مروری بر تاریخچه روابط نظامی ایران و روسیه

 روابط امنیتی دفاعی ایران و روسیه را می توان از این جهت مهم تلقی کرد که دو کشور به دنبال تقابل با سیاست های سلطه گرانه غربی ها به خصوص کشور آمریکا هستند. در زمانی هستیم که تحولات سوریه و نا آرامی های منطقه عرصه ای برای تقابل غرب و شرق شده و هیچ یک از طرفین حاضر به پذیرش اراده طرف مقابل نیستند. در این میان ایران نیز با توجه به موقعیت موثرش در تحولات منطقه، می تواند به عنوان شریکی مهم برای روسیه به ایفای نقش موثر در مقابله با غرب بپردازد.

روابط نظامی بین ایران و روسیه از سابقه قابل ذکر برخوردار است که در ادامه مطلب به آن اشاره می شود. علاوه بر این سوابق و فراز و نشیب های سطح روابط نظامی دو کشور، امروز پس از تحولات اوکراین که در کنار روسیه قرار دارد و شیطنت غربی ها برای ایجاد مزاحمت علیه روسیه نیز از سوی آن ها دیده می شد، تحولات سوریه و سایر کشورهای منطقه، بستری است که روسیه می خواهد به تقابل با غرب ادامه دهد. در دوران پسا برجام روسیه به دنبال این است تا با رفع تحریم های ظالمانه علیه ایران متحد قدرتمندی را در کنار خود داشته باشد.

مروری بر تاریخچه روابط نظامی ایران و روسیه

در آغاز سالهای 60 قرن گذشته، مسکو و تهران توسعه ارتباطات خود را در زمینه نظامی آغاز و طی 15 سال پیش از انقلاب اسلامی، صدها متخصص نظامی شوروی به ایران کمک کرده و بیش از 500 افسر ایرانی در اتحاد جماهیر شوروی مشغول به تحصیل شدند.

مسکو فن آوری برای نیروی زمینی، نیروی مهندسی و توپخانه ها را به ایران فرستاد. از جمله آنها خودروهای زرهی، سیستم های ضد هوایی، سیستم های موشکی کوتاه برد چند گانه، توپها، کامیون‌های ماز، تانکهای مخصوص پل گذر، تور مین جمع کن و چیزهای دیگر بود.در اصفهان و شیراز با کمک اتحاد جماهیر شوروی، کارخانه هایی برای تعمیر فن آوری نظامی شوروی و تسلیحات، احداث و افتتاح شد، جایی که متخصصین شوروی از کارخانجات تولیدی آمده و کار می کردند.برای تعمیر اساسی سلاح توپخانه، فن آوری زرهی و اتومبیلی در اطراف تهران با همکاری طرف شوروی مجتمع کارخانجات عظیمی ساخته شد. در آن آزمایشگاه ها و کارگاه های امروزی، میدان های آموزش تکنیک زنجیردار و چرخدار و میدان تیر توپخانه قرار گرفت. ایران به یکی از شرکای اصلی اقتصادی، تجاری روسیه در خاور میانه و خاور نزدیک تبدیل شد.

پس از پیروزی انقلاب و با پشت سر گذاشتن 8 سال جنگ تحمیلی، زمانی که ایران در صدد ترمیم بنیه دفاعی خود برآمد، نگاهی هم به سمت شرق و شوروی سابق انداخت.

روابط نظامی ایران و روسیه در طول چند دهه درگیر فراز و نشیب های فراوانی بوده که پس از پایان گفت و گوهای هسته‌ای و لغو تحریم‌های اعمال شده علیه ایران، بار دیگر روس‌ها عزم خود را برای جلب نظر ایران جهت همکاری‌های آینده در حوزه نظامی و فروش تجهیزات و سامانه های بیشتر به ایران جزم کرده‌اند.

حمایت روسیه از لغو تحریم های ظالمانه علیه ایران  

کارشناسان روس درباره اینکه چرا روسیه از لغو تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران حمایت می‌کند، گفته اند؛ آمریکا و غرب با نفوذ در اوکراین و آسیای مرکزی روسیه را محاصره کردند، بنابراین هرکس دشمن آمریکا است، دوست روسیه است و مسکو در تمام زمینه‌ها از او حمایت می‌کند. با وجود اینکه لغو تحریم‌های تسلیحاتی ایران، متحدان عربی آمریکا را می‌ترساند ولی مسکو از رفع محدودیت تسلیحاتی، نفع می‌برد. در این میان روس‌ها بیشترین همراهی را با ایران داشته و بارها خواستار لغو تحریم‌های نظامی و فروش تجهیزات به جمهوری اسلامی شده‌اند.

در اینکه روس‌ها قطعا همچون دیگر کشورها منافع خود را در نظر می‌گیرند تا با فروش تجهیزات نظامی به همسایه جنوبی نفع خود را برند شکی نیست اما به نظر می رسد جمهوری اسلامی ایران نیز به برقراری این رابطه و پیشرفت آن نه تنها بی میل نیست بلکه با جدیت می خواهد از این موضوع به عنوان یک فرصت برای تقویت بنیه دفاعی خود بهره گیرد.

اندیشکده «واشنگتن» در تحلیل خود، از رابطه صمیمی نظامی بین ایران و روسیه سخن گفت. اندیشکده مذکور، با اشاره به سفر اخیر حسین دهقان -وزیر دفاع ایران- و هیئت همراه به روسیه جهت نهایی کردن یکسری از توافقات نظامی با روسیه، اعلام کرد که در صورت تحقق این توافقات، ایران بزرگ‌ترین خرید نظامی خود پس از انقلاب را صورت خواهد داد. این سفر، در پی سفر سرگئی شویگو وزیر دفاع روسیه در اوایل سال ۲۰۱۵ به ایران رخ داده است.

سفر از پیش اعلام نشده وزیر دفاع روسیه به تهران بار دیگر موضوع خرید‌ فناوری‌های نظامی ایران را داغ کرد.

گفت و گوی رئیس کمیته امور دفاعی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با خبرگزاری خانه ملت نشان می دهد که محموله سامانه موشکی S300 از روسیه به سمت کشورمان بارگیری شده است.

این مطلب نشان می دهد که تحولات رفت و آمدهای اخیز بین مسئولان ایران و روسیه آثار مهمی را داشته و پیش بینی ها در خصوص اینکه بزرگ‌ترین خرید نظامی ایران پس از انقلاب در حال صورت گرفتن است، به سمت اثبات پیش می رود.