آمار زندانیان گلستان در حالی رو به افزایش است که به گفته کارشناسان، خانواده زندانیان به دلیل نبود سرپرست در معرض آسیب های اجتماعی و مشکلاتی روحی قرار دارند.
به گزارش مهر، گروه استان‌ها، مهین نورافروز: پنجم خرداد سال ۱۳۸۸ بودکه در همایشی با حضور روسای قوه قضاییه و مجریه اتفاق شیرینی افتاد و دل خانواده های زندانیان را شاد کرد و آن اتفاق نامگذاری این روز به نام روز ملی حمایت از خانواده زندانیان یا روز «نسیم مهر» بود.
چندی بعد هم با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی این روز در دل تقویم رسمی کشور جا خوش کرد. پس از نامگذاری، همایش های زیادی در سراسر کشور برای گرامی‌داشت آن با همت انجمن های حمایت از زندانیان برگزار شد تا روز نسیم مهر بهانه‌ای شود برای خانواده هایی که به عنوان آسیب پذیرترین قشر جامعه، نیاز به توجه و حمایت دارند.
خانواده زندانیان در معرض آسیب های اجتماعی مختلفی که زندگی را برای آن‌ها بسیار دشوار می‌کند، قرار دارند. اگرچه آن‌ها تقصیری در اتفاقی که افتاده ندارند، اما رنج های این اتفاق، آسیب های فرهنگی، اخلاقی و اقتصادی زیادی را بر آن‌ها تحمیل می‌کند. از این رو، احتمال آسیب هایی مانند طلاق، ناامنی، فقر و مشکلات روانی در میان این خانواده ها بسیار زیاد است.
۴۰۰ زندانی نیازمند کمک‌های مالی
به گفته مدیرکل زندان های استان گلستان در حال حاضر بیش از ۴۰۰ زندانی جرائم غیر عمد در زندان های استان نیازمند کمک هستند که خانواده های آنان هم از وضعیت مالی خوبی برخوردار نیستند.
علیرضا رضوانی به خبرنگار مهر گفت: مجازات زندان اگر چه به عنوان یک راهکار برای اصلاح، درمان، پیشگیری و رعایت عدالت درجامعه در مواجهه با قانون شکنان و مجرمان پذیرفته شده، اما آسیب های ناشی از آن، خانواده زندانی را در ردیف قربانیان واقعی جرم قرار داده است.
رضوانی افزود: سال گذشته تعداد ۳۰۵ زندانی با کمک خیران و گذشت شاکیان آزاد و به کانون خانواده بازگشتند، اما تعدادی دیگر همچنان چشم انتظار آزادی هستند.
بیشترین دغدغه مسئولان مشکلات عاطفی و مالی این خانواده ها است و در حال حاضر حتی یک نهاد دولتی در جهت حمایت از این خانواده ها وجود ندارد
مدیر کل زندان های گلستان با اشاره به اینکه بنیاد تعاون مکلف است ۱۰ درصد از درآمد سالیانه بنیاد را به خانواده زندانیان اختصاص دهد، بیان کرد: سال ۹۶ با همکاری بنیاد تعاون زندانیان و انجمن حمایت از زندانیان استان گلستان مبلغ یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال به خانواده های زندانیان کمک شد.
وی افزود: انجمن حمایت از زندانیان تا سال جاری در گرگان و گنبدکاووس مستقر بود و با تلاش هایی که انجام شد، توانستیم انجمن حمایت از زندانیان را در شهرستان آزادشهر راه اندازی کنیم تا به مرکزیت این شهر، شهرهای رامیان و خان‌ببین را تحت پوشش قرار دهد.
مدیر کل زندان های استان گلستان تصریح کرد: با بررسی انجام شده بر روی تعدادی از زندانیان مشخص شد که اگر پس از خروج از زندان این افراد تحت حمایت قرار گیرند و به کار و حرفه مشغول شوند امکان بازگشت آنان به زندان به حداقل خواهد رسید.
مدیر کل زندان های استان گلستان گفت: داخل زندان های استان امکانات بهداشتی، درمانی، پوشاک و تغذیه برای زندانی فراهم است، اما بیشترین دغدغه مسئولان مشکلات عاطفی و مالی این خانواده ها است و در حال حاضر حتی یک نهاد دولتی در جهت حمایت از این خانواده ها وجود ندارد.
رضوانی تصریح کرد: برای بهبودی وضعیت خانواده ها شرایطی فراهم کردیم تا زندانیان پس از خروج از زندان با دریافت تسهیلات کم بهره از بانک ها بتوانند در جهت اقتصاد خانواده شغلی را فراهم کنند.
برگزاری ۱۴ جشن گلریزان
در ادامه مدیر نمایندگی ستاد دیه استان گلستان به خبرنگار مهر گفت: با تلاش و کوشش مددکاران، ستاد دیه، گذشت شاکیان و کمک خیران از سال ۸۹ تا کنون بیش از هزار و ۸۰۰ زندانی جرائم غیر عمد و تصادف در استان گلستان آزاد شده و به کانون گرم خانواده بازگشته اند.
حمید وسکوئی با بیان اینکه امسال ۱۴ جشن گلریزان برگزار می شود، اطلاع رسانی و فرهنگ سازی را مهم ترین راهکار کاهش آمار زندانیان جرائم غیر عمد برشمرده و گفت: همه دستگاه های مرتبط باید در جهت پیشگیری از جرائم غیر عمد تلاش نمایند تا با اطلاع رسانی و فرهنگ سازی شاهد کاهش آمار زندانیان جرائم غیر عمد در جامعه باشید.
تفاهم نامه ای برای حمایت
۱۸ دی‌ماه سال گذشته تفاهم‌نامه همکاری کمیته امداد استان گلستان با اداره کل زندان ها به امضا رسید. تفاهم نامه ای که به گفته مدیرکل کمیته امداد استان سبب کاهش بازگشت مجدد زندانیان شده و به خانواده آنان از طریق کمیته امداد خدمات معیشتی و فرهنگی می‌دهد.
امان الله حسین پور به خبرنگار مهر گفت: هماهنگی و همکاری لازم برای توانمندسازی، ایجاد روحیه استقلال، خودباوری، کسب مقبولیت اجتماعی و رفع نیاز های معیشتی خانوارهای زندانیان نیازمند، از اهداف انعقاد این تفاهم‌نامه است.
وی افزود: امید داریم با هدفمند کردن فعالیت ها و گسترش مددکاری اجتماعی تخصصی، در جهت پیشگیری از بروز مجدد آسیب به خانواده زندانیان گام های مؤثری برداریم.
مدیرکل کمیته امداد امام خمینی(ره) گلستان بیان کرد: یکی از دلایل خروج مددجویان تحت پوشش از حمایت های کمیته امداد، آزاد شدن سرپرست آن خانواده از زندان است، زیرا با آزاد شدن و فراهم آمدن زمینه اشتغال وی، دیگر نیازی به حمایت کمیته امداد از آن خانواده نخواهد بود.
وی یادآور شد: کمیته امداد به‌عنوان دبیرخانه شورای زکات استان گلستان در نظر دارد که بخشی از درآمد زکات را برای آزادی زندانیان نیازمند اختصاص دهد.
به گفته حسین پور این نهاد با بررسی نیازمندی زندانیان جرائم غیر عمد در تلاش است مسیر کمک خیران استان را برای آزادی زندانیان هموار کند.
۲۵۰ خانواده تحت حمایت انجمن حمایت از زندانیان
مدیر عامل انجمن حمایت از زندانیان شهرستان گرگان هم با بیان اینکه منابع مالی انجمن بیشتر از طریق هدایای خیران تامین و تهیه می‌شود، افزود: این انجمن زیر نظر هیات مدیره ای مرکب از دادستان، فرماندار، مدیرکل زندان های استان، رئیس اداره زندان و سه نفر از معتمدان مردم به امور خانواده زندانیان نیازمند و بی‌بضاعت اداره می‌شود.
حیدر علی احمدی بیان کرد: خانواده زندانیان شهرستان های بندرگز، کردکوی، بندرترکمن، گرگان، آق قلا، علی آباد کتول و چند شهر دیگر استان تحت پوشش انجمن حمایت زندانیان شهرستان گرگان قرار دارند.
وی افزود: به غیر از خانواده های زندانیانی که تحت پوشش خدمات کمیته امداد هستند، تعداد ۲۵۰ خانواده زندانی دیگر تحت پوشش حمایت های این انجمن قرار دارند که به آن ها خدمت رسانی می‌شود.
احمدی ادامه داد: تمامی خانواده های تحت پوشش از خدمات معیشتی، درمانی، کمک به تامین اشتغال، خدمات مشاوره‌ای، مددکاری، دوره‌های آموزشی پیشگیری از آسیب های اجتماعی و برنامه های فرهنگی برخوردارند.
وی بیان کرد: با توجه به اینکه این انجمن ها توسط کمک خیران اداره می شود و از حمایت دولتی برخودار نیست، میزان کمک خیران نقش مهمی در رسیدگی به این خانواده‌ها دارد.
به گفته احمدی عید امسال مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان از محل کمک خیران به خانواده های زندانیان عیدی پرداخت شد.
نقش کم رنگ مددکاران در خانواده های زندانیان
اگر چه حمایت بخش دولتی و خصوصی نقش مهمی در حمایت از این خانواده ها دارد، اما نمی‌توان از نقش پر رنگ و تاثیر گذار مشاوران و مدد کاران در این عرصه غافل بود.
یک مددکار اجتماعی بیان اینکه همواره مشکلات روحی پشت مشکلات مالی و معیشتی خانواده زندانیان پنهان شده است، گفت: اگر چه مشکلات مالی یکی از دغدغه های اصلی این خانواده ها است اما بسیاری از آنان شرایط روحی و روانی بسیار بدی را سپری می‌کنند.
مهناز نامنی افزود: برچسب خانواده زندانی بودن درد مشترک همه خانواده هایی است که به دلیل کم توجهی دوستان، اقوام و یا همسایگان به آن دچار شده اند و جامعه برای فرهنگ سازی این مساله برنامه جدی انجام نداده است.
وی افزود: بعضی آسیب هایی که فرزندان زندانیان به علت نبود حمایت کافی از طرف والدین خود می بینند، شامل لطمه به تصویر از خود، انگ فرزند زندانی، کاهش ارزش خود، افکار همراه با عدم اعتماد نسبت به والدین، اضطراب و نگرانی راجع به آینده و احساس عدم اطمینان، ترس، خشم، غمگینی، تنهایی، کناره‌گیری، شرمندگی، گناه، رنجش از دوستان، خانواده و افسردگی است.
به گفته نامنی اعتماد به نفس خانواده های زندانی به شدت پایین است، استرس ها به راحتی در این افراد اثر گذاشته و می تواند زندگی آن ها را تخریب کند، بنابراین باید با استفاده از خدمات مشاوره ای استرس های آنان را کاهش و قدرت تحمل آنان را افزایش داد.
این مدد کار اجتماعی افزود: بر خلاف آنچه که بسیاری از مسئولان در رابطه با حمایت از خانواده های زندانیان می گویند، تعداد زیادی از آنان با مشکلات متعددی مواجه اند. از شرایط نامساعد محل زندگی گرفته تا یک وعده غذا در طول روز، که اگر کمک خیران نباشد معلوم نیست چه وضعیتی خواهند داشت.
وی افزود: از سوی دیگر مجازات های جایگزین حبس تا زمان تهیه مبلغ بدهی یکی دیگر از راهکاری نگاه داشتن سرپرست خانه در کنار خانواده است که به رغم تلاش های فراوان در این حوزه هنوز موفقیت زیادی حاصل نشده است.
خانواده زندانیان در بودجه ۹۶ و برنامه ششم توسعه
مطابق قانون بودجه سال ۹۵ مبلغ دو هزار میلیارد ریال در اختیار ستاد مردمی رسیدگی به امور دیه و کمک به زندانیان نیازمند قرار گرفت تا به خانواده های معسر زندانیان پرداخت شود. این در حالی است که در قانون بودجه سال ۹۶ به خانواده زندانیان اشاره نشده و تنها در بند (هـ) از تبصره ۱۶ این قانون آمده است که مبلغ هزار میلیارد ریال از منابع قرض‌الحسنه بانک ها، در اختیار ستاد مردمی رسیدگی به امور دیه و کمک به زندانیان نیازمند، قرار می‌گیرد.
خانواده های بسیاری از زندانیان نیازمند، در معرض انواع آسیب های اجتماعی قراردارند. برداشت‌های نادرستی که در جامعه بر علیه خانواده زندانیان جا افتاده و جرم سرپرست به زندان افتاده، همگی به پای آن ها نوشته می‌شود. خانواده ای که با به زندان افتادن همسر و سرپرستشان احتمال مبتلا شدنشان به عواملی همچون طلاق، ناامنی و آسیب‌های غیر اخلاقی بسیار زیاد است.
