بررسی چگونگی تشکیل و نحوه عملکرد مجمع تشخیص مصلحت نظام در آستانه چهل سالگی انقلاب اسلامی، موضوع گفت‌وگوی ویژه خبری امشب 17 بهمن‌ماه بود که با حضور محسن رضایی دبیر این مجمع برگزار شد.
رضایی ضمن تبریک فرا رسیدن ایام‌الله دهه فجر گفت: بنده در سال 1357 زمانی که امام وارد ایران شدند، عضو یک گروه چریکی به نام منصورون بودم که حلقه دوم حفاظت حضرت امام خمینی را بر عهده داشت؛ البته حلقه اول را شهید بهشتی و عراقی تشکیل می‌دادند.
وی تصریح کرد: بعد از ظهر 21 بهمن بود که ارتش حکومت نظامی اعلام کرد و از مردم خواست تا از ساعت 17 به بعد خانه‌های خود بروند و کسی در خیابان‌ها نماند و حکومت نظامی فراگیر در سراسر تهران اعلام شد، اما حضرت امام دستور دادند به مردم بگویید کسی به خانه نرود و همه به خیابان‌ها بیایند.
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: من و دوستانم در خیابان ایران اتاقی را مخفی اجاره کرده و در آن اسکان داشتیم. پیام برای من آمد که به آقایان بگویید به خیابان‌ها بروند و مردم را دعوت کنند تا آنها به صحنه بیایند، لذا ما وانتی گرفتیم و پشت آن سوار شدیم و اسلحه به دست به خیابان رفتیم و چفیه را درآوردیم و به سر صورت خود بستیم که اگر عکس گرفتند شناسایی نشویم. از خیابان خراسان از حرکت کردیم و شعار الله اکبر سر دادیم، از آن طرف نیز تانک‌ها داشتند به سمت خیابان‌ها می‌آمدند و ما که یک بار خیابان را طی کردیم و مردم نیز آرام آرام در حال جمع شدن بودند و با تعجب به ما نگاه می‌کردند و بنده در حین شعار دادن دقت کردم تا ببینم مردم چه می گویند و شنیدم که چندین نفر کنار خیابان می‌گویند از فلسطین نیروی کمکی برای ما آمده است، در حالی که لهجه ما ایرانی بود، مردم در آن زمان باور نمی‌کردند که از میان خودشان محافظانی برای انقلاب وجود دارد که می‌توانند با اسلحه مبارزه کنند.
وی ادامه داد: درگیری‌ها شروع شد و همافران فعالیت‌هایی را در کنار نیروی هوایی انجام دادند که در 22 بهمن تا نزدیکی‌های ظهر بسیاری از پادگان‌ها تسلیم شدند.
رضایی با اشاره به عملکرد مجمع تشخیص در سال های بعد از انقلاب گفت: مجمع تشخیص مصلحت نظام، یکی از ابتکارات حضرت امام بود برای آنکه بتوانند به بن بست شکنی بپردازد، به این معنا که در انقلاب اسلامی ساختار‌های حکومتی تغییر کرد و علاوه بر این که حاکمان عوض شدند، ساختار‌ها نیز تغییر پیدا کرد و تعدادی ساختار جدید اضافه شد.
دبیر مجمع تشخیص عنوان کرد: پس از آن سپاه و بسیج شکل گرفت و در موضوع قانون گذاری شورای نگهبان به وجود آمد و در کل نظام نیز ولایت فقیه ایجاد شد که در کنار این تغییرات مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز شکل گرفت. پس این مجموعه، نهاد جدیدی به عنوان دستاورد نظام تلقی می‌شد که وقتی در کشور بن بستی به وجود می‌آید به دست این مجموعه برطرف شود و رهبر انقلاب با دست این مجمع بن بست شکنی کنند، به عنوان مثال اگر معضلی پیدا می‌شد، رهبر انقلاب آن را به مجمع تشخیص مصلحت نظام می‌دادند تا آن را حل و فصل کند.
رضایی تصریح کرد: در مجمع تشخیص تا امروز هفت معضل حل شده که آنها را بیان می کنم، به عنوان مثال تعزیرات حکومتی یک قانون است و به جای آن که مجلس آن را تصویب کند مجمع درباره آن به قانونگذاری پرداخته است، به این معنا که از طریق حل معضل، قانونی شده است.
دبیر مجمع تشخیص با اشاره به مشکلاتی که توسط مجمع تشخیص حل و فصل شدند، بیان کرد: همچنین قانون مبارزه با مواد مخدر، تعیین تکلیف اراضی واگذاری به دولت و نهاد‌ها و نحوه اداره بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و تقریباً هفت معضل را رهبر انقلاب با دست مجمع تشخیص مصلحت نظام حل کرده اند.
وی ادامه داد: بنده معتقدم در جمهوری اسلامی هیچ گونه معضلی وجود ندارد و اگر هم به وجود بیاید حل خواهد شد. گاه می‌بینم در برخی مسائل حاشیه‌ای که قابلیت حل شدن دارد، منازعه سیاسی صورت می‌گیرد، گویا که نظام به بن بست رسیده است، اما چنین چیزی نیست و این مسأله وقتی به مجمع تشخیص ارجاع می‌شود، این نهاد کارشناسان را دعوت می‌کند و با مشورت، نظری را مشخص می‌کنند و خدمت مقام معظم رهبری ارائه می‌دهند و در نهایت حل و فصل خواهد شد.
رضایی با اشاره به فعالیت های گسترده مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: نمونه دیگر از فعالیت‌های مجمع این است که اختلافات میان شورای نگهبان و مجلس شورای اسلامی را حل و فصل می‌کند، تا امروز تعداد زیادی اختلاف وجود داشته که ما آن را حل کرده‌ایم، مثلا حدود 236 طرح و لایحه اختلافی وجود داشته که مجلس آن را تصویب کرده، اما در شورای نگهبان به مغایرت خورده است و در نتیجه طرح‌ها به مجلس بازگشته، اما به دلیل آنکه خانه ملت بر آن اصرار داشته طرح‌ها به مجمع آمده و ما آنها را مورد حل و فصل قرار دادیم.
دبیر مجمع تشخیص ادامه داد: ما امروز در تمامی زمینه‌ها سیاست‌های کلی و مشخصی داریم، به عنوان مثال در اقتصاد، مسائل امنیت ملی، سیاست خارجی، صنعت، جمعیت و خانواده سیاست‌هایی را پیشنهاد داده ایم و رهبر انقلاب آنها را ملاحضه کرده ابلاغ فرمودند که از جمله مهمترین آنها عبارتند از: اقتصاد مقاومتی، اصل 44، چشم انداز و حوزه سلامت؛ بنابراین، ما در بعد سیاست‌های کلی کشور در اکثر زمینه‌ها سیاستی کلی داریم.
وی افزود: یکی از وظایفی که تقریبا در ده سال اخیر به مجمع تشخیص محول شده و در قانون اساسی در اصل 110 آمده این موضوع است که رهبری معظم انقلاب می‌توانند برخی از اختیارات خودشان را به نهاد‌ها و اشخاص واگذار کنند، لذا ایشان اختیار خود را مبتنی بر نظارت و حسن اجرای سیاست‌های کلی، ده سالی است به مجمع تشخیص مصلحت نظام واگذار کرده اند و مجمع تشخیص آیین نامه را نوشته و ایشان آن را تصویب کرده و در دور جدید مجمع تشخیص، مقام معظم رهبری فرمودند که یک هیأت عالی نظارت تشکیل شود که امر نظارت سریع تر صورت بپذیرد، به دلیل آنکه در شکل قبلی گزارش‌هایی که تهیه می‌شد، باید از دبیرخانه به کمیسیون می‌آمد و از آنجا به صحن علنی مجلس می‌رفت و این پروسه‌ای طولانی بود، لذا اکنون هیأت عالی تشکیل شده و در حال تشکیل آیین نامه جدید نظارت هستیم تا خدمت مقام معظم رهبری تقدیم شود و اگر ایشان آن را تصویب کنند، انشاءالله از اوایل سال آینده بر اساس فرم جدید نظارت‌های خود را آغاز کنیم.
رضایی خاطرنشان کرد: ما در هر دوره پنج ساله اولویت‌های را تعیین می کنیم، لذا برای دوره‌ای که به تازگی آغاز شده، تعدادی از اولویت‌ها را خود مقام معظم رهبری تعیین کرده اند که بر موضوعاتی چون نخبگان، فضای مجازی، تأمین اجتماعی، تأکید دارد و البته از مجمع خواسته شده که اولویت‌هایی را مشخص کند که ما فعلاً اولویت مشخص کرده ایم که یکی از آنها نظام پولی و بانکی است. همه مردم ما شاهد بودند که طی ماه‌های اخیر به دلیل کاستی‌هایی که در نظام پولی و بانکی وجود داشت، عده‌ای با مشکلاتی مواجه شدند و همین از موضوع‌هایی است که ما قصد داریم خدمت مقام معظم رهبری بیان کنیم که اگر ایشان تصویب کنند، سیاست‌های پولی و بانکی کشور را بر اساس ایده‌های خودشان تهیه کرده و تقدیم کنیم.
وی با اشاره به وضعیت اقتصادی کشور افزود: کشور از نظر بودجه ریزی در شرایط خوبی نیست؛ به این معنا که دولت هر چه درآمد دارد باید بابت حقوق بازنشستگان و هزینه‌های جاری بپردازد، لذا دولت به فروش اوراق مالی روی آورده و از آینده پیش خرید می‌کند، چرا که وقتی اوراق مالی چاپ می‌شود به معنای قرض گرفتن از آینده است. دولت تقاضا کرده که ذخایر صندوق توسعه ملی که ذخیره‌ای برای نسل‌های آینده است استفاده شود تا بتوانند کار‌های عمرانی انجام دهد، لذا ما باید به این امر پایان بدهیم، چرا که این وضعیت برای کشور ما به هیچ عنوان خوب نیست و رفع این مسأله نیاز به سیاستگذاری در زمینه مالی و بودجه ریزی دارد.
رضایی ادامه داد: در زمینه سلامت اقتصادی نیز می خواهیم به مسأله شفافیت توجه ویژه‌ای داشته باشیم که هرچه کشور شفاف‌تر و روشن‌تر در منظره بازرسان قرار بگیرد قطعاً راه‌های فساد بسته می‌شود و کنترل آسان‌تر خواهد شد؛ بنابراین، ما قصد داریم که اولویت‌های ذکر شده را خدمت مقام معظم رهبری اعلام کنیم، البته ممکن است یک اعلام اولویت دیگر در آینده پیشنهاد شود.
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به بودجه پیشنهادی 97 خاطرنشان کرد: درباره بودجه سال 97 تا به حال 3 جلسه تشکیل داده‌ایم و خوشبختانه دوستان ما در مجلس با وجود آنکه در کمیسیون‌های تلفیق درگیر بودند، در جلسات ما حضور می‌یافتند، لذا بودجه سال 97 چند مغایرت با سیاست‌های کلی دارد که ما آن را به نمایندگان مجلس اطلاع دادیم که نسبت به برطرف کردن آن اقدام به عمل آورند و خوشبختانه مجلسی‌های ما به دلیل آنکه کاملاً نسبت به سیاست‌های کلی حساسیت دارند خودشان کاری که باید انجام می‌دادیم، انجام داده اند.
رضایی ادامه داد: افرادی که در کمیسیون تلفیق بودند، هر کجا که لایحه‌ای از بودجه را مغایر با سیاست‌های کلی دیدند تذکر دادند، لذا ما مغایرت‌های زیادی نداریم، اما مشکلی که وجود دارد در انطباق است، چون آیین نامه نظارتی مجمع می‌گوید که قانون بودجه باید هم مغایر نباشد و هم انطباق داشته باشد و در قسمت انطباق اشکال های بسیاری وجود دارد که باید دید آخرین تغییرات در کمیسیون تلفیق چگونه خواهد شد، پس از آن بر انطباق آخرین نتایج مجلس بحثی را شروع کنیم.
وی افزود: البته ما قبول داریم که مجلس در مدت زمانی کوتاه نمی‌تواند بودجه‌ای کاملاً مبتنی بر سیاست‌های نظام تنظیم کند و ما تا حدودی ملاحظه مجلس و دولت را خواهیم کرد، اما بعضی از عدم انطباق‌ها را نمی‌توانیم بپذیریم، به عنوان مثال یکی از این عدم تطابق‌ها مربوط به شرکت‌های دولتی است به این معنا که این شرکت‌ها بیش از پانزده سال است که در وضعیت خصوصی سازی قرار گرفته اند و مبالغ بسیاری از فروش شرکت‌های دولتی به دست آمده و با این فروش‌ها دیگر نباید این شرکت‌ها بزرگ‌تر می‌شدند، اما وقتی به بودجه امسال و می نگریم و آن را با بودجه‌های سال‌های پیش مقایسه می‌کنیم می‌بینیم که هزینه‌ها و سرمایه گذاری‌هایی که در بخش دولتی صورت گرفته رو به افزایش بوده، در حالی که باید سیر کاهشی را طی می‌کرده است، لذا انطباقی نمی بینیم، اما باز هم البته منتظر آخرین اصلاحات مجلس هستیم.
رضایی با اشاره به اینکه اگر ریل یارانه مصرفی به یارانه‌های درآمدی تبدیل شود، در این صورت مردم پول نقد با درصد بیشتر خواهند داشت و شغل پیدا می‌کنند افزود: یارانه مثل برفی است که روی زمین گرم ریخته می‌شود، 45 تومانِ آن موقع، امروز به دلیل تورم به اندازه 10 تومان هم ارزش ندارد.
وی تصریح کرد: باید ریل یارانه‌ها از مصرفی به درآمدی تغییر پیدا کند، در غیر این صورت یارانه‌ها به اندازه تورم باید افزایش پیدا کند، لذا اگر دولتمردان ریل مصرفی را می‌خواهند باید یارانه دو سه برابر شود.
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه مردم تماشاچی‌اند و کشور همچنان جناحی اداره می‌شود خاطرنشان کرد: دیگر با اصولگرایی و اصلاح‌طلبی مشکلات ریشه‌ای را نمی‌توان حل کرد، این بازی تمام شده است.
وی با اشاره به اینکه اداره جنایی کشور پایان پیدا کرده است گفت: دیگر با اصلاح طلبی و اصولگرایی مشکلات کشور قابل حل نیست، این بازی نمی‌تواند کشور را اداره کند، مردم را باید وارد اقتصاد کشور کرد نه اینکه آنها تماشاچی باشند.
رضایی با اشاره به اینکه در مسأله هدفمندی یارانه‌ها دولت و مجلس به نتیجه نخواهد رسید، زیرا ریل گذاری غلط است، گفت: تاکنون ده جلسه برای نظارت بر سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی برگزار شده است و در حال جمع‌بندی هستیم، قرار شده در جلسه هیأت عالی نظارت، جمع بندی انجام شود، اما متاسفانه نتایج به صورت کلی رضایت‌بخش نیست، به طوری که دولتمردان زحمت زیادی کشیدند، اما در مقابل نتایج پایین است.
وی اظهار کرد: در اردیبهشت ماه گزارش مجمع تشخیص در خصوص اقتصاد مقاومتی در سال 96 را اعلام خواهیم کرد، البته کلیات آن وجود دارد و در حقیقت این کلیات دو روی سکه دارد و نشان می‌دهد که دولتمردان سیاست‌های اقتصاد مقاومتی را جدی گرفته اند، لذا اولین سند سیاستی که دولت جدی گرفته اقتصاد مقاومتی است.
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه شکاف بین پیشرفت‌های نظامی و پیشرفت‌های اقتصادی زیاد است، عنوان کرد: با یک عدم توازن روبه رو هستیم، البته پیشرفت‌های شگفت‌انگیز داریم به طوریکه ایران قدرت اول منطقه است و آمریکایی‌ها از ما عقب افتاده‌اند.
وی با اشاره به اینکه در بعد اقتصادی و اجتماعی، عقب‌ماندگی‌های جدی داریم گفت: در دهه پنجم انقلاب، باید دانشجویان، نخبگان و مسئولان کشور همت کنند و شکاف ها را پر کنند.
رضایی بیان کرد: نیازمند تیم قوی و کارآمد از قوی ترین مردان کشور هستیم، این تیم اقتصادی 8، 9 نفر بیشتر نیست؛ لذا، باید قویترین مردان اقتصادی کشور مشخص شود.
وی با اشاره به اینکه برجام بیشتر مسأله سیاسی است، اما قرار بود اثر اقتصادی داشته باشد، ادامه داد: ترامپ با زیر سوال بردن برجام اجازه نمی‌دهد ما از امتیازات آن استفاده کنیم، لذا برجام به سند سیاسی بدون خاصیت اقتصادی تبدیل شده است.
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام عنوان کرد: ترامپ با ایجاد تردید و شک و شبهه در طرف‌های اروپایی اجازه نمی‌دهد ایران از امتیازات برجام استفاده کند، دولت باید فکری برای این موضوع کند.
رضایی با اشاره به اینکه دوستانمان در وزارت خارجه و هیئت دولت باید برای برون رفت از رجز خوانی‌های ترامپ فکری کنند، افزود: در اغتشاشات اخیر ترامپ و دستگاه وزارت خارجه آمریکا می‌خواستند از اغتشاشات بهره بگیرند، اما ناکام ماندند، مردم متوجه شدند آمریکا، اسرائیل و عربستان می‌خواهند از اعتراض آنها سوء استفاده کنند، لذا عقب کشیدند.
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه برای ترامپ خیلی سخت است که توافق بین المللی را زیر پا بگذارد، گفت: او با تهدید به دنبال این است که از تنهایی بیرون بیاید و اروپاییان را با خود همراه کند.
رضایی با اشاره به اینکه موضع ایران در رابطه با برجام جدی است، اظهار کرد: دولت طرفدار برجام است و زحمات زیادی برای آن کشیده، اما اشکالاتی در خود برجام وجود دارد.
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به اینکه دولت به این نتیجه رسیده است که کوچکترین تغییر در برجام، سقوط آزاد برجام خواهد بودف گفت: با تغییر در برجام اسمی برای دولت نمی‌ماند و اگر اعتباری کسب کرده به کلی آن اعتبار برجام از بین می‌رود، لذا مقاومت دولت را خوب می‌بینیم، دولت در برابر تغییرات در برجام خواهد ایستاد.
وی ادامه داد: ترامپ می‌خواهد با جمهوری اسلامی ایران گلاویز شود، اما آیا می‌تواند این کار را انجام دهد، ترامپ می‌خواهد در مسائل داخلی ایران دخالت کند، میزان موفقیت ترامپ کمتر از گذشتگان آمریکا است.
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: دولت باید اعلام خسارت کند و باید لیستی از خسارت را که در اغتشاشات به وجود آمده را به شورای امنیت سازمان ملل ببرد و حتی اگر تصویب نشود باید به عنوان سندی در آنجا باشد، مبنی بر اینکه آمریکا به ما خسارت زده است.
رضایی با اشاره به اینکه در بخش موشکی موضع ما کاملا مشخص است لذا بسیاری از کشور‌های جهان این مسأله را از ما قبول می‌کنند و ما مشکلی در این زمینه پیدا نخواهیم کرد اضافه کرد: در بحث موشکی، آمریکا با موانع بین المللی مواجه می‌شود.
وی با اشاره به اینکه برد موشکی عربستان از جمهوری اسلامی ایران بیشتر است، عنوان کرد: راهی که آمریکا شروع کرده سخت و دشوار است.
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه آمریکایی‌ها در فرار داعشی‌ها از سوریه و عراق کمک کردند گفت: از دو سه ماه دیگر، ممکن است داعش در آفریقا مشکلات جدیدی را ایجاد کند.
رضایی با اشاره به اینکه مردمان اهل سنت مناطق کردستان، کرمانشاه و آذربایجان غربی به داعش راه ندادند و با آنها همراهی نکردند گفت: آنها فکر می‌کنند، اگر به شرق کشور که اهل سنت در آنجا ساکن هستند، بیایند می‌توانند وارد ایران شوند، اما با شناختی که از مردم شرق کشور داریم اینجا هم باز جواب دندان شکنی به آنها خواهند داد.
وی با اشاره به تحرکات اخیر که در کشور صورت گرفته است، افزود: دو گروه بیست نفره می‌خواستند وارد کشور شوند، به طوری که یک گروه بیست نفره وارد شد و شهری را مشخص کرده بود، این شهر از مناطق زلزله زده بود، آنها در ذهنشان تصور می‌کردند که بالای صد تن به آنها می‌پیوندند، اما این گروه منهدم شد و گروه دیگر ترکیبی از داعشی‌های ایرانی و عراقی بود، به گونه‌ای که تعدادی از ایرانیان به داعش پیوسته بودند و در موصل و افغانستان می‌جنگیدند، اما این گروه را هم نیرو‌های زمینی سپاه پاسداران ظرف دو سه هفته همراه با گروه قبلی منهدم کرد.
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه سعودی‌ها از هر فرصتی بر علیه ما استفاده می‌کنند اظهار کرد: ال‌سعود در کنفرانس سران اسلامی 7، 8 بند علیه ما تصویب کرد. در اکثر میدان‌ها عربستان شکست مفتضحانه خورده است.
وی با اشاره به نگرانی‌های عربستان از سفر حریری به ترکیه افزود: سیاست‌های غلط عربستان نتایج این چنینی نیز در پی خواهند داشت.
