نوروز در گذشته چگونه برگزار می‌شده و چقدر با آنچه امروز نوروز و آداب و رسوم نوروزی می‌نامیم، شباهت داشته است؟ هرچقدر پاسخ به این پرسش دشوار به نظر می‌رسد، مرور برخی آداب و رسوم نوروزی و کنکاش در خاستگاهشان، این باور را به وجود می‌آورد که رسمی در نوروز امروزی دیده نمی‌شود، مگر اینکه سایه‌ای از گذشته در آن دیده می‌شود.
به گزارش«تابناک»؛ دو نیم کردن تعطیلات نوروزی برای بسیاری‌مان، بدیهی و روزمره است که نه رمز و رازی در آن نهفته و نه به هیچ وجه قدیمی به نظر می‌رسد، زیرا رد و اثر مسائلی مانند زندگی کارمندی و وضعیت اقتصادی در آن دیده می‌شود، ولی شاید برایتان جالب باشد که بدانید در گذشته‌های خیلی دور نیز تعطیلات نوروزی دو نیمه داشته است.
مرور تاریخ دور و دراز کشورمان حکایت از آن دارد که نوروز در دوران ساسانیان در اوج شکوه برگزار می‌شده و مراسم و مناسکی مفصل و بسیار مهم داشته که با توجه به مؤلفه های مورد توجه حاکمان ساسانی مانند طبقه بندی مردم، تعریف شده و به اجرا در می‌آمده است.
از جمله این دسته بندی‌ها، برگزاری جشن نوروز در دو بخش بوده است؛ نوروز کوچک و نوروز بزرگ. جشنی شش روزه که پیش درآمدش، مراسمی مانند چهارشنبه سوری و خانه تکانی بوده و به فاصله یک هفته پس از آن، سیزده به در قرار داشته که پایان بخش جشن بهاری ایرانیان به شمار می‌آمده است.
نکته جالب توجه در این میان، چگونگی دو نیم کردن جشن نوروزی بوده؛ اینکه پنج روز نخست فروردین را «نوروز کوچک» می‌خواندند که به عوام اختصاص داشت و یکی از امتیازات آن، مجوز شرفیابی به حضور پادشاه به ترتیب روزها و ترتیب طبقات مردم (مثل دهقانان، موبدان، دفتریان، ارتشیان و...) بود!
دیدارهایی که ظاهرا بر مبنای یک اصل مهم تدارک دیده شده بود؛ اینکه پادشاه در این روزها، امر و نهی نمی‌کرد و شفقت به خرج می‌داد. گزاره‌هایی که احتمالا بیشتر تبلیغاتی و ساختگی بود، اما به هر حال، تدارک رسمی حاکمان برای برگزاری هر چه باشکوه تر نوروز به شمار می‌آمد.
این در حالی بود که در انتهای این پنج روز، «نوروز بزرگ» قرار داشت که تنها یک روز به طول می‌انجامید و پس از آن، رسما جشن نوروز پایان یافته بود. روزی که چون خواص و بزرگان در آن مجوز داشتند به خدمت شاه شرفیاب شوند، نوروز «بزرگ» نامیده می‌شد. روزی خاص با نامی خاص تر که البته پس از شادی عموم از راه می‌رسید تا ثابت شود که به جشن نوروز سنجاق شده و از رسوم کهن و باستانی این جشن کوچکتر و جدیدتر است.
نکته جالب توجه در این میان، دو نیم شدن تعطیلات نوروزی در عصر جدید است که البته هم دلیل دیگری دارد و هم شمار روزهای آن متفاوت است؛ اتفاقی که از طولانی شدن تعطیلات نوروزی، الزام به حضور در محل کار برای بخشی از مردم، رایج شدن سفر در ایام نوروز و ده ها مؤلفه نشأت می‌گیرد، ولی در یک ویژگی با نوروز ساسانیان مشابه است؛ دو بخش بودن!
دو بخشی که در پایان بخش نخست آن، عده ای از سفر بازمی‌گردند که عمدتا از کارمندان، نظامیان و دیگر افرادی هستند که باید نیمه دوم تعطیلات نوروزی در محل کار خود حضور بیابند و همزمان عده دیگری راهی سفر می‌شوند که اغلب کسب و کار خاص تری دارند؛ افرادی که ترجیح می‌دهند در زمان کاهش شمار مسافران راهی سفر شوند و محدودیتی مانند حضور در محل کار را هم پیش روی خود نمی‌بینند.
تقسیم بندی غیر رسمی که اگر دقیق به اطرافمان نگاه کنیم، خواهیم توانست مشمولان آن را میان اقوام و نزدیکانمان شناسایی کنیم. با این ملاحظه که تفاوت نوروز کوچک و نوروز بزرگ در زندگی امروزی زیاد نیست، حتی در زمان، چون نوروز به تعطیلاتی دو هفته‌ای بدل شده که اختصاص نصف آن به تفریح و گشت و گذار هم برای بهره بردن از طولانی ترین تعطیلات در جهان کافی به نظر می‌رسد!
نوروز جشن پدران کم عقل ماست جمع کنین اتشپرستی را به امید ریشه کنی هر چه ایام شاداست 
الحق که میزان عقل خودت را خوب نشان دادی