از سال ۲۰۱۷ تاکنون واردات خودرو به کشور ممنوع شد و از طرفی به دلیل تحریم‌ها مونتاژ خودرو هم صورت نمی گرفت. به نوعی می‌توان گفت خودروساز‌های چینی هم از ترس قطع شدن ارتباطشان با آمریکا ارتباط خود با کشورمان را قطع کردند. اما چند وقتی است این رویه کمی بهتر شده، یعنی این روزها شاهد فروش فوری و پیش فروش انواع خودروهای مونتاژی در کشور هستیم که مورد استقبال زیادی هم قرار گرفته است.
فروش فوری و پیش فروش انواع خودروهای مونتاژی باعث شده متقاضیان زیادی در مورد آنها سوال کند و بعد از پرس و جو، تفاوت قیمت آنها برایشان جای سوال دارد.
به نوعی می توان گفت این روزها مقایسه قیمت میان خودروهای مونتاژی به شدت داغ شده است، به طوری که بسیاری از متقاضیان خودرو در کشور از خود می‌پرسند که چرا خودروهای مونتاژی مانند هایما، جک K7 ، دیگنیتی، فیدلیتی و فردا T5 با وجود تشابه امکانات و ساختار، در ایران اختلاف قیمت زیادی دارند؟
در ابتدا کمی توضیح درباره فرآیند مونتاژ کاری در کشور می دهیم و سپس به مقایسه قیمت آنها می پردازیم.
ابوالفضل خلخالی عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت می گوید: یکی از روش‌های خودروساز شدن در دنیا که تجربه شده، از فرآیند مونتاژ است. خودروسازان مختلف دنیا از خودروساز‌های دیگر تکنولوژی را می گیرند یعنی مدتی محصولات خودروسازان دنیا را مونتاژ می‌کنند و بعد از بازه زمانی مشخص روش‌های تولید خودرو را در شرکت خود بومی سازی می کنند و با این کار به تکنولوژی های جدید دست پیدا می کنند.
این عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت گفت: به طور مثال شرکت‌های مختلف برای روش‌های تولید و افزایش کیفیت و مونتاژ نظام‌هایی دارند که نیاز به سابقه است که همه این موارد روزهای گذار است و تمام شرکت‌ها بعد از اینکه دوره گذار را طی کردند به سمت توسعه محصول می روند و با این کار به پیشرفت دست می یابند.
خلخالی با بیان اینکه در کشور وارد کار مونتاژ شدیم چرا که تمام خودروسازان این روش را رفته اند و ما نیز به سمت این کار رفته ایم، گفت: در کشورمان نیز هم اکنون وارد دوره گذار یعنی "مونتاژ خودرو" شده ایم. اگر شرکت خودروسازی بتواند طراحی متعلق به خود داشته باشد از مزیت اقتصادی بزرگی بهره‌مند شود.
مونتاژ یکی از روش تولید خودرو توسط خودروسازان است. این روش بعد از مدت موقتی با بومی سازی قطعات و یا تکنولوژی‌ها تبدیل به تولید داخلی کشور‌ها می‌شود. پیش از نوسانات نرخ ارز، خریداران خودروهای مونتاژی همواره از قیمت این محصولات در بازار شکایت می‌کردند و با مقایسه قیمت خودروهای مونتاژی با مشابه آنها در بازار بین‌المللی از اینکه باید مبالغ بیشتری را پرداخت کنند به نوعی شاکی بودند.
آنها مبالغ ریالی که بابت خرید خودرو پرداخت می‌کردند را با توجه به نرخ ارز در بازار آزاد به دلار تبدیل می‌کردند و این طور نتیجه می‌گرفتند که به طور مثال با مبلغی که برای خرید یک خودروی کره‌ای به حساب شرکت‌های واردکننده واریز می‌کنند می‌توانند در بازار بین‌المللی یک خودروهای آلمانی خریداری کنند.
این مقایسه قیمتی قبل از توقف واردات خودرو به کشور بود و آنچه جاده ورود خودروهای مونتاژی را در آن زمان باریک می‌کرد تعرفه‌ای بود که از سوی سیاستگذار کلان برای ورود خودرو در نظر گرفته می‌شد.
طبق نمودار برای مقایسه قیمت خودروهای مونتاژی در داخل کشور و خارج باید به چند اصل توجه کنیم. هزینه‌های مرتبط با تولید در داخل کشور تقریبا برای خودروهای هایما، جکK7 ، دیگنیتی، فیدلیتی و فرداT5 مساوی و برابر با ۶۶۳۰ دلار است که شامل ۳ هزار و ۹۰۰ دلار هزینه حمل از کشور چین به بنادر ایران، معادل یک هزار و ۱۵۰ دلار هزینه‌های تعرفه و عملیات گمرک و ترخیص (بر اساس دلار ۲۶ هزار تومان)، یک هزار و ۳۰۰ دلار هزینه مالی ناشی از بهره بالای سیستم بانکی کشور، هزینه‌های نقل و انتقال پول به واسطه تحریم‌های بانکی و عدم امکان گشایش ال سی و ۲۸۰ دلار هزینه حمل داخلی قطعات از بنادر به کارخانجات تولیدی می شود.
با توجه به هزینه‌های حمل، مالی و گمرکی خودروهای مونتاژی می‌توان به این جمع بندی رسید که خودروی هایمای ایران خودرو ۵۸۲ دلار و خودروی فرداT5 بیش از ۱۱۰۰۰ دلار از کارخانه تولیدکننده اصلی قیمت بالاتری دارند. خودروی دیگنیتی بهمن با ۵ دلار اختلاف قیمت در واقع هم قیمت نمونه خارجی در ایران فروخته می‌شود. همچنین خودروی فیدلیتی بهمن ۳۸۹ دلار و خودروی جک K7 بیش از ۱۱۰۰۰ دلار به نسبت نمونه خارجی قیمت بالاتری دارند.
