در ممالک غربي، دکتر دامپزشک همرديف با يک پزشک در بهداشت عمومي جامعه، مؤثر و قابل احترام است. با تأسف بايد اظهار داشت که در کشور عزيزمان ايران، هنوز جايگاه واقعي و اصلي دامپزشکان به درستي تبيين نشده است و شمار بسياري از مردم پس از گذشت سالها از تربيت دامپزشکان در دانشگاهها و اشتغال آنان در بخشهاي گوناگون، هنوز با زمينهها، وظايف و نوع عملکرد دامپزشکان آشنايي ندارند. دکتر دامپزشک در جوامع شهري و روستايي و در هر دو زمينه، نقش مهم و كارسازي در تأمين سلامت عمومي جامعه (Public Health) دارد.
هر چند که پيشوند دام در کنار نام پزشک در نگاه عمومي جامعه، نشانه سر و کار داشتن دکتر دامپزشک با دام است، اما واقعيت اين است که در چرخه بيماريها و جلوگيري از روندهاي ايجاد يک بيماري به ويژه بيماريهاي قابل انتقال بين دام و انسان و نيز در کنترل و بازرسي صنايع غذايي به ويژه با منشأ دامي، دکتر دامپزشک نقش اول را بازي ميکند. امروزه در کشورمان رشتههاي متعدد در سطوح فوق دکترا پس از گذراندن دوره دکتراي عمومي دامپزشکي وجود دارد که هم اينک تعداد چشمگيري از دانش آموختگان دکتراي عمومي در اين رشتهها به ادامه تحصيل مشغولند.
در ادامه به نمونههايي از زمينههاي کاري دامپزشکان به طور مختصر اشاره مينماييم:
1 – دامهاي بزرگ
2 - دامهاي کوچک و پرندگان زينتي
3 - طيور و پرندگان صنعتي
4 - آبزيان
5 - آزمايشگاه
6 – داروخانه
7 - زمينههاي تحقيقاتي
مقصود از دامهاي بزرگ، دامهاي توليدي صنعتي همچون گاو، گوسفند و بز و همچنين در فيلدي ديگر شتر و اسب است. زمينههاي کاري دکتر دامپزشک در مورد دامهاي بزرگ شامل مامايي (مديريت توليد مثل و زايمان - درمان مشکلات زايمان و پس از زايش - تشخيص آبستني)، جراحي و نيز تشخيص و درمان بيماريهاي دامهاي بزرگ است. درباره دامهاي کوچک بيشتر تمرکز بر حيوانات خانگي (Pet Animals) نظير سگ، گربه و نيز به تازگي خرگوش، سنجاب و همستر (Hamster) و طيور زينتي مثل قناري، طوطي، مينا و غيره است. زمينههاي کاري دکتر دامپزشک در مورد دامهاي کوچک، شامل واکسيناسيون، مديريت بهداشت و نگهداري، جراحي، تشخيص و درمان بيماريهاي دامهاي کوچک است.
در زمينه پرندگان صنعتي که عمدتاً شامل مرغهاي گوشتي و تخمگذار است، حضور دامپزشک به منظور مديريت درست در مزارع پرورش طيور و نيز درمان بيماريهاي احتمالي، ضروري است. در زمينه آبزيان، دامپزشکان در کنار کارشناسان شيلات به عنوان مشاوران درماني و نيز براي انجام مديريت درست تکثير و پرورش آبزيان نظير ماهي و ميگو مشغول بکارند. آزمايشگاه تشخيص دامپزشکي در نظر دکتر دامپزشک اداره ميشود و همه آزمايشهاي مربوط به انواع دامها و پرندگان و حتي در مواردي انسان را با دقت بسيار زياد انجام ميدهد. امتياز تأسيس داروخانه نيز به دکتر دامپزشک داده ميشود و براي همين، يکي از زمينههاي کاري دامپزشکان، راهاندازي و اداره داروخانههاي دامپزشکي است.
در بسياري از مراکز تحقيقاتي صرفنظر از مراکز خاص تحقيقات دامپزشکي در ديگر مراکز تحقيقاتي علوم پايه و پزشکي هم دامپزشکان وزنههاي مهمي به شمار ميروند. اشتغال دامپزشکان در مؤسسه معتبر سرمسازي رازي يا بخش تحقيقات مرکز قلب تهران، انستيتوپاستور، پژوهشکده رويان جهاد دانشگاهي و غيره از اين دست نمونههاست.
جالب است بدانيد يک دکتر دامپزشک که به کار باليني و درماني اشتغال داشته باشد، توانايي ويزيت و معاينه حدود 59 گونه حيوان از دامهاي بزرگ و کوچک و پرندگان را داراست. در کنار اين، يک دکتر دامپزشک عمومي با گذراندن دروس جراحي، بيشتر جراحيهاي معمول نظير سزارين، جراحي دستگاه گوارش، ادراري - تناسلي، چشم، گوش و غيره را مگر موارد بسيار تخصصي که از متخصص جراحي دامهاي بزرگ يا کوچک کمک ميگيرد، با تسلط کامل انجام ميدهد.
از سال 76 هم به منظور ساماندهي وضعيت دامپزشکان شاغل در بخش غيردولتي با تصويب مجلس محترم شوراي اسلامي سازمان نظام دامپزشکي جمهوري اسلامي تأسيس شد که هم اينک دوره چهار ساله سوم خود را ميگذراند.
از سوي ديگر، به دليل نقش سازمان دامپزشکي و دامپزشکان در پيشگيري از بروز بيماري هاي قابل انتقال بين حيوان و انسان نظير آنفلوآنزاي فوق حاد پرندگان، تب مالت، لپتوسپيروزيس (بيماري شاليکاران برنج) و موارد متعدد ديگر لازم است تا جامعه با اين نقش بيشتر آشنا شده و به توصيههاي صادره از سوي مراجع ذيصلاح دامپزشکي توجه نمايند. بدون شک، هر ايراني بر سر سفره غذاي خود در سه وعده روزانه و در روز حاصل نظارتهاي مستمر دامپزشکان بر توليد و عرضه مواد غذايي با منشأ دامي را مصرف ميکند و همين افتخار براي جامعه بزرگ دامپزشکي کشور در خدمت به مردم کافي است.
از سوي ديگر، بايد دانست که در کنار دامپزشکان، شمار بسياري از افراد تحصيلکرده در زمينههاي ديگر که عنوان (ساير ردههاي دامپزشکي) را دارند و بيش از 60 درصد جمعيت خدمتگزار دامپزشکي کشور را تشکيل ميدهند، خود را در صف مقدم مقابله با بيماريهاي قابل انتقال بين حيوان و انسان ميبينند و روزانه با انواع خطرات و مهلکترين عوامل بيماريزا، دست و پنجه نرم ميکنند تا ما به راحتي از غذايي که ميخوريم، با اطمينان از سلامت آن لذت ببريم. کاردانها و تکنسينهاي دامپزشکي، کارشناسان علوم آزمايشگاهي دامپزشکي و بهداشتياران دامپزشکي را بايد از آن جمله دانست.
اميد است روز به روز نقش دامپزشکي در ارتقاي سلامت و بهداشت عمومي جامعه در بين مردم عزيز کشورمان بيشتر تبيين شود و با آگاهي بيش از پيش مسئولان تصميمساز و تصميمگير کشورمان از اين نقش مهم و تأثيرگذار که حتي اقتصاد و امنيت کشورمان هم به آن وابسته است و نگاهي به گردش مالي موجود در صنعت طيور به عنوان مشتي نمونه خروار، گواه اين مدعاست، شاهد بهبود شاخصهاي سلامت در کشورمان باشيم.