«سید ابراهیم رئیسی» برای دومین بار پس از روی کار آمدن دولتش میزبان سران احزاب و فعالان سیاسی کشور بود. اولین نشست وی با فعالان سیاسی در بهار (اردیبهشت) ۱۴۰۱ و در آخرین روزهای ماه مبارک رمضان برگزار شد و اکنون دومین نشست در یک شب نیمه سرد زمستانی؛ نشستی داغ و در برخی لحظات پرتنش با حضور ۵۰ فعال سیاسی از تمامی طیفهای سیاسی کشور که محور اصلی آن انتخابات اسفند ۱۴۰۲ بود. این نشست که قرار بود ۹۰ دقیقه باشد، ۱۸۰دقیقه طول کشید و ۲۵ نفر از میهمانان نیز سخنرانی کردند.
میهمانان از اصلاحطلب، اصولگرا و اعتدالی یک به یک وارد سالن شهید بهشتی نهاد ریاست جمهوری میشدند و پیش از ورود رئیسجمهور با یکدیگر مشغول خوش و بش بودند؛ برخی به گرمی با رقبای جناحیشان سلام و علیک میکردند و برخی نیز واکنشهایی سرد نسبت به یکدیگر داشتند. از اصلاحطلبان افرادی نظیر «مجید انصاری، محمدعلی ابطحی، جواد امام، محمد هاشمی، حسین مرعشی، محسن هاشمی، محمد قوچانی، الیاس حضرتی، مسعود پزشکیان و ...»، از اصولگرایان «غلامعلی حدادعادل، مرتضی آقاتهرانی، صادق محصولی، حمید رسایی، محمدرضا باهنر، اسدالله بادامچیان، مالک شریعتی، سیدنظام موسوی و ...» و از اعتدالیون نیز «محمدباقر نوبخت، علی ربیعی، علی مطهری، قدرتالله حشمتیان و ...» در این نشست حضور داشتند.
مجری جلسه «سید محمدتقی شاهچراغی» معاون سیاسی وزیر کشور بود که پیش از ورود رئیسجمهور میکروفون خود را روشن کرد و ضمن خیر مقدم، از میهمانان خواست آنهایی که تمایل به سخنرانی در این جلسه دارند، اعلام کنند. سیاسیون حاضر در جلسه نیز از «مجید انصاری» گرفته تا «مالک شریعتی» نماینده تهران دستهای خود را بلند کردند تا نامشان در لیست سخنرانان این نشست نوشته شود.
ساعت ۱۹:۳۰ بود که آیتالله رئیسی وارد سالن شد و جلسه با قرائت قرآن کار خود را آغاز کرد. «احمد وحیدی» وزیر کشور نیز در این جلسه حاضر و در صدر جلسه به همراه «غلامعلی حدادعادل» در سمت راست رئیسجمهور نشسته بود و «مجید انصاری» و «مرتضی آقاتهرانی» نیز در سمت چپ رئیسی.
پیشنهاد پر چالش «مجید انصاری» برای لغو قانون انتخابات
به نوشته ایرنا اولین سخنران این نشست «مجید انصاری» عضو شورای مرکزی مجمع روحانیون مبارز بود. او در ابتدای سخنان خود طعنهای به وزیر کشور زد و با خنده خطاب به مجری جلسه گفت: «درخواست من این است که بخشی از وقت آقای وحیدی را هم به من بدهید.» انصاری با انتقاد از اصلاحات جدید مجلس یازدهم در قانون انتخابات و ماجرای «پیشثبتنام» داوطلبان انتخابات مجلس دوازدهم، از پیشنهادش مبنی بر «تصویب یک طرح دوفوریتی در مجلس یازدهم برای لغو قانون جدید انتخابات و ارائه فرصتی جدید به داوطلبان برای ثبتنام» سخن گفت و تاکید کرد: «من این پیشنهاد را در مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز مطرح کردم و آقای وحیدی نیز گفتند پیشنهاد خوبی است». انصاری علت طرح این پیشنهاد را تحقق خواست رهبر انقلاب مبنی بر افزایش مشارکت مردم در انتخابات عنوان کرد و در ادامه به طعنه گفت: «در غیر این صورت ما اصلاحطلبان در انتخابات اسفند ۱۴۰۲ باید برای رقبای خود تبلیغ کنیم زیرا دوستان اصلاحطلب ما ثبتنام نکردهاند.»
پیشنهاد «مجید انصاری» را برخی دیگر از اصلاحطلبان نظیر «حسین مرعشی، مصطفی کواکبیان، جواد امام و محمدعلی وکیلی» نیز تکرار کردند.
اما «مالک شریعتی» نماینده مردم تهران در بخشی از سخنان خود در پاسخ به انصاری گفت: «مجلس یازدهم در اصلاحات قانون انتخابات با پر کردن چند خلأ قانونی، فرصت خوبی برای بررسی صلاحیت کاندیداها فراهم کرده است. هیچ رویه غیرقانونی در اصلاحات اخیر وجود ندارد، ارائه مستندات توسط شورای نگهبان نیز قانونی شده است. اینکه بگوییم ما قانون را قبول نداریم، محل اعتنا نیست.»
شریعتی در ادامه، عدم ثبتنام اصلاحطلبان در انتخابات مجلس دوازدهم را پروژه سیاسی جریان اصلاحات توصیف کرد که با واکنش «حسین مرعشی» دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی همراه شد. مرعشی به طعنه به شریعتی گفت: «عدم ثبتنامها برای شما که بد نشد!» «مصطفی کواکبیان» نیز در اعتراض به شریعتی فریاد زد: «من که در انتخابات ثبتنام نکردم چه بازی سیاسی میتوانم داشته باشم؟»
«محمدعلی وکیلی» نماینده سابق مجلس نیز علاوه بر تکرار پیشنهاد مجید انصاری، تصویب قانون انتخابات در مجلس یازدهم را نوعی بدعت توصیف کرد که «مالک شریعتی» در واکنش به او گفت: «آقای وکیلی! شما خودتان نماینده مجلس بودید؛ اینکه قانون را بدعت بدانیم سخن زشتی است.»
در دیگر سو، غلامعلی حدادعادل در بخشی از سخنان خود در این نشست به پیشنهاد مجید انصاری واکنش نشان داد و گفت: «اگر پیشثبتنام بد است برای هر دو جناح بد است. چرا باید قانون را لغو کنند؟ اینکه ما قانونی که تصویب شده و شورای نگهبان نیز تایید کرده را لغو کنیم، آثار خیلی بدی خواهد شد. عدم ثبتنام در انتخابات را گردن قانون و شورای نگهبان نیندازید. در انتخابات مجلس ششم، شورای نگهبان آسان گرفت و ورود همه را آزاد گذاشت اما بیشترین حجم تخریبها علیه شورای نگهبان در همان مجلس بود». در این میان «مصطفی کواکبیان» در اعتراض به سخنان حدادعادل با صدایی بلند گفت: «اصولگرایان هم در خانه احزاب به این قانون اعتراض دارند»
پس از پایان نشست و هنگام صرف شام «مالک شریعتی» و «مجید انصاری» درخصوص پیشنهاد لغو قانون انتخابات و مباحث مربوط به آن به بحث و تبادل نظر پرداختند و مجید انصاری دقایقی را نیز با حدادعادل در این خصوص وارد گفتوگو شد.
اما دومین سخنران این نشست «زهره الهیان» نماینده مردم تهران در مجلس بود. او از مشکلات پیش پای احزاب سخن گفت و تاکید کرد: «احزاب توانایی گرم کردن تنور انتخابات را ندارند زیرا برای گرفتن حتی یک سالن مشکل دارند». یکی از حواشی سخنرانی الهیان، استفاده از دو کلمه «شیفت» و «بایکوت» در سخنانش بود که هر دو بار به دلیل استفاده از این کلمات با خنده از حدادعادل (بعنوان رئیس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی) عذرخواهی کرد.
«مسعود پزشکیان» نماینده مردم تبریز بعنوان سومین سخنران این نشست، با تاکید بر اینکه «باید این جلسه را قبل از اعلام نتایج هیأتهای اجرایی انتخابات برگزار میکردید» خطاب به رئیسجمهور گفت: «اگر جای دولت بودم از برخیها خواهش میکردم که ثبتنام کنند نه اینکه برای کسانی که آمدند پرونده درست کنم» پزشکیان در سخنان خود مدعی شد که «عمل دولت خلاف فرمایش رهبر انقلاب مبنی بر افزایش میزان مشارکت در انتخابات است، چراکه هیأتهای اجرایی کاری کردند که انتخابات پرشور نشود».
در ادامه جلسه «اسدالله بادامچیان» دبیرکل حزب موتلفه اسلامی به عنوان چهارمین سخنران از اقدامات زیربنایی دولت تشکر کرد و گفت: «دوستان همه مسائل را در انتخابات میبینند، در حالی که آنچه مدنظر رهبر انقلاب قرار دارد، ایجاد تحول در کشور است.»
بادامچیان خطاب به آیتالله رئیسی گفت: «همانطور که در روابط بینالملل ایجاد تحول کردید، در مسائل داخلی هم تحول ایجاد کنید. وزیری که نمیتواند تحول ایجاد کند، تغییر دهید» یکی از مطالب جالب توجه دبیرکل موتلفه اسلامی در این نشست، انتقاد از دولت به دلیل فشار به طلافروشان برای ثبتنام در سامانه مودیان و پلمب برخی عطاریها بود؛ بادامچیان این اقدام دولت را نوعی «نارضایتیتراشی» توصیف کرد.
یکی دیگر از سخنرانان این نشست «علی مطهری» بود. او به سیاق خود ضمن یادآوری وظایف رئیسجمهور در قانون اساسی، خطاب به آیتالله رئیسی گفت: «رئیسجمهور در نحوه بررسی صلاحیتها باید اخطار قانون اساسی بدهد.» مطهری مشارکت مردم در انتخابات اسفند ۱۴۰۲ را ضعیف پیشبینی کرد و علت ضعف در این زمینه را «تورم» و «گرانی» دانست.
«مصطفی کواکبیان» دبیرکل حزب مردمسالاری که همه او را با صدای رسا و بلندش میشناسند، از جمله میهمانان فعال این نشست بود و واکنشهای متعددی به سخنان دیگر چهره های سیاسی نشان میداد. او در سخنان خود وزیر کشور را «سردار وحیدی» خطاب میکرد و در انتقاد از او به رئیسجمهور گفت: «آقای وزیر کشور بعد از سخنرانی رهبر انقلاب [در جمع مردم کرمان و خوزستان] به گونهای سخن گفت که گویی قرار نیست اتفاق جدیدی در حوزه مشارکت بیفتد. این چه قانونی است که ۸ هزار نفر را ردصلاحیت کردید؟»
کواکبیان همچنین از رئیسجمهور برای حضور در یک همایش سیاسی در اواخر دیماه دعوت کرد و با خنده خطاب به آیتالله رئیسی گفت: «شما تشریف بیاورید، ما سعی میکنیم بچه مثبت باشیم.»
«حسین اللهکرم» نیز در این نشست سخنان خود را با کنایه به اصلاحطلبان آغاز کرد و گفت: «آنهایی که مدعی هستند اگر افزایش مشارکت داشته باشیم ما پیروز خواهیم شد، ادعای غلطی مطرح میکنند. ما دو سال است حزبی را با جمعیت بالا و با محوریت روستاها و محلات تاسیس کردیم آنوقت برخی دبیران کل احزابی که تعداد کل جمعیت حزبشان تنها در یک فولکسواگن جا میشوند، در این نشست به جای پبشنهادهای مفید، فقط راهکارهای جناحی مطرح میکنند.» اللهکرم در این جلسه تاکید کرد که «مجلس و دولت باید آموزشهای سیاسی ببینند».
جدال صادق محصولی با اصلاحطلبان و پادرمیانی رئیسجمهور
«محمدباقر نوبخت» بعنوان دبیرکل حزب اعتدال و توسعه نیز یکی از میهمانان خاص این نشست بود. رنگ سخنان او درخصوص انتخابات مجلس دوازدهم متناسب با مسئولیتهایی که تاکنون داشته، بیشتر حول مباحث اقتصادی بود. او از آخرین آمار مرکز آمار ایران از تورم آذرماه سخن گفت و با ادعای اینکه «مردم در فشار اقتصادی شدیدی قرار دارند»، گفت: «رشد حقوق بازنشستگان به میزان ۱۸ درصد نسبت به تورم بالای ۴۰ درصد متوازن نیست و این مساله ایجاد نارضایتی و کاهش مشارکت در انتخابات میکند». راهکار نوبخت برای اثرگذاری مثبت بر میزان مشارکت در انتخابات مجلس دوازدهم این بود که «جبران کاهش قدرت خرید میتواند نارضایتی در سطح جامعه را کاهش دهد».
«علی ربیعی» سخنگوی دولت روحانی از جمله میهمانان این نشست بود که سخنان و واکنشهای خاصی مطرح کرد تا جایی که «محمد قوچانی» پس از پایان نشست ربیعی را در آغوش کشید و گفت: «آقای دکتر! خیلی عالی بود». او ابتدا خطاب به رئیسجمهور گفت: «تلخزبانان را بیشتر دور خود جمع کنید زیرا شکرافشانان در همه دولتها هستند.» ربیعی سپس مدعی اخراج اساتید در دانشگاهها شد و گفت: «مدام اساتید دانشگاهها را اخراج میکنید اما وزیر علوم شما تکذیب میکند».
ربیعی در ادامه خطاب به آیتالله رئیسی اعترافات جالبی کرد و گفت: «شما در بدترین شرایط کشور رئیسجمهور هستید. ما میدانیم تحریمها و FATF به شما فشار میآورد اما دوستان شما حاضر نیستند به آمریکا فحش بدهند و علت را در جاهای دیگر جستجو میکنند». او تاکید کرد: «ما میخواهیم دولت شما موفق شود؛ حتی اصلاحطلبان هم همین را میخواهند».
«محسن هاشمی رفسنجانی» بعنوان رئیس شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی نیز یکی دیگر از سخنرانان بود که سخنانش با واکنش برخی حضار روبرو شد. هاشمی بزرگترین دشمن جامعه را «فقر» دانست و با ذکر خاطرهای از مرحوم هاشمی رفسنجانی گفت: «مرحوم پدرم به همراه شهید باهنر در سال ۴۶ بنیاد رفاه را راهاندازی کردند؛ این یعنی برای مبارزین انقلاب هم مساله رفاه حائز اهمیت بوده است». اما «صادق محصولی» دبیرکل جبهه پایداری در بخشی از سخنان خود به اظهارات محسن هاشمی اشاره کرد و در اعتراض به او گفت: «جالب است که شما از فقر صحبت میکنید، در دوران حاکمیت شما بود که میگفتید لازمه پیشرفت کشور این است که مردم فقیر زیر چرخهای توسعه له بشوند.»
«حسین مرعشی» دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی نیز که در این جلسه طعنه و کنایههای فراوانی به چهرهها و فعالان اصولگرا میانداخت و دائما از صندلی خود بلند میشد و با محسن هاشمی پچپچ میکرد، یکی از راهکارهای فوری و عملیاتی برای افزایش میزان مشارکت مردم در انتخابات مجلس را «به اتمام رساندن پروندههای فسادی همچون پرونده چای دبش» عنوان کرد. او همچنین با تکرار پیشنهاد «مجید انصاری» مبنی بر لغو قانون انتخابات گفت: «ماجرای پیشثبتنام، گناه بزرگی بود که به پای مجلس یازدهم نوشته شد. این مجلس هرگز نمیتواند به چنین قانونی افتخار کند»
«قدرتالله حشمتیان» رئیس خانه احزاب از دیگر سخنرانان این نشست بود. او در ابتدای سخن یاد و خاطره شهید حاج قاسم سلیمانی را گرامی داشت که در این میان «محسن هاشمی» سخنانش را با خنده قطع کرد و گفت: «و همچنین یاد و خاطره آیتالله هاشمی رفسنجانی!»
حشمتیان در ادامه خطاب به آیتالله رئیسی گفت: «من برای اولین بار است که به عنوان رئیس خانه احزاب با یک رئیسجمهور ملاقات میکنم. رئیس دولت قبل وقت دیدار به احزاب نمیداد.» او سپس با گلایه از وضعیت احزاب در کشور گفت: «آقای رئیسجمهور! منزل شعبان بیمخ [در چهارراه ابوسعید] را به خانه احزاب دادند. فکری برای احزاب بکنید. اگر میخواهید مردم را پای صندوق بیاورید، به احزاب توجه کنید.» آیتالله رئیسی نیز در واکنش به مطالبه حشمتیان خطاب به وزیر کشور گفت: «پیرو درخواست آقای حشمتیان، یک جای خوب برای خانه احزاب در نظر بگیرید.»
تنش میان اصلاحطلبان و «صادق محصولی»/ مداخله رئیسجمهور در بحث
اما آغاز تنش و تشنج در نشست رئیسجمهور با فعالان سیاسی زمانی بود که «صادق محصولی» دبیرکل جبهه پایداری سخنان خود را آغاز کرد. ابتدای سخنان محصولی، سکوتی سنگین در جلسه حاکم شد، زمانی که او گفت: «مردم حال و روز خوبی ندارند اما این ناامیدی را چه کسانی ایجاد کردند و چه کسانی امروز همین ناامیدی را به جامعه تزریق میکنند؟ دوستانی که در دولت قبل مسئولیت داشتند چرا نمیگویند چه باری بر دوش این دولت گذاشتند؟»
محصولی در ادامه اظهاراتی را مطرح کرد که سرآغاز تنش در جلسه بود. او گفت: «تحریمها از فتنه ۸۸ شروع شد. مشارکت در آن انتخابات ۸۵ درصد بود اما با آن انتخابات چه کردند؟ انتخابات ۸۸ تنها انتخاباتی بود که نتایج آن صندوق به صندوق اعلام شد اما عدهای مدعی تقلب ۱۱ میلیونی در آن شدند». وقتی مجری جلسه تذکر پایان وقت را به محصولی داد، او گفت: «اجازه بدهید یک جمله دیگر بگویم»؛ اما در این میان «حسین مرعشی» سخنان محصولی را قطع کرد و گفت: «همان ۸۵ درصد را که گفتید کافی بود. فتنه ۸۸ فتنه احمدینژاد بود»، سپس «مصطفی کواکبیان» خطاب به محصولی گفت: «از احمدینژاد هم سخن میگفتید».
«علی ربیعی» هم با قطع دوباره سخنان محصولی میکروفون خود را روشن کرد و گفت: «من آدم بیادبی نیستم که مانع سخنان دیگران شوم اما آقای محصولی! روز انتخابات ۸۸، مهندس موسوی من را نزد شما فرستاد اما شما با اینکه وقت داده بودید اما من را به دفترتان راه ندادید»؛ محصولی ادعای ربیعی را رد کرد. در دیگر سوی جلسه «جواد امام» سخنگوی جبهه اصلاحات با صدایی بلند و با حالتی عصبانی سخنانی را درخصوص زمان پایان رأیگیری خطاب به محصولی بیان کرد و موجب تشنج در جلسه شد. سپس رئیسجمهور میکروفون خود را روشن کرد و گفت: «اجازه دهید مباحث به شیوه قبل ادامه پیدا کند و اگر بخواهید درخصوص این موضوع مصداقی صحبت کنید، نتیجه ای ندارد.»
در این میان، «محمدعلی ابطحی» وارد بحث شد و گفت: «چرا جلسه متشنج شد؟» که آیتالله رئیسی از او خواست سخنان خود را آغاز و جلسه را از تشنج خارج کند. «محمدعلی وکیلی» نیز در واکنش به سخنان محصولی گفت: «آقای محصولی! شما باید این بحث را در جلسات احزاب و خانه احزاب مطرح کنید؛ جای این مباحث در این جلسه نیست».
یکی از حواشی پررنگ این نشست، نوع واکنشها و سخنان «جواد امام» سخنگوی جبهه اصلاحات ایران بود. او علاوه بر واکنش تندی که به محصولی داشت، در میانه جلسه خطاب به مجری (معاون سیاسی وزیر کشور) گفت: «اگر وقت نمیدهید که صحبت کنیم، به حضورتان زحمت ندهیم و جلسه را ترک کنیم»؛ در این میان یکی از حاضرین در واکنش به اظهارات امام گفت: «کمی حوصله کنید! وقت به شما هم میرسد»
«جواد امام» در نوبت سخنرانی خود از دعوت نشدن «آذر منصوری» رئیس غیرقانونی جبهه اصلاحات به این جلسه انتقاد کرد و سخنانش را از روی کاغذ خواند؛ به نظر میرسید سخنان او بیانیهای از سوی «جبهه اصلاحات ایران» بود که امام به نمایندگی در نشست با رئیسجمهر قرائت کرد. او در این سخنان «نشست رئیسجمهور با فعالان سیاسی را نشستی نمایشی خواند که به میزان مشارکت در انتخابات اسفندماه هیچ کمکی نمیکند». در این میان «سیدنظام الدین موسوی» نماینده مردم تهران در مجلس در اعتراض به امام گفت: «شما به جمع حاضر توهین میکنید، اگر این نشست نمایشی است شما چرا حضور یافتید؟»
«حمید رسایی» نیز بیست و دومین سخنران این جلسه بود. او با تاکید بر اینکه «افزایش مشارکت یکشبه ایجاد نمیشود» خطاب به آیتالله رئیسی گفت: «شما در کنار مردم هستید و همین منش شما باعث افزایش مشارکت خواهد شد. شما خط قرمز ندارید و نمیگوئید کسی حق ندارد نزدیک فلانی و بهمانی شود؛ این رفتار قطعا ایجاد امید میکند. مدیریت شما کارتابلی نیست و جمعهها از برخی اتفاقات کشور با خبر نمیشوید»
آخرین سخنران پیش از رئیسجمهور، «غلامعلی حدادعادل» بود. او مستند به یک نظرسنجی، مانع اصلی حضور مردم در انتخابات را مشکلات اقتصادی عنوان کرد نه ردصلاحیتها. حدادعادل با طرح این سوال از اصلاحطلبان گفت: «چقدر از اقدامات مثبت دولت را منعکس کردید و چقدر به سیاهنمایی پرداختید؟ اگر نقد میکنید، کارهای مثبت را هم بگویید»
رئیسجمهور: آستانه تحمل ما برای شنیدن انتقاد بالاست
پایان بخش دومین نشست فعالان سیاسی با رئیسجمهور در دولت سیزدهم، سخنرانی رئیسی بود. او در ابتدای سخن از مرحوم هاشمی رفسنجانی یاد کرد که با استقبال و چهره گشاده محسن هاشمیرفسنجانی همراه شد. رئیسجمهور با ذکر خاطرهای از اولین سفر خود به نیویورک، به سخنان یکی از ایرانیان مقیم آمریکا اشاره کرد و گفت: «یک جوان ایرانی در نیویورک به بنده گفت "من به شما رای دادم اما وقتی خبر تخلف ۹۲ هزار میلیارد تومانی را می شنوم، سرخورده می شوم»؛ رئیسجمهور سپس تاکید کرد: «من نمیتوانستم در آن جلسه به این جوان بگویم که این عدد مربوط به این دولت نیست و مربوط به دولتهای قبلی است، زیرا وظیفه همه ما باز کردن گره ذهنی جوانان است نه کور کردن آن.»
رئیسی سپس خطاب به محمدباقر نوبخت گفت: «آقای نوبخت بهتر به یاد دارند که زمانی آقای روحانی میگفت خدا را شکر کنید که ما جلوی قحطی را گرفتیم.» رئیسجمهور در ادامه با تاکید بر اینکه «وظیفه همه ما حفظ نظام است»، گفت: «در اغتشاشات سال گذشته به هیچ یک از احزاب و سیاسیون از اصلاحطلب و اصولگرا رحم نکردند و هرکسی که در داخل نظام بود را مورد هتک قرار دادند.»
رئیسی آستانه تحمل دولت سیزدهم در مقابل انتقادات را بالا توصیف کرد و گفت: «برخی روزنامهها اگر هر روز دولت را نزنند، روزشان شب نمیشود اما ما شکایتی نکردیم. اما یکی از ایرانیان مقیم آمریکا به من میگفت، برخی روزنامهها و رسانهها در ایران همانند بیبیسی خبر و تیتر میزنند؛ گویی میخواهند ریشه نظام را خشک کنند.»
غلامعلی حدادعادل در پایان سخنان رئیسی از وی درخواست کرد، یک عکس یادگاری با سران احزاب و فعالان سیاسی بگیرد. تعداد افراد آنچنان زیاد بود که عکاسان برای جا دادن همه افراد در قاب مجبور شدند چند بار آنها را جابجا کنند و نهایتا رئیس جمهور در کنار سایر فعالان سیاسی شام خود را صرف کرد و به نشانه احترام جای خود را به «محمد هاشمی» داد و در صندلی کناری او نشست.