دوم شهریور ماه سال گذشته بود که رسیدن بهای دلار به مرز ۱۲۰۰ تومان، موجب بهت و حیرت همه شد و حتی روزنامه ای تیتر نخست خود را با تعجب به «دلار ۱۲۰۰ تومان شد، سکه ۵۷۵۰۰۰ تومان»، اختصاص داد؛ اما گویا باید تنها یک سال میگذشت که حتی دیگر دلار ۳۰۰۰ تومانی هم برای همه عادی شود.
خلاصه آن که به سیاق روزها، هفتهها و ماههای گذشته، همچنان مسائل اقتصادی و نابسامانیهای بازار، تیتر نخست روزنامههاست، ولی دیگر حیرتی در کار نیست!
روزنامههای امروز هم بسان روزهای گذشته، به بازتاب واکنشها به این موضوع پرداختهاند که مهمترین آنها، سخنان یکی از نمایندگان مجلس بود که دولت را به عمد داشتن در نابسامانی بازار متهم کرده بود.
راهیابی تیم ملی نوجوانان کشورمان به جام جهانی، دیگر رخدادی بود که با تصاویر شادی ملیپوشان روی صفحه نخست روزنامههای ورزشی و غیر ورزشی صبح امروز رفت. روز گذشته، ملیپوشان کشورمان به کمک مربی ایرانی و کار بلد خود، با پیروزی برابر استرالیا برای سومین بار، راهی جام جهانی شدند تا تیترهای روزنامههای امروز ضمن تبریک به آنه، پر از نیش و کنایههایی به بازیکنان بزرگسال کشورمان هم باشد.
سخنان فرمانده ناجا درباره اینکه اجرای طرح گشت ارشاد مطلوب این نهاد نیست هم از دیگر موضوعاتی بود که روزنامههای صبح امروز به آن پرداخته بودند. برخی روزنامههای نزدیک به دولت با این رویکرد به استقبال این حرف فرمانده ناجا رفته بودند که سرانجام نیروی انتظامی هم به حرف احمدینژاد رسید.
نگاهی به تیتر روزنامههای صبح امروزروزنامه ابتکار در حالی که در صفحه نخست خود این پرسش را مطرح میکند که
«چرا توفان ارز آرام نمیگیرد؟» در کنار تصاویری از عباسی و محسنی اژهای، از
«پاسخ رئیس سازمان انرژی اتمی به انتقادات» و
«توضیحات جدید محسنی اژهای درباره جوانفکر و مهدی و فائزه هاشمی» خبر میدهد.
روزنامه اطلاعات در حالی که تصویر نخست خود را راهیابی ملیپوشان نوجوان فوتبال به جام جهانی اختصاص داده، به سراغ
«ساخت سلاحهای هوشمند و ارتقای هواپیمای صاعقه در نیروی هوایی» رفته است.
روزنامه حمایت نیز تیتر یکی از گزارشهای اجتماعی خود را با نام
«ازدواج در بحران، طلاق در سبقت» را در صفحه نخست خود جای داده است.
روزنامه اقتصادی جهان صنعت از قول الیاس نادران، تیتر
«آشفتگی بازار ارز عمدی است» را برای صفحه نخست خود برگزیده است.
روزنامه جهان اقتصاد دیگر روزنامهای است که در صفحه نخست خود از
«تحقق افسانه دلار ۳۰۰۰ تومانی» خبر میدهد.
روزنامه جوان هم افزون بر پرداختن به سخنان نادران در صفحه نخست خود از تیترهای
«غوغای معنویت از زنجیره دانش آموزی در آزادی تا ضریح جدید شش گوش در قم»،
«اعتراضات در آستانه حج دامن آل صعود را گرفت» و
«حج امسال با طعم تحریم خرید از صعودیها» بهره برده است.
جمهوری اسلامی هم که تصویر نخست خود را به تجمع مردم اصفهان در محکومیت فیلم موهن اختصاص داده، از
«گمانهزنیها درباره علل افزایش بیمهار قیمت سکه و ارز» مینویسد.
جام جم هم از
«عذرخواهی دیرهنگام ملی پوشان» و تلاش بخش خصوص برای دور زدن تحریمها در صفحه نخست خود خبر داده است.
روزنامه تهران امروز در کنار گزارشی که به
«نوسازی تاکتیکهای ناجا درباره حجاب» میپردازد، در گزارش یک خود از
«جبران کسری بودجه با مازاد درآمد ارزی» خبر میدهد.
اما در حالی که نابسامانیهای ارزی صفحات روزنامهها را در برگرفته و بیشتر منتقدان، انگشت اتهام را به سوی دولت نشانه رفتهاند، ایران، روزنامه ارگان دولت در صفحه نخست خود، از
«تماس تلفنی رئیس جمهور با جوانفکر در زندان» و گذشتن شاخص بورس از ۲۹ هزار واحد خبر میدهد.
روزنامه همشهری هم از ضعفهای مرکز مبادلات ارزی گزارشی تهیه کرده که با نام
«مدیریت؛ حلقه مفقوده سازماندهی بازار» به تیتر نخست این روزنامه تبدیل شده است.
روزنامه وطن امروز از قول سازمان بهداشت جهانی، تیتر
«پارازیت تأثیری بر سلامتی ندارد» را برای صفحه نخست خود برگزیده است.
روزنامه ملت ما نیز گفتوگویی با جمشید پژویان انجام داده که با تیتر
«هنوز به هدف اصلی طرح هدفمندی نرسیدیم».
«پیروزی دخترهای ایرانی بر حریف انگلیسی» نام تیتری است که هفت صبح برای رأی دادگاه درباره گزارش خبرگزاری رویترز در خصوص دختران نینجای برگزیده است.
روزنامه مغرب افزون بر اینکه از اعلام کاندیداتوری وزیر هاشمی خبر میدهد، از توصیههای یک عضو هیأت رئیسه مجلس خبرگان به مسئولان چنین مینویسد:
«از نجابت مردم سوءاستفاده نکنید».
مردم سالاری در صفحه نخست خود به دلار سه هزار تومانی سلام کرده و سرانجام اینکه کیهان این پرسش را مطرح نموده که
«آشفته بازار ارز، چه دستهایی در کار است؟».
نگاهی به گزارشهای اقتصادی امروز روزنامههاپیشترها حسین شریعتمداری در یکی از سرمقالههای روزنامه کیهان به این موضوع پرداخته بود که برای روند صعودی ارز در بازار، هیچ منطق اقتصادی نیست و آن را به جنگ روانی دشمنان نسبت داده بود، چرا که در همان زمان، بحث دلار سه هزار تومانی هم مطرح شده بود.
گزارش یک اقتصادی امروز کیهان با تیتر
«آشفته بازار ارز؛ چه دستهایی در کار است؟» به این موضوع پرداخته است. در این گزارش میخوانیم: «بازار آشفته ارز و افزایش جهشی قیمت دلار با هیچ یک از معادلات رایج و تعریف شده در این عرصه قابل توجیه نیست ولی روند افزایش، در حالی که با افزایش غیرمنطقی بسیاری از کالا و خدمات دیگر نیز همراه است کماکان ادامه دارد. چه کسانی نرخ روزانه ارز را تعیین میکنند؟ نرخ تعیین شده بر چه اساس و با چه معیاری تعیین میشود؟ و از کدام کانالهای رسمی یا غیررسمی به کف بازار ارز میرسد؟ چه کسانی مسئولیت سامان دادن به این آشفته بازار را بر عهده دارند و در ایفای مسئولیت خویش دست به چه اقداماتی زدهاند؟ و... پرسشهایی است که بسیاری از آنها بیجواب ماندهاند و یا پاسخها با حدس و گمان و اشارههای تلویحی ـ و البته گاه صریح ـ به این و آن یا فلان مرکز و بهمان جریان همراه است و آنچه در این میان نادیده گرفته شده و یا به نظر میرسد که نادیده گرفته شده است، فشارهای جانبی ناشی از افزایش بیرویه و جهشی قیمت ارز بر مردم است که از طریق افزایش بیحساب سایر کالا و خدمات مورد نیاز مردم به آنان وارد میشود. مرکز مبادله ارزی که راهاندازی شد، مردم و بسیاری از فعالان اقتصادی منتظر کاهش نرخ دلار در بازار آزاد بودند. اما با توجه به نابسامانی بازار ارز در روزهای اخیر، ظاهرا دستهایی در کار است تا ضمن کمرنگ جلوه دادن کار این مرکز، بازار به تعادل نرسد».
روزنامه تهران امروز، دیگر روزنامهای است که تیتر نخست امروز خود را به مسائل اقتصادی و بازار ارز اختصاص داده است. این روزنامه با توجه به گفته عضو هیأت رئیسه مجلس از تدوین طرح دو فوریتی برای تعیین تکلیف مابهالتفاوت ارز آزاد و دولتی در گزارش خود با نام
«جبران کسری بودجه با مازاد درآمد ارزی» مینویسد: «یک عضو هیأت رئیسه مجلس از تدوین طرحی با قید دو فوریت توسط عدهای از نمایندگان مجلس خبر داده که بر مبنای آن، دولت ملزم میشود جبران کسری بودجه خود را از محل مازاد فروش ارز آزاد تأمین کند. این طرح پس از آن آماده شده است که طی یکی، دو ماهه اخیر، بازار ارز و سکه با نوسانات شدیدی همراه بوده است، به گونهای که قیمت دلار تا آستانه ۳ هزار تومان افزایش یافته است و همین افزایش درآمد هم باعث درآمد مازاد هنگفتی برای دولت شده است. پیشتر برخی نمایندگان خبر داده بودند، دولت درصدد است درآمد حاصله از فروش ارز دولتی به قیمت آزاد را صرف افزایش یارانه نقدی کند و یارانهها را از ماهی ۴۵ هزار تومان به ۱۳۰ هزار تومان برساند. لیکن تعدادی از نمایندگان به مخالفت شدید با این طرح پرداختند و عملیاتی شدن ایده دولت را باعث تورم بیشتر در اقتصاد کشور ارزیابی کردند. نمایندگان معترض در عین حال اعلام کردند پیشدستی خواهند کرد و با تصویب طرحی فوریتدار مانع از تزریق درآمد ارزی به اقتصاد کشور زیر عنوان افزایش یارانه نقدی خواهند شد».
دکتر حسین عباسی، استاد دانشگاه بلومزبرگ از پنسیلوانیا برای شماره امروز روزنامه دنیای اقتصاد، سرمقالهای با نام «نوسانات ارز و نوسانات سیاست ارزی» نوشته که در آن میخوانیم: «مشکل بازار ارز ایران افزایش نرخ ارز نیست، نامشخص بودن سیاست ارزی است. افزایش نرخ ارز محصول شرایط کلی حاکم بر اقتصاد است و در حال حاضر تقریبا اجتنابناپذیر. آنچه بانک مرکزی، البته با تأخیر غیرقابل قبول انجام داده، پذیرش این شرایط است. وظیفه بانک مرکزی در بازار ارز این است که به عنوان عرضهکننده تقریبا انحصاری ارز، قیمت آن را منطبق بر واقعیات و البته اهداف بلندمدت اقتصاد ایران تنظیم کند. قیمت بازار آزاد ارز، مهمترین واقعیتی است که بانک باید به آن توجه کند، چراکه خلاصه تعاملات بازار ارز و نیز اثر سایر متغیرهای مرتبط را میتوان در این نرخ مشاهده کرد. حرکت به سمت تخلیه اثر تورم انباشت شده در نرخ ارز در دهه گذشته و در نتیجه بازیابی قدرت رقابتی تولید داخلی، میتواند هدفی باشد که بانک مرکزی در تعیین قیمت ارز به آن توجه کند.
اخبار منتشره نشان میدهد که بانک مرکزی در راستای رسمیت بخشیدن به بهای بازار آزاد گام برمیدارد که هم توجه به واقعیات اقتصادی را در بر دارد و هم هدف فوقالذکر را برآورده میکند. این نشانه خوبی است و بهتر خواهد بود اگر بانک مرکزی نااطمینانیهای موجود در بازار ارز را با اتخاذ سیاستهای پایدار و قابل دفاع از بین ببرد».
روزنامه ابتکار دیگر روزنامهای است که به بررسی بازار ارز و سکه پرداخته و در بخشی از گزارش خود این پرسش را مطرح میکند که چه کسی مقصر است و مینویسد: «التهابات روز گذشته بازار ارز و طلا، سبب شد تا برخی از نمایندگان مجلس مقصر اصلی این وضعیت را دولت بدانند و حتی با ادبیاتی شدیداللحن رئیس جمهور را نیز یکی از مقصران این موضوع قلمداد کنند.
موسی الرضا ثروتی عضو کمیسیون برنامه و بودجه در گفتوگو با «فردا» شخص رئیس جمهور را مقصر آشفته بازار سکه و ارز در کشور دانست و گفت: اگر ایشان به هشدارها و تذکرهای مجلس توجه میکرد و خود را مفسر قانون نمیدانست، وضع اقتصادی به اینجا کشیده نمیشد».
این روزنامه همچنین با اشاره به سخنان روز گذشته نادران مینویسد: «اما شدیدترین موضعگیری از سوی الیاس نادران اتخاذ شده است. وی که سخنانش نه تنها دولت و مجموعه اقتصادی آن را مقصر میداند، بلکه انگشت «اتهام» را به سوی رئیس جمهور نشانه میرود، او را متهم میکند که «تعمدا بازار را آشفته نگه داشته است».
این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای که با «مهر» گفتوگو کرده است، با ابراز تأسف از افزایش لحظهای قیمت دلار در بازار به رغم پیگیریهای انجام شده و انتقادات به نابسامانیهای موجود بازار ارز، اظهار داشت: واقعا نمیدانم آقای احمدینژاد چه فکری در سر دارد، چه برنامهای دارد و توقعش از نظام چیست و چطور قرار است این نابسامانی را مدیریت کند.
وی ادامه داد: من وضعیت موجود را حمل بر بیعرضگی و ناتوانی نمیدانم، به نظرم کاملا برنامه ریزی شده است. عضو کمیسیون اقتصادی مجلس تصریح کرد: موضوع این است که این بازار تعمدا مدیریت نمیشود، با توجه به گزارشهایی که مسئولان اجرایی به مجلس ارائه کردند، ما از لحاظ ذخایر ارزی و فروش نفت مشکل آنچنانی نداریم که این وضعیت در پی آن به وجود آید. نماینده تهران تأکید کرد: بخش اعظم مشکل امروز بازار ما به اراده دولت برمیگردد. واقعا نمیدانم چه پیش خواهد آمد! بهتر است آقای احمدینژاد از برنامههای خود به مردم بگوید تا آنها قضاوت کنند».
دختران ایرانی پیروز شدند
روزنامه هفت صبح در گزارش یک خود به ماجرای شکایت از خبرگزاری رویترز، بابت گزارش دروغ خود از تمرین دختران نینجو تسوکار ایرانی اختصاص دارد. روز گذشته سرانجام حکم دادگاه در این خصوص صادر و خبرگزاری رویترز به دلیل پخش این گزارش دروغین مجرم شناخته شد.
در گزارش هفت صبح میخوانیم: «بهمن سال گذشته، خبرگزاری رویترز گزارش از دخترانی منتشر کرد که جایی سمت کرج، به ورزش نین جو تسو مشغول هستند. لباسی شبیه به نینجاها میپوشند و با شمشیر و حرکات رزمی سروکار دارند. تا اینجای کار ایرادی نداشت، مشکل از جایی بود که این خبرگزاری در متن خبر سعی کرد وانمود کند به این دختران خشونت و خونریزی آموزش داده میشود و نه یک ورزش رزمی! این گزارش در سایت یاهو و مایکروسافت نیز بازتاب شدیدی داشت. اقدام این خبرگزاری انگلیسی که دفتری هم در تهران دارد با واکنش این ورزشکاران مواجه شد و آنها از دروغپردازی این خبرگزاری شکایت کردند. حالا به این شکایت رسیدگی شده و هیأت منصفه مطبوعات خبرگزاری رویترز را مجرم شناخته است».
روزنامه جام جم هم در گزارشی به پیامکهای گاه و بیگاه خبری که با صرف هزینههای میلیونی فرستاده میشود و بیشتر آنها هیچ نکته خبری ندارد، میپردازد. در این گزارش میخوانیم: «ارسال پیامک برای مردم چه از نوع خبری و چه از نوع تبلیغی، کار سادهای است. این کار یک نرم افزار که به آن پنل میگویند، میخواهد که سازمانها و ارگانها حتی افراد عادی میتوانند با خرید آن، این پنل را به صورت سالانه یا نامحدود شارژ کنند و پیامکهای فارسی و انگلیسی خود را از این طریق ارسال کنند.
هزینه ارسال پیام فارسی از طریق این نرمافزار دستکم هشت تومان (برای بیش از یک میلیون و ۵۰۰ هزار پیامک) و حداکثر ۱۴ تومان (از ۳۰ هزار تا ۱۵۰ هزار پیامک) است. حالا اگر سازمانی دولتی در طول سال مثلا ۱۰ میلیون پیام کوتاه ارسال کرده باشد و قیمت هر پیام نیز ۱۴ تومان باشد مشخص میشود که یک سازمان در طول سال از این طریق چه میزان بودجه مربوط به اطلاعرسانی را هدر میدهد.
این پولها به هدر میرود چون بیشتر مخاطبان از شدت کلافگی حتی پیامها را باز نیز نمیکنند و به محض رسیدن به دستشان آنها را حذف میکنند؛ در حالی که فرستنده پیام میتوانست با مدیریت هوشمندانه ارسال، از این پیامها ابزاری قوی و قابل اعتنا برای اطلاعرسانی و هدایت افکار و رفتار مردم بسازد».
روزنامه اعتماد هم در صفحه سیاسی خود یادداشتی به قلم عظیم محمودآبادی با نام «آیا احمدینژاد از آنچه عبدی و شریعتمداری میگویند بیخبر بود؟» منتشر کرده که در آن مینویسد: «اما به نظر میرسد توجه به یک نکته در یادداشت عبدی و شریعتمداری غایب است و آن اینکه نمیتوان باور کرد نکتهای که از منتهاالیه راست (حسین شریعتمداری) تا منتهاالیه چپ (عباس عبدی) همه آن را میدانند و میفهمند محمود احمدینژاد آن را نداند.
چطور میتوان پذیرفت بیان مسألهای که توسط احمدینژاد به گفته شریعتمداری نه تنها اوباما که حتی هیچ یک از مقامات دولت امریکا هم آن را جدی نگرفتند و به گفته عبدی حتی رسانههای جهانی هم از کنار آن با بیاعتنایی عبور کردند، رییسجمهور ایران نسبت به آن بیتوجه بوده است».