قانون هدفمندی شکست نخورده است

سه سال پیش و در اواخر سال ۱۳۸۸ پس از مدت‌ها رفت و برگشت بین دولت و مجلس، سرانجام قانون هدفمند کردن یارانه‌ها با جلب رضایت حداکثری دولت به تصویب رسید و به دولت ابلاغ شد. در سال ۱۳۸۹ دولت از یکم دی ماه، با پرداخت یارانه نقدی به خانوار‌ها و افزایش قیمت حامل‌های انرژی و نان، اجرای قانون را آغاز کرد.

در‌‌ همان آغاز کار، بسیاری بر این باور بودند که در شرایط کنونی اجرای هدفمندی به این شیوه مناسب نیست و شاید اثرات منفی در جامعه ایجاد کند، ولی برخی دیگر نیز اجرای این قانون را درست ارزیابی می‌کردند، به گونه‌ای که محمود احمدی‌نژاد، ادعا داشت قرار است، طرح هدفمندی یارانه‌ها، اقتصاد را متحول ساخته و عدالت اجتماعی را برقرار کند.

جدای از جنگ و جدل‌های سیاسی اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها اجتناب ناپذیر بود و باید از نقطه‌ای به بعد به اجرا درمی‌آمد، ولی اینکه به چه میزان قانون اجرا شد جای بحث دارد، در حال حاضر نیز به نظر می‌رسد که یکی از دلایلی که تاکنون لایحه هدفمندی به مجلس ارسال نشده باشد، این است که دولت در فکر اصلاح روش اجرای هدفمندی و اجرای کامل قانون است.

در همین باره غلامعلی جعفر‌زاده امین آبادی ‌اعلام کرد: هدفمندی باید اصلاح شود و راه اصلاح هدفمندی بازگشت به قانون است. شیوه عمل اشکال داشته و اصل کار اشکالی ندارد. باید هر چه قانون گفته اجرا شود. قانون جامعه هدف، نحوه عمل و میزان افزایش قیمت حامل‌های انرژی، مدت، زمان و... را تعیین کرده است. کجای قانون اشکال داشت که الان لفظ شکست را برای آن به کار می‌برند؟ به جای اینکه بگوییم قانون شکست خورده است، برگردیم و قانون را اجرا کنیم، نه اینکه نبش قبر کنیم. نبش قبر هیچ مشکلی را حل نمی‌کند و فقط زمان را از ما می‌گیرد. بهترین کار این است که اصلاحیه بزنند و جرأت و جسارت داشته باشند و بگویند اشکال داشته و این ضرر و زیان‌ها را وارد کرده و می‌خواهیم کاری انجام دهیم. همه می‌ترسند ورود کنند. می‌خواهند بدنام نشوند.

وی درباره سخنان اخیر اکبر ترکان مبنی بر اینکه قانون هدفمندی شکست خورده است، گفت: ما کاری با آقای ترکان و حرفی که زده است نداریم. حرف من این است که هر کسی، هر کاری انجام داده باشد، ما کار درست را انجام دهیم و در کوتاه مدت مردم متوجه می‌شوند. اگر دولت وعده داده تورم را تا سال ۹۴ به ۲۴ درصد می‌رساند، محال است بدون اصلاح هدفمندی بتواند این کار را انجام دهد.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در توضیح این موضوع که دولت برای اصلاح هدفمندی نیاز است قیمت حامل‌های انرژی را افزایش دهد و این افزایش تإثیرات روانی بر سایر قیمت‌ها خواهد داشت، گفت: الزاما اینگونه نیست. می‌توان یارانه دهک‌های بالا را حذف ‌‌و پول آن را در دهک‌های پایین هزینه کرد.

این نماینده در مورد نحوه شناسایی دهک‌های جامعه و اینکه کسی حاضر به انصراف از دریافت یارانه نیست، گفت: اینکه می‌گوییم باید جرأت و جسارت داشته باشند، همین است که ورود کنند و درآمد مشخصی را تعیین کنند و به افراد دارای درآمد بالا‌تر از آن یارانه ندهند. شناسایی افراد هم کاری ندارد. خیلی سخت می‌گیرند برای اینکه نمی‌خواهند و اراده ورود به این اصلاح وجود ندارد.

کسی در اصل اجرای هدفمندی شکی ندارد. بحث بر سر شیوه اجرای قانون است. یر اساس قانون هدفمندی سرانه یارانه هر فرد ۱۳۷۰۰ تومان بوده که الان ۴۵۵۰۰تومان پرداخت می‌شود و به همین دلیل کسری بودجه داریم. با این اوصاف باز هم می‌توان همین ۴۵۵۰۰ تومان را داد اما باید کسانی را که نیازمند نیستند حذف کنید. دولت باید اراده داشته باشد. باید آستین را بالا بزند. کشور در شرایط خوبی نیست.

نماینده رشت در پاسخ به اینکه دولت با افزایش نقدینگی سال آینده چه خواهد کرد، گفت: این نقدینگی اجتناب ناپذیر است. ما روی ۴۲ هزار میلیارد تومان پارسال خوابیده‌ایم. دولت باید تمام اراده‌اش را بگذارد که بیشتر از این نشود. این نقدینگی در شناسنامه ما نوشته شده است. دولت باید شیوه عمل را عوض کند. ماده ۷ قانون هدفمندی به صراحت آورده است که الزامی به پرداخت نقدی یارانه‌ها نیست. دولت می‌تواند به سمت کمک‌های کالایی برای طبقه متوسط برود.

وی افزود: ما می‌گوییم قانون باید اجرا شود. قانون را هم من ننوشته‌ام که بخواهم دفاع کنم. به عنوان کار‌شناس می‌گویم که ۹۸ درصد این قانون خوب است اما یکسری اشکالات دارد. ضوابط این قانون شباهت بسیاری به قانونی دارد که در لهستان اجرا شد.

جعفر‌زاده در این مورد که سهم صنعت و سایر بخش‌ها در قانون هدفمندی پرداخت نشد و در بودجه ۹۳ نیز در مورد هدفمندی چیزی وجود ندارد گفت: بررسی لایحه بودجه بدون هدفمندی خلاف اصل ۵۳ قانون اساسی است. قانون اساسی می‌گوید یکپارچگی. دولت نمی‌تواند بودجه دو تکه‌ای به مجلس بدهد و باید هدفمندی ضمیمه بودجه باشد. من در صحن هم خواهم گفت. کمیسیون تلفیق نیز تاکنون تشکیل نشده و دولت قول داده است در روزهای آینده هدفمندی را ضمیمه کند.

وی در مورد میزان افزایش قیمت حامل‌های انرژی در سال آینده گفت: باید افزایش داشته باشد اما با شیب کند.