چه راهکارهایی برای کنترل خشم نوجوانان وجود دارد؟

به گزارش «تابناک»، داریوش امیری- بروز خشونت در نوجوانان را باید جدی گرفت و در عین حال لازم است که با اتخاذ هوشمندانه ترین روش ها نسبت به برخورد با آن اقدام کرد.

در ادامه و به تفصیل ضمن اشاره به چیستی خشم و زمینه های بروز آن همچنین به راهکارهایی برای کنترل خشم در نوجوانان اشاره می شود:

تعریف خشم چیست؟

نوع بروز خشم در همه انسان ها یکسان نیست و می تواند به صورت های مختلفی نمایان گردد. به طوری که در برخی افراد واکنشی جنون آمیز و در برخی دیگر بسیار جزئی است. همچنین خشمگین شدن در انسان آثار فیزیولوژیکی به همراه دارد که عبارت اند از افزایش ضربان قلب، فشار خون و میزان ترشح هورمون ها در واقع مثالی را در نر داشته باشید مثلا دو برادری را در نر بگیرید که اول به هم ناسزا میگویند و بعد بین ان ها بحث و جدل شکل میگیرد و بعد همدیگر را هل میدهند و کتک میزندد والدین باید حتما قبل از شروع دعوا و شدت یافتن ان مداخله و بین دو برادر میانجی گری کنند.

راه های کنترل خشم کودک و نوجوان  توسط والدین 

1. به حرف های فرزندتان خوب گوش دهید : این مطمئنا بهترین راه خواهد بود به حرف ها ،شکایات و ناراحتی ها ی ان ها توجه نشان دهید اگر اعتراضات او منطقی است ببینید میتوانید شرایط را به نحوی تغییر دهید که با نوجوانتان کنار بیایید و به توافق برسید
2. بیش از حد بر خطاها و رفتارهای اشتباه فرزندتان تمرکز نکنید : به جای آن بیشتر بر موفقیت ها ،پیشرفت ها و کارها و رفتارهای خوبش توجه نشان دهید از تنبیهات لفظی مثل داد و فریاذ و تحقیر کردن و دشنام دادن ،ایراد ،انتقاد و مقایسه کردن اجتناب کنید و از دادن پاداش و جایزه در روش تربیتی تان غافل نشوید
3. بدون برنامه فرزندتان را تنبیه نکنید : عدالت ومنصف بودن برای نوجوانان بسیار مهم است پس منتظر نمانید که بعد از اینکه خطا و اشتباهی از ان ها سرزد تنبیهشان کنید در این صورت به ان ها ظلم بزرگی کرده اید لطفا قبل از بروز خطا ان ها را از عواقب کارهایشان مطلع کرده و قانون گذاری کنید
4. با فرزندتان جنگ قدرت راه نیندازید : تا جایی که برایتان امکان دارد از نبرد قدرت و بحث و جدل پرهیز کنید چون با این کارها فقط خشم و عصبانیت نوجوانتان را بیشتر خواهید کرد و یا خودتان در نهایت تسلیم خواهید شد گاهی اوقات به جای اینکه سعی کنید برنده میدان باشید و فرزندتان را مجبور کنید که به حرف های شما گوش کند شاید بهتر باشد که بگذارید او عواقب حرف نشنوی و کارهای خودش را ببیند
5. الگوی مناسبی برای فرزندتان باشید : فرزندان ما تا حد زیادی از روش هایی که ما برای حل مسائل و مشکلاتمان استفاده میکنیم الگو میگیرند اگر من والد با دادو فریاد زدن پرت کردن اشیاء کتک زدن و تنبیه بدنی خشم خود را تخلیه کنیم مطمئنا فرزند هم یاد خواهد گرفت و همانگونه رفتار میکند اینکه از فرزندتان بخواهید به حرف هایتان گوش دهد ولی رفتارهایتان را نبیند روش درستی برای تربیت و فرزندپروری نیست قبل از تغییر فرزندتان بهتر است که اول خود و رفتارتان را تغییر دهید
6. با چه کسی حرف اول را میزند : کودکان که از ابتدا به والدینشان حکمرانی کرده اند و حرف اول را میزنند نمیتوانند در دوران نوجوانی به راحتی اقتدارشان را در خانواده از دست بدهند وقتی والدین این دسته از بچه ها سعی دارند تا در دوران نوجوانی بیشتر از ان ها را کنترل کنند و نمیگذارند تا به خواسته هایشان برسند اینجاست که نجش و ناراحتی ،خشم و عصبانیت و جنگ قدرت میان والدین و فرزندان شکل میگیرد
7. محیط امن و ارامی برای فرزندتان به وجود اورید : خشونت و پرخاشگری برخی از نوجوانان ریشه در تغییرات محیط زندگیشان مثل طلاق و جدایی والدین ،ازدواج مجدد ان ها و یا فوت یکی از ان ها دارد پدر و مادر هردو باید متوجه تغییرات باشند و محیط ارامی را برای فرزندشان به وجود اورند و در مورد این تغییرات و مسائل حتما با فرزندشان بحث و گفت و گو کنند و از ان ها بخواهند تا احساساتشان را بروز دهند
8. نگذارید رفتار فرزندتات غیر قابل کنترل شود : وقتی نوجوانی رفتارهای خشونت امیز نشان میدهد و پرخاشگری میکند دیگر نمیتوان به راحتی او را کنترل کرد به جای اینکه منتظر بروز اینگونه رفتارها بمانید علاج واقعه را قبل از وقوع بکنید و از همان مراحل ابتدایی جلوی ان را بگیرید تا پیشرفت نکند .رفتارهای خشونت امیز گام به گام پیش میروند و شدت میگیرند

علل پرخاشگری نوجوانان چیست؟

پیش از آن که به دنبال راهکارهای مناسب برای برخورد با پرخاشگری نوجوانان باشید لازم است تا علل آن را در فرزند خود بیابید. خشم و عصبانیت نوجوانان علاوه بر ویژگی‌های ذکر شده می‌تواند علل مختلفی داشته باشد که برخی از آن‌ها به شرح زیر می‌باشند.

1. _فعالیت هورمون های جنسی در دوره نوجوانی
2. _فاکتورهای ژنتیکی
3. _رفتارهای پرخاشگرانه قبلی
4. _قربانی آزار جنسی یا فیزیکی بودن
5. _در معرض خشونت قرار گرفتن در خانه و جامعه
6. _پرخاشگری و خشم در رسانه ها
7. _استفاده از الکل یا مواد مخدر
8. _حضور سلاح گرم در خانه
9. _آسیب مغزی در اثر ضربه
10. _تجاوز به حق و حقوق نوجوانان یا چشم پوشی از مالکیت او
11. _آزارهای کلامی و توهین به شخصیت نوجوان
12. _تنبیه یا حمله های فیزیکی و بدنی به نوجوانی
13. _بی توجهی به علایق نوجوان
14. _تحت فشار قرار گرفتن نوجوانان و مجبور بودن به انجام کاری که دوست ندارند
15. _برخورد نامناسب با آن ها و امر و نهی زیاد در امور

انواع روش های ابراز خشم و خشونت : 

• نوجوانانی را در نظر بگیرید که از والدینش درخواست میکند که اجازه دهند بعد از مدرسه به همراه دوستانش به سینما برود اما والدین با او مخالفت کرده و او را از رفتن منع میکنند طبیعتا این نوجوان خشمگین شده و خشم خود را به چند روش میتواند ابراز کند
• ابراز احساسات خوب : در این حالت نوجوان ما خشمش را به طرز درستی ابراز میکند یعنی با صدای ارام و مثل بزرگترها از احساسات و ناراحتیش صحبت میکند و از والدینش می خواهد که با او مثل بچه ها رفتار نکنند در این روش داد و فریاد و رفتارهای سبکسرانه در کار نخواهد بود مطمئنا نوجوان ماهم برای خودش عقاید و نظراتی دارد که مخالف نظرات والدینش است ولی وقتی والدین عقاید مخالف را بشنوند و به چیزهایی که باعث ناراحتی ،تنفر و خشم فرزندشان میشود توجه نشان دهند در نتیجه بیشتر قادر خواهند بود فرزندشان را بشناسند و با او به توافق برسند
• سرکوب احساسات : در این حالت نوجوان احساساتش را مخفی مبکند حرف والدینش را گوش کرده و چیزی نمی گوید اطرافیان این افراد هیچ وقت نمی فهمند که ان ها چه احساسی دارند و از چه رنج میبرند در نتیجه این مساله بیشتر باعث ناامیدی و خشمشان خواهد شد .بعدها هرچه بین این دسته از افراد بالاتر میرود خشم و احساسات سرکوب شده شان نمود بدتری پیدا میکند ان ها غالبا غمگین و مأیوس هستند و سردرد دارند با کوچکترین مسائل از کوره در خواهند رفت و مانند یک اتشفشان فوران میکنند حتی یک اتفاق ساده و کوچک هم قادر است این افراد را به سادگی از پای دراورد
• شیطنت و لجبازی : این گروه از نوجوانان خشم و عصبانیت خود را مستقیما با رفتار و گفتارشان نشان میدهند مثلا فریاد میزنند و داد و بیداد میکنند فحش و دشنام میدهند ویا سعی می کنند کسی که عامل خشم و عصبانیتش می دانند را کتک بزنند این نوع رفتار در اکثریت مواقع چه در برخورد با والدین و جه با همسالان بسیار مشکل ساز خواهد شد
• تخلیه احساسات منفی بر سر دیگران : این نوجوان خشم و عصبانیتش را بر سر فرد یا شی که ضعیفتر است و زورش به ان میرسد خالی می کند مثلا با اینکه از پدر و مادرش عصبانی است خواهر یا برادرش را کتک میزند وسایل را پرت میکند در را محکم به هم میکوبد و یا به در و دیوار مشت و لگد میزند
• مثلا مردی را فرض کنید که رئیسش در محل کار او را مواخذه کرده و حالا این مرد از دست رئیسش عصبانی است اما چون نمیتواند خشم و عصبانیتش را به رئیسش نشان دهد وقتی به خانه می رود بر سر همسرش داد و فریاد می کند همسرش نیز درست به همین دلیل فرزندش را دعوا میکند و ان فرزند هم با الگوگیری از این رفتار خشم خود را بر سر خواهر یا برادر کوچکتر و یا اسباب بازی هایش خالی میکند .

عوامل بروز خشونت و پرخاشگری :

• عوامل یادگیری : خشونت و پرخاشگری نیز همانند سایر شکل های رفتار اجتماعی تا حد زیادی از طریق تجربه ی مستقیم با مشاهده رفتار دیگران آموخته میشود یعنی به طور مثال وقتی فرزندتان تجربه میکند که در کودکی هنگامی که برای به دست اوردن چیزی پا به زمین بکوبد و داد فریاد کند ان چیز را به دست می اورد پس از چندین بار تجربه می اموزد که اینگونه به مقصود خود خواهد رسید یعنی در واقع از پرخاشگری پاداش میبیند حتی اگر یک بزرگسال نیز چندین بار بر اثر خشونت و تهدید و خواستن حق السکوت و…ان را با پرخاشگری مقصود خود را حاصل نماید این صفت در او تقویت خواهد شد
• وجود خودکم بینی : عقیده ی خود کم بینی یا حقارت معمولا در نتیجه ی احساس های افراد از جمله نقص ها ی بدنی و یا فشارهای روانی مثل کمبود یا عدم اعتماد به نفس به وجود می اید کسی که دچار این نقص های واقعی یا خیالی باشد ممکن است برای جبران داشتن ان به خشونت و پرخاشگری بپردازد
• تعصب : تعصب در هر چیزی به خصوص در ایدئولوژی اخلاقی ،عقیدتی و سیاسی میتواند موجب خشونت شود
• وجود الگوهای نامناسب : یکی از نیاز های اجتماعی افراد داشتن الگو در زندگی است انسان ها علاقه دارند رفتار و کردار خود را مطابق کسی که مورد علاقه ان هاست انجام دهند و چنین کسی را  راهنمای زندگی خود بدانند بررسی ها نشان میدهد که بیشتر کودکان و نوجوانان خشن و پرخاشگر یا والدین خشنی داشته اند یا اینکه از محبت مناسب و لازم برخوردار نبوده اند رفتار خشونت امیز در خانواده پیامدهای نامناسبی در تربیت فرزندان بر جای خواهد گذاشت
• تشویق رفتار پرخاشگرانه : برخی از افراد نه تنها پرخاشگری و زورگویی را زشت و ناهنجار نمیدانند بلکه ان را نشانه ی شهامت و قدرت می پندارند این افراد در کنار اعمال پرخاشگرانه خود و دیگران ان را حقی لازم میدانند گاه با والدین و مربیانی روبه رو میشوید که به بهانه اموزش دفاع از خود به کودک می گویند نباید از کسی کتک بخوری و توسری خور شوی ،اگر از کسی کتک بخوری تنبیه خواهی شد یا اینکه اگر تورا زدند توهم ان ها را بزن

راهکارهایی برای پیشگیری از خشم و عصبانیت در نوجوانان

دریابید که چه چیزی باعث خشم آنها می‌شود

• علت خشم و عصبانیت در یک نوجوان ممکن است در یک لحظه بر اثر فشاری که به او وارد میشود اتفاق بیفتد اگر وقت لازم برای فهمیدن اینکه چه چیزی او را عصبانی کرده است را ندارید در تربیت و پرورش خودآگاهی شاید اولین قدم در مدیریت خشم در نوجوانان باشد و میتواند پایه و اساس اقدامات لازم برای کار بر روی خشم را نشان میدهد
•  وقتی آن‌ها آنقدر احساس عصبانیت می‌کنند که از خود کنش نشان می‌دهند، خواه به طرف دیگران باشد یا نسبت به خودشان، به آن‌ها بگویید که باید از خودشان سؤال کنند، چه چیزی مرا عصبانی می‌کند؟ آیا می‌توانم این عصبانیت را در یک لحظه خاص ردیابی کنم و اگر چنین است، آن دقیقا چیست؟ وقتی بتوانید آنچه را که شما را عصبانی می‌کند، شناسایی کنید، بهتر می‌توانید اوضاع را اصلاح کنید.

با چندین راه حل برای رفع مشکل پیش بروید

• اولین غریزه در یک نوجوان واکنش نشان دادن به برخی از مسائل است که باعث ایجاد اسیب های عاطفی یا جسمی میشود که این واکنش ها کاملا با شخصیت والدین مخالف هستند  یک نوجوان باید بداند مسیری که در پیش دارد پر مسولیت است مثلا بجای پرخاش کردن میتوانستند در کنارتان بشینند و در مورد احساساتشان صحبت کنند
•  از طرف دیگر، اگر آن‌ها چیزی را که انجام داده اید یا گفته اید را دوست نداشته باشند، می‌توانند راه حلی را دنبال کنند که به آن‌ها این اجازه را می‌دهد تا احساسات خود را با روشی سالم تر بیان کنند، تا بتوانند بدون این همه عصبانیت از اوضاع، به زندگی خود ادامه دهند. اگرچه احساس می‌شود که تمامی راه حل‌ها برای نوجوانان پرخاشگر تمام شده اند، اما باید یاد بگیرند که همیشه چندین راه حل برای یک مشکل وجود دارند.

قبل از اقدام جهت کنترل خشم در نوجوانان فکر کنید

• خشم یک از احساساتی است که همراه با عقل نیست و چون نوجوانان عصبانی تکانشی هستند حرکاتی عجولانه در هنگام خشم و عصبانیت انجام میدهند و وقتی کاری را انجام میدهند عواقب کار خود را نمیدانند باید بجای حرکات عجولانه در مورد عواقب اعمالی که انجام میدهند فکر کنند
• چگونه راه حل به پایان می‌رسد؟ آیا به نفع آن‌هاست که آن راه حل را انتخاب کنند یا فقط آن‌ها را دچار مشکل می‌کند؟داشتن عواقب در اقدامات خاص، می‌تواند انگیزه بزرگی برای جلوگیری از بروز یک عمل غیرقانونی در نوجوانان باشد و به همراه این واقعیت که هر عملی عواقب آن را به همراه دارد، تحقق بخشیدن به اوضاع و احوال و ایجاد انگیزه جهت کنترل خشم در نوجوانان، برای آن‌ها آسان تر می‌شوند (مهارت‌های مقابله‌ای). هنگامی که آن‌ها قبل از ایفای نقش، تفکر را تجربه کرده اند، با انتخاب صحیح و مدیریت خشم و عصبانیت، تجربه مثبت بیشتری کسب می‌کنند.

برای خشم یک منبع خلاق یا فیزیکی پیدا کنید

• عصبانیت یکی از احساساتی است که باعث تحریک قطعات ارزشمند  و واقعی شود یک نوجوان میتواند بجای استفاده از احساسات خام خود خود را به سمت کاری خلاقانه بکشاند تا به بهترین نحو از خشم خود استفاده کند به طور مثال یافتن روشی هنری برای ابراز خشم خود مانند ،نوشتن ان در یک ژورنال یا تبدیل ان به داستان شخصی خود ،استفاده از خشم برای نقاشی یا ترسیم یک قطعه نوشتن یک آهنگ یا انجام کار دیگری که با موسیقی همراه است مثل رقصیدن می‌باشد، پس عصبانیت خود را به موسیقی تبدیل کنید.
•  روش‌های زیادی برای بهره برداری از عصبانیت به شکلی هنری وجود دارند. اگر نوجوانتان به زمینه‌های هنری علاقه مند نمی‌باشد، اما از لحاظ جسمی فعال است، می‌تواند به جای آن عصبانیت خود را از طریق ورزش تیمی یا از طریق تمرینات فردی ابراز کند. به عنوان مثال، دویدن، ضربه زدن به کیسه بکس یا مشارکت در سایر تمرینات سخت، همه راه‌های عالی برای رها کردن پرخاش درون فرد می‌باشند و موجب می‌شوند تا در طول روز احساس بهتری داشته باشند.

برای کمک به تنش و عصبانیت، تمرین‌های آرامش بخش انجام دهید

• در حالی که ابراز خشم به صورت مولد بسیار مهم است، یادگیری چگونگی مدیریت خشم و جلوگیری از ایجاد مشکلات ناشی از آن نیز مهم می‌باشد. بسیاری از نوجوانان سعی می‌کنند سرکوب را به عنوان راهی برای کنترل خشم در نوجوانان خود انتخاب کنند، اما احساسات به معنای تأیید و ابراز وجودی هستند و مهم این است که نوجوانان را به سرکوب احساساتشان تشویق نکنیم. درعوض، به آن‌ها بگویید که اشکالی ندارد احساساتشان را تا زمانی که آرام شوند، درون خود نگه دارند. به همین ترتیب، آن‌ها را به ابزارهایی مانند تمرین‌های تنفسی، تمرین‌های مراقبه و سایر روش‌های آرامش بخش تجهیز کنید. این روش‌ها به آن‌ها کمک می‌کنند که بر روی عصبانیت خود کار کنند تا بتوانند با وضوح بیشتری فکر کنند. همچنین می‌توانید به آن‌ها بگویید که می‌توانند از دوستان و سایر اعضای خانواده برای مراقبه خشم خود استفاده کنند، تا بتوانند بدون صدمه زدن به کسی به روند خود ادامه دهند. روش‌های زیادی وجود دارند که نوجوانان می‌توانند عصبانیت خود را از درون آزاد کرده و خاموش کنند، بدون اینکه آن را روی افراد دیگری پیاده کنند.

حواس پرتی‌های لذت بخش و آرامش بخشی را پیدا کنید

• واقعاً سخت است که هنگام خوشحال شدن و لذت بردن از چیزی عصبانی شوید. هر زمان که نوجوانان از چیزی عصبانی یا اذیت شده باشند، به آن‌ها بگویید که زمان خود را صرف انجام کاری کنند که لبخندی به چهره‌شان بنشاند و آن‌ها را آرام کند. بعد از اینکه تمرین خود را به پایان رساندند، به احتمال زیاد فراموش خواهند کرد که چه چیزی موجب عصبانیت آن‌ها شده است. اگر عصبانیت هنوز هم در ذهن آن‌ها قرار دارد، این ممکن است ثابت کند که هرچیزی که آن‌ها را عصبانی می‌کند، باید مورد مراقبت قرار گیرد و سپس آن‌ها می‌توانند به جلو حرکت کنند. مدیریت خشم فقط به معنای داشتن ابزارهایی است تا احساسات را کنترل کند و آن‌ها را کم تحرک‌تر کند. در کنار برخی از این راهکارها که می‌توانید در خانه از آن‌ها استفاده کنید، گروه‌های مدیریت خشم نیز، در آنجا وجود دارند و به نوجوان این امکان را می‌دهند تا با سایر همسالان خود که دارای همان مسئله مشترک هستند، ارتباط برقرار کنند. نوجوانان اغلب احساس می‌کنند که می‌خواهند به تنهایی مسائل خود را برطرف کنند، بدون اینکه درمورد آن‌ها با دیگران صحبت کنند.

انواع خشم نوجوان :

1. خشم فروخورده 
2. خشم انفجاری 

• خشم فروخورده : وقتی خشم را در درون نگه داری میکیند و حل و فصل و کنترل ان بر روح و روان نوجوان در درون تاثیر میگذارد و از بین میرود اغلب باعث تنهایی انزوا و نهایتا افسردگی نوجوان را باعث میوشد
• خشم انفجاری : وقتی از او چیزی میپرسید و یا قرار است کاری را انجام دهد به نظر او کار سختی است و با صدای بلند و خشن و گاه واژه های خرد کننده ای پاسخ شما را میدهد که این بیانگر ناخشنودی او در این کار است که والدین کرده یا نکرده اند مثلا بطری را پرت میکند

از کجا بفهمیم کودک یا نوجوانمان اختلال سلوک دارد ؟ 

1. پرخاشگری : به دیگران اسیب میزند بریا اسیب زدن به دیگران از وسایل خطرناک استفاده میکند زورگو و قلدر است و به حیوانات ازار فیزکی میرساند
2. دروغگویی و دزدی کردن : برای فرار از مسولیت معمولا دروغ می گویند وسایل گران و یا نسبتا ارزان را می دزدند برای اینکه اشیاء را به دست اورند یا دیگران در حقشان کاری میکنند دروغ میگوید
3. قانون شکنی : با وجود اجازه ندادن والدین شب ها دیر به خانه می اید و یا اصلا خانه نمی اید حداقل دوبار از خانه فرار کرده است و یا به مدت طولانی فرار کرده و به خانه بازنگشته است معمولا از مدرسه غیبت های غیر موجه دارند
4. خرابکاری و تخریب اموال : ممکن است رفتارهایی که منجر به اسیب املاک خصوصی میشود انجام میدهد مثلا از عمد جایی را اتش زدن

چند راهکار ساده برای کنترل خشم

در اینجا ۵ استراتژی که باید هر چه سریعتر به کودکمان یاد بدهیم بیان میگردد. با این حال به یاد داشته باشید که تسلط بر این استراتژی ها برای کودکان خردسال دشوار است. فرزند شما به کمک شما و تمرین زیادی نیاز دارد:

۱- متوقف کردن:

• اگر خشم فرزند شما از کنترل خارج شده است، باید از شخصی که مورد خشم او واقع شده است جدا شود و از آن محل (اتاق و …) خارج شود. اغلب مواقع وقتی خشم کودک خارج از کنترل می شود نیاز به مداخله والدین دارد.

۲- آرام بودن:

1. به کودک خود بیاموزید که هنگام احساس علائم جسمی عصبانیت از برخی راهکارهای آرامش بخش استفاده کند.
2. نفس عمیق بکشد،
3. یک لیوان آب بنوشد،
4. حواس خود را با یک آهنگ یا یک داستان پرت کند
5. یا به تنهایی بازی کند.
6. با دوستی صحبت کنید که به او اعتماد دارد
7. تا ۱۰ بشمارد
8. کسی را در آغوش بگیرد یا بغل کند
9. تمرین پریدن درجا یا ورزش دیگری را انجام دهد
10. تصویری از عصبانیت خود بکشد
11. یک بازی ویدیویی انجام دهد
12. در خارج از خانه بدود
13. همراه موسیقی آواز بخواند.
14. علفهای هرز را در باغ از ریشه دربیاورید

چه بازی‌هایی برای کنترل خشم کودکان پرخاشگر مناسب است؟

در ادامه به چند بازی که برای کنترل خشم نوجوانان موثر است، اشاره می شود:

*خمیر بازی برای کنترل خشم

• برای بچه های بین سنین ۹ تا ۱۲ سال واکنش های خشمگین شدن را می توان آموزش داد. مثلا اینکه اگر فرزندتان با کسی دعوا کرد، اجازه دهید هر کار که می خواهد بکند بعد با او صحبت کنید و بگویید نتیجه این کارهایت چیست؟ چه چیز را توانستی نشان دهی، آیا مشکلت حل شد؟ اگر باز هم دعوایت شد باز هم می خواهی همین رفتار را تکرار کنی؟
• یکی از بازی هایی که برای کنترل خشم موثر است، بازی با گِل یا با خمیر برای بچه های بین سنین سه تا یازده سال است. بچه ها از بازی با گل یا خمیر خیلی لذت می برند چون بازی حس لامسه آنها را تقویت می کند و بچه های کوچک هم حس لامسه قوی دارند و دوست دارند همه چیز را با دستانشان لمس کنند.
• بچه ها با خمیر بازی می توانند خمیر را به هر شکلی که می خواهند ورز و تغییر بدهند یا آن را خرابش کنند و یک شکل دیگر بسازند همین گرد کردن و شکل دادن به خمیر و گل نوعی برون ریزی احساس پرخاشگری است و حس خشم آنها را تعدیل می کند. بهتر است در بازی از قالب استفاده نشود چون در نحوه بیان کودک اثر تسهیل کننده دارد.

*بازی با حباب و تمرین تمرکز

• یکی از این بازی ها برای کودکان ۳ تا ۵ ساله، درست کردن یک ظرف حباب است و اینکه با آن تمرین تنفس کنیم. تنفس آرام و شمرده، احساسات خروشان کودک را آرام میکند. به مدت چند هفته روزی یک دقیقه با فرزندتان حباب درست کنید؛ بعد از اینکه حباب درست کردن را یاد گرفت، از او بخواهید با کمک گرفتن از قوه تخیلش، حباب های متفاوتی درست کند. لطافت حباب ها و تلاش برای ساخت آنها روحیه کودک را آرام تر می کند.

*بادکنک های خشم

• ترکاندن بادکنک ها کودک را قادر می کند خشم خود را ببیند. بنابراین از سر و صدای بچه ها با بادکنک ها نگران نشوید، بلکه اجازه دهید بادکنک ها را بترکانند یا آنها را گاز بگیرند.

تفاوت مفهوم خشم و پرخاشگری چیست ؟ 

• خشم یا عصبانیت : شامل افکار ،تصورات ،هیجانات و احساساتی است که در واکنش به شرایط دشوار و ناامید کننده بروز می یابد و شدت ان از میزان خفیف تا خیلی شدید متغیر میباشد خشم یک پاسخ طبیعی اولیه و سازگار است در مقابل ادراک ،تهدید ،خطر و یا ناکامی
• خشم و عصبانیت با تغییرات زیستی و فیزیولوژیکی  همراه است وقتی عصبانی می شوید میزان تنفس یا ضربان قلب و فشار خون شما بالا میرود و میزان ترشح هورمون ادرنالین افزایش می یابد .اما با این وجود خشم را میتوانیم متوقف کنیم و در ان کنترلی داشته باشیم در زمان خشم قرار نیست به چیزی یا کسی آسیبی برسد و حتی میتوان به عنوان یک انرژی برای فعالیت های سازنده و مفید مورد استفاده قرار گیرد
• زمانی که انسان در موقعیتی گرفتار میشود که احساس میکند بقایش مورد تهدید قرار گرفته همین خشم باعث ایجاد احساسات و رفتارهای پرخاشگرانه قدرتمند میشود که ب ما اجازه میدهد که بجنگیم یا دفاع کنیم
• پرخاشگری : رفتاراتی که به قصد آزار و اذیت و آسیب رساندن به شخص دیگر خود و یا اشیاء باسد پرخاشگری را رفتاری تعریف کرده اند که متوجه فرد دیگری است و هدف ان ثدمه زدن به ان فرد است
• ممکن است پرخاشگری به صورت کلامی با داد و فریاد زدن و دشنام دادن و یا غیر کلامی با مشت و لگد زدن و گاز گرفتن باشد ما نمیتوانیم زمانی که ناراحت و عصبانی هستیم به کسی یا چیزی حمله ور شویم و قوانین و هنجارهای اجتماعی محدودیت هایی را برای ما ایجاد کرده اند تا به ما نشان دهند که باید خشمممان را کنترل کنیم کنترل خشم یعنی شما بیاموزید که چگونه نیازهایتان را به صورت واضح و روشن بیان کنید بدون ان که به دیگران صدمه بزند

مدیریت خشم کودک

۱. عصبانیت را به عنوان یک احساس عادی بپذیرید.
۲. به عصبانیت فرزندانتان با واکنش های هیجانی پاسخ ندهید.
۳- به بچه های خود کمک کنید بفهمند که چه زمان هایی و چرا عصبانی هستید. این موضوع می تواند رابطه شما را بهبود بخشد.
۴-در مورد عوامل راه انداز خشم فکر کنید – احساساتی که شنیده نمی شود یا نیازهایی که برآورده نمی شوند.
۵-نشانه های شروع خشم در حال شروع را بشناسید – عرق کف دست، ضربان قلب سریع ، فشار دادن دندان¬ها، سوزش معده.
۶-به احساسات خشم فرزندانتان گوش فرا دهید.
۷-به کودکان بیاموزید که ” از کلماتشان استفاده کنند” نه از رفتار کردن.
۸-راه های آرام شدن را به کودکان را یاد دهید – پریدن، شمارش تا ده ، حباب درست کردن، نفس عمیق کشیدن.
۹-خشم خود را به روشهایی نشان دهید که موجب سرزنش یا شرم آور نیست.
۱۰-صبور باشید – مدیریت خشم کار یک عمر است.

علت های پرخاشگری در کودک از والدین پرخاشگر :

الگو برداری از والدین پرخاشگر : شاید تا به حال کودک شما نشانه هایی از پرخاشگری را نداشته باشد اما با مشاهده پرخاشگری شما از شما یاد گرفته و برای رسیدن به هر خواسته ای که دارد پرخاشگری میکند

حوصله نداشتن والدین و کوتاه امدن در مقابل کودک پرخاشگر : در بسیاری از مواقع والدین حوصله ندارند و تن به هر خواسته کودک میدهند و کودک شما یاد میگیرد برای رسیدن به خواسته هایش داد بزند

دعوا کردن و داد زدن بر سر کودک : وقتی خشم و عصبانیتتان را سر کودک خالی میکنید به او یاد نمیدهید که او هم در مواقع عصبانیت به جای کنترل رفتارش خشمش را سر شما و یا دیگران خالی میکند

هروقت کودکتان خشمگین شد این کارها را انجام دهید: 

کودکان ۳تا ۵ ساله : وقتی فرزندتان خشمگین شد یک ظرف حباب بردارید و به او بدهید لازمه حباب درست کردن تمرکز بر روی تنفس است تنفس آرام و شمرده احساسات خروشان کودک را آرام میکند به مدت چند هفته روزی یک دقیقه با فرزندتان حباب بازی کنید و زمانی که حباب درست کردن را یاد گرفت از او بخواهید با کمک گرفتن از قوه تخیلش حباب های متفاوتی را درست کند لطافت حباب ها و تلاش برای ساختنشان روحیه کودک را ارام میکند

سن ۶تا ۸ سال : ابتدا با حوصله به او کمک کنید محرک های خشمش را بشناسد مثلا ممکن است مواقعی که کسی او را هل میدهد یا به عنوان زشتی صدایش میزند یا مسخره اش میکند عصبانی شود به او یاد دهید چطور بر خشمش سغلبه کند و به او بفهمانید در برخوردهای اجتماعی اش باید صبور باشد و قبل از هر بی قراری نفس عمیق بکشد و اگر میتواند چند قدم از انچه عصبانیش کرده فاصله بگیرد و در دلش جمله های ارام تر تکرار کند مثل از پسش برمیام ،مهم نیست و در نهایت رفتارهای مودبانه را به او اموزش دهید مثال : این توپ مال منه لطفا پسش دهید و یا چه حرف زشتی زدی .من اینطوری حرف نمیزنم .به او یاد دهید قرار نیست که با خشونت بیشتری برنده شود علائم جسمی عصبانیت را به او بیاموزید و به او بگویید هروقت کسی عصبانی شد بلندتر حرف میزند ،دستانش را هنگام صحبت کردن به شدت تکان میدهد ،ضربان قلبش بالا میرود ،اخم میکند ،دهانش خشک میود ،و تند تند نفس میکشد فپس از او بخواهید اگر این علائم را در خودش دید یاد توصیه های شما بیفتد

سن ۹تا ۱۲ ساله : به فرزندتان یاد دهید قبل از هرکاری به خصوص واکنش های خشمگینانه پیش برود این بار که فرزندتان با همسالانش دعوایش شد بگذارید تا هرکجا که میخواهد پیش برود و بعد از دعوا پیش او بروید و از او بپرسید دعواتو کردی ؟ ،عصبانیتت رو نشون دادی ؟،نتیجه چی شد ،مشکلت حل شد ،براب حل این ناارامی چیکار میخوای بکنی ،میتوانید فرزندتان را برای کنترل در خشمش یاری کنید .