامی قوا و ارکان نظام، وظایفی را برشمرده است که علی رغم تاکید بر اجرای این وظایف به عنوان «مقدمه‌ای برای مسئول بودن در نظام جمهوری اسلامی»، پاسخگویی را متمم این مقدمه و راهکاری برای حفظ حرمت و کرامت تمامی ایرانیان می‌داند.
همچنین در بند‌های نهم و دهم اصل دوم قانون اساسی، بر دو مورد دیگر از مهمترین وظایف دولت‌ها در جمهوری اسلامی تاکید و بر آنان تکلیف میشود در رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه، در تمام زمینه‌های مادی و معنوی اقدام نمایند و همچنین ایجاد نظام اداری صحیح و حذف تشکیلات غیر ضرور را سرلوحه کار خویش قرار دهند.
در کلام مولای متقیان علی ـ علیه السلام ـ هم می‌توان بار‌ها توصیه‌هایی خطاب به مسئولان را یافت که به نحوه پاسخگویی صحیح مسئولان تاکید دارند، به گونه‌ای که امام در نامه خود به اشعث بن قیس پس از آنکه منصب واگذاری به وی را امانت الهی ـ و نه طعمه ـ می‌داند به او هشدار می‌دهد که مبادا به استبداد و دلخواه خود در میان مردم رفتار کنی و از پاسخگویی مناسب طفره بروی؛ و نیز در نامه‌ای به مالک اشتر تأکید می‌کند.
وَ لا تَقُولَنَّ اِنّی مُؤَمَّرٌ آمُرُ فُاُطاعُ فَاِنَّ ذلک اِدغالٌ فی الْقَلْبِ وَ مَنْهَکَةٌ لِلدّینِ وَ تَقَرُّبٌ مِنَ الغِیَرِ.
مگو من اکنون بر مردم مسلّطم؛ از من فرمان راندن و از آنان اطاعت کردن که این، عین راه یافتن فساد در دل و ضعف در دین و موجب زوال نعمت‌ها است.
رهبر انقلاب هم بار‌ها در سخنرانی‌های خود بر نحوه پاسخگویی به مطالبات مردم تاکید داشته اند. ایشان در سال ۱۳۸۳ در دیدار با کارگزاران نظام فرمودند: همه باید به مسئولیت خودشان توجه داشته باشند و خود را در مقابل این مسئولیت‌ها پاسخگو بدانند؛ این وظیفه‌ى همه‌ى ماست.
درباره اینکه مسئولان باید چگونه و با چه کلامی به نیاز‌های مخاطبان خود پاسخ دهند، درباره تشریح وظایف محوله با آنان سخن بگویند، می‌توان لیست طولانی از پارامتر‌های متعدد را برشمرد، اما قطعا در ابتدای این لیست، شفافیت و صراحت و صداقت قرار خواهد داشت.
اگر وزیری به پیرمرد شهرستانی گفت: خودت بمال، باید در آغاز کلام درباره تلاش‌ها و اقدامات خود درباره رفع محرومیت آن منطقه و چرایی انجام و عدم انجام وظایف خود سخن می‌گفت و بعد در توصیه‌ای کوتاه به خودکفا بودن مخاطب خود توصیه می‌کرد.
اگر استانداری برای حفظ امنیت بیشتر محلات کلانشهری مانند تهران، طرحی را پیشنهاد می‌دهد که درباره آن ابهاماتی وجود دارد، باید در ابتدا پاسخ دهد، چرا چنین طرحی باعث ایجاد تبعیض ناروا در بین مناطق برخوردار و کم برخوردار شهر نخواهد شد؟ باید توضیح بدهد که چه اقداماتی در گذشته و اکنون انجام شده و چه کاستی‌هایی و به چه علت وجود دارد که چنین توصیه‌ای مطرح میشود؟ باید توضیح داده شود نحوه تعامل پلیس و مردم دارای چه ابهامات و کاستی‌هایی بوده که حال قرار است چنین طرحی برای پر کردن این خلا‌ها مطرح شود.
همچنین باید گفته شود، چرا هر کاستی و کمبودی در هر قسمتی از نظام اداری کشور وجود دارد ممکن الوصل‌ترین و راحت‌ترین راه یعنی دریافت هزینه از مردم برای حل مشکلات به ذهن مسئولان می‌رسد؟
لذا پس از پاسخ مناسب به همه این سوالات به عنوان مقدمه و قاعده یک مسئولیت است که می‌توان در انتها و به عنوان یک موخره درخواست کرد که مردم با چنین طرحی همراهی نمایند و امید به موفقیت آن داشت.
به هرحال همه مسئولان و در هر رده‌ای از نظام اداری کشور باید توجه داشته باشند که تفاوت میان یک «مقام» و یک «مسئول» در چنین برهه‌ها و عرصه‌هایی مشخص خواهد شد.
از روزی که یک وزیر دولت، خطاب به یک مرد بجستانی و در پاسخ به گلایه‌های وی درباره کمبود امکانات بهداشتی و فیزیوتراپی در این منطقه گفت: خودت بمال! تا زمانی که استاندار تهران از یک طرح امنیت محله محور خبر داد و به شهروندان تهرانی توصیه کرد، برای امنیت بهتر محله‌های خود، بهتر است طرح نگهبان محله را اجرا و خودشان هزینه‌های آن را پرداخت کنند مدت خیلی زیادی نمی‌گذرد.
به والله که با این روش مملکت داری و مسئولیت پذیری هم برای ایران، هم برای مردم و هم برای حکومت مشکل درست خواهد شد 