فتاوای آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله)
مال مورد اجاره
1- قرارداد اجاره بدون ذکر مدت اجاره
سؤال: اگر در عقد اجاره، مدّت زمان اجاره تعيين نشود و فقط گفته شود «اين ملك را ماهى فلان مقدار اجاره دادم» بدون قيد مدت، اين عقد چه حكمى دارد؟
جواب: اين مسأله بسيار مبتلا به است مخصوصا در مثل مسافرخانه ها و هتل ها كه معلوم نيست مسافر چند شب در آنجا اقامت دارد. اين دو صورت است؛ يا قدر متيقن دارد، مثل اينكه در اجاره كردن خانه ممكن است قدر متيقن يك سال باشد كه در چنين مواردى تا ميزان قدر متيقن، اجاره صحيح است و بعد از آن باطل مى شود. امّا اگر اصلاً قدر متيقنى وجود نداشته باشد (مثل آنچه معمولاً در كرايه مسافرخانه ها يا هتل ها روى مى دهد) اجاره از اوّل باطل است و رجوع به اجرة المثل مى شود
2- اجاره درختی که میزان ثمره آن مشخص نیست
سؤال: اگر درختی را که هنوز مشخص نیست چه مقدار ثمره خواهد داد به عنوان سیاه خرید اجاره کند چه حکمی دارد؟
جواب: اجاره جایز نیست ولی خرید مانعی ندارد
3- اجاره 99 ساله ملک وقفی
سؤال: آیا می شود ملکی را که موقوفه اولاد ذکور است اجاره 99 ساله نمود؟ (بشرطی که مبلغ اجاره سالیانه توسط خود اولاد ذکور تعین شود و به هنگام هر بار تغییر طبقه اولاد ذکور، امکان تجدید نظر در مبلغ اجاره باشد) و روی مبلغی که مثلاً بعنوان حق خصوصیت به اولاد ذکور فعلی برای گرفتن اجاره نامه پرداخت میشود در انتقالهای بعدی اجاره نامه سود گرفت؟
جواب: اجاره بدون تعیین قیمت و مدت باطل است بهترین راه آن است که آنها را طبق نظر کارشناس برای مدت سه سال به مبلغ معین اجاره دهند و بعد از پایان سه سال باز طبق نظر کارشناس برای مدت سه سال دیگر تجدید اجاره کنند
4- اجاره دادن منزل موقوفه مسجد
سؤال: امام جماعتى از منزل موقوفه مسجد در طول سالیان حضورش در آن مسجد، استفاده نموده است، در حالى که خود، صاحب منزل شخصى مى باشد. آیا مى تواند پس از ترکِ منزلِ مسجد، و انتقال به منزل شخصى خویش، این منزل موقوفه را به شخص ثالثى اجاره داده و خود، مال الاجاره را تملّک کند؟
جواب: چنانچه منزل براى سکونت امام جماعت مسجد ساخته شده، اجاره آن جائز نیست; مگر آن که امام جماعت از آن استفاده نکند و بلا مصرف بماند; در این صورت مى توان آن را اجاره داد و مال الاجاره آن را صرف نیازهاى مسجد کرد، و اگر امام جماعت ناچار است در جاى دیگرى خانه اجاره کند، مى توان مال الاجاره آن خانه را از این وجه پرداخت کرد; ولى در صورتى که منزل ملکى داشته باشد، مال الاجاره به او تعلّق نمى گیرد.
