به گزارش بورس تابناک، هومن عمیدی کارشناس بازار سرمایه با اشاره به انواع هیجانات موجود در بازار سرمایه اظهار کرد: در بازار سرمایه همواره امیدها، ترس ها، هیجانات، بدبینی ها، خوش بینی‌ها و پیش بینی‌ها در حال معامله شدن روی تابلوی معاملات هستند. در حقیقت تابلوی بورس‌ها آثار آینده را پیش بینی کرده و پیش خرید یا پیش فروش می‌کنند.
او ادامه داد: هیچ کس بابت عملکرد امروز شرکت‌ها اقدام به خرید یا فروش سهام نمی‌کند. در واقع پیش بینی ما از آینده شرکت هاست که موجب خرید و فروش می‌شود. با خوش بینی سهامی را می‌خریم و یا با بدبینی که پیش بینی اقدام به فروش سهم می‌کنیم.
این کارشناس بازار سرمایه افزود: همیشه سهامداران جز، به جو عمومی بازار سرمایه توجه داشتند و هنگامی که فضای مثبتی بر بازار حاکم و همه سهم‌ها مثبت می‌شوند، یک موج هیجانی کاذب و مخرب در جهت خرید هر نوع سهم ایجاد می‌شود. صرف نظر از ارزندگی آن سهم یا آن صنعت، سهامدار فقط می‌خواهد پول خود را از حالت سهم به نقد تبدیل کند تا با موج مثبتی که ایجاد شده، او نیز منتفع شده و به سود برسد.
عمیدی ادامه داد: این نوع رفتار یکی از بزرگ ترین آفت‌های بازار سرمایه است. زیرا هر سهمی در یک قیمتی ارزنده است و بیش از آن قیمت، فروشی و کمتر از آن قیمت، خریدنی خواهد بود. وقتی که فقط به هیجانات توجه کنیم و به ارزش سهم توجهی نداریم، تئوری "آخرین احمق" برای آخرین سهامداری که به امید رشد قیمتی بیشتر آن سهم را می‌خرد، اتفاق می‌افتد و این بمب زمانی در دست این آدم منفجر شده و دیگر نمی‌تواند سهم خود را به نفر بعدی بفروشد. به همین دلیل به آخرین احمق معروف شده است.
او ادامه داد: این فرد فقط می‌تواند سهم خود را نگه داری کند و هر روز شاهد افت قیمت آن باشد؛ بنابراین منشا رفتار هیجانی، یک رفتار توده‌ای و عمومی است که با موج خوش بینی‌های زیاد فقط به صرف اینکه می‌خواهند سود کنند، هر سهمی را در هر قیمتی می‌خرند و به ارزندگی سهم، سوابق قیمتی و مشکلات آن سهم توجهی ندارند. به واسطه همین عدم تحلیل و صرفا داشتن رفتار هیجانی، در بیشترین ضرر و زیان ممکن قرار می‌گیرند.
این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: در نقطه مقابل این فضا، یک فضای یاس، بدبینی و تردید وجود دارد. مانند فضای امروز بازار سرمایه که علی رغم اصلاح شدید قیمت‌ها به دلیل بی اعتمادی به روند و تجربه ضرر‌های سنگین، عده‌ای فرار را برقرار ترجیح داده و حاضرند با هر وضعیتی سهام خود را فروخته و از بازار خارج شوند. متاسفانه این افراد همان طیف هیجانی هستند که در بالاترین قیمت‌ها به امید رشد بیشتر سهم را خریدند، اما تحلیل آن‌ها اشتباه بوده و نتوانستند به طیف جدیدی سهام خود را بفروشند.
او ادامه داد: به همین دلیل سهام خود را نگه داشتند و این سهام مشمول افت و اصلاح قیمت شده و این زیان برای آن‌ها ثبت شده است. حالا این افراد می‌خواهند با هر وضعیتی از بازار خارج شوند. یعنی منشا هیجانات، بدون هیچ پشتوانه تحلیلی، شناسایی زیان سنگین، سرخوردگی و خروج همیشگی از این بازار را در پی خواهد داشت.
عمیدی در ادامه اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین دلایلی که موجب تشدید و ایجاد هیجانات در بازار شد، دسترسی آسان افراد خارج از بازار به بازار سرمایه بود. برای ورود به هر بازار و فعالیتی معمولا یک مجوز فعالیت صادر می‌شود. اما در بازار سرمایه وضعیت این گونه نیست. هر کسی که تاکنون در این بازار فعالیت و کد سهامداری نداشته، توانست ظرف یک هفته علاوه بر کد سهامداری، مجوز معاملات سهام را نیز دریافت کند. به دلیل اینکه این افراد، تحلیل مشخصی نداشتند و فقط به صف‌های خرید یا فروش توجه می‌کردند، متحمل این ضرر‌های سنگین شدند.
او افزود: تشکیل صف در بازار سرمایه که یک بازار رقابتی و قیمت آزاد است، یکی دیگر از موارد عجیبی است که اکنون در بورس شاهد آن هستیم. به واسطه محدود بودن دامنه نوسان، توسط ارکان تصمیم گیرنده در حداکثر یا حداقل قیمت فشار خرید یا فروش منجر به تشکیل صف‌های خرید یا فروش می‌شود. میزان این صف‌ها بر تصمیم سهامداران یا افرادی که قصد سرمایه گذاری دارند، اثر هیجانی دارد.
کارشناس بازار سرمایه در ادامه اظهار کرد: یکی دیگر از معضلات این هیجانات در بازار سرمایه هنگامی اتفاق می‌افتد که یک نماد بعد از شفاف سازی و مجامع یا افشای اطلاعات مجددا بازگشایی شده و هیجان کاذبی که در آن سهم وجود دارد یا یک عده عامل ایجاد آن هستند، باعث می‌شود تا بازگشایی‌ها در محدوده‌های خیلی عجیبی قرار گرفته و بازدهی‌های عجیب یک روزه ثبت شود و بعد از آن، سهم به صف‌های فروش سنگین می‌رود.
او ادامه داد: بار‌ها شاهد این هیجانات ناشی از بازگشایی‌ها بوده ایم که توسط سهامداران حرفه‌ای در بازار ایجاد شده است. این افراد سهام خود را فروخته و از بازار خارج می‌شوند و باعث ضرر و زیان عده‌ای سهامدار نوپا شده که تصور می‌کردند با خرید این سهم یک بازدهی خیلی بالاتری نصیب آن‌ها خواهد شد. پس هیجان در بازگشایی سهام شرکت‌ها پس از تعدیل‌ها و شفاف سازی‌ها ایجاد می‌شود که بهتر است کاملا کنترل شود.
نقش حقوقی‌ها در ایجاد هیجانات
عمیدی در پاسخ به اینکه حقوقی‌ها چگونه سبب ایجاد هیجان در بازار می‌شوند، اظهار کرد: در مورد رفتار حقوقی‌ها نیز همین بحث وجود دارد. اگر یک سهامدار عمده به طور هماهنگ شروع به خرید در آن نماد کند، جو و هیجان مثبت ناشی از این خرید می‌تواند باعث توجه سایرین به سهام این شرکت شده و باعث رشد قیمتی نیز خواهد شد. این رفتار هیجانی سهامداران عمده همیشه توسط سایر سهامداران رصد و بررسی می‌شود.
او ادامه داد: یکی دیگر از مواردی که رفتار حقوقی‌ها بر بازار سرمایه اثر هیجانی دارد، این است که حقوقی‌ها در جمع آوری صف‌های فروش بسیار با شتاب و سرعت بالا خرید‌های سنگین انجام می‌دهند و به محض اینکه توانستند این هیجانات مثبت را برای خود ایجاد کنند، کم کم از مدار خرید خارج شده و بعد هم که سهم‌ها و تارگت‌ها به اهداف خودشان رسیدند، همین حقوقی‌ها فروشنده آن سهم خواهند شد.
کنترل هیجانات در گرو اصلاح قوانین بازار است
این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به راهکار‌های کنترل هیجانات در بازار اشاره کرد: تمامی بازار‌ها در تمام دنیا از رفتار‌های هیجانی بهره‌مند هستند و هیجان جز شاکله و ذات بازار است. اما برای اینکه آثار تخریبی این هیجان را بتوانیم کنترل و به حداقل برسانیم، کنیم، شاید تغییر در قوانین صف‌های خرید و فروش بازار، دامنه نوسان بازار و مقررات بازار گردانی می‌توانند کمک زیادی در کاهش هیجانات کاذب داشته باشند. همواره روند‌های مستمر خیلی بیشتر مورد توجه هستند تا روند‌های تند، اما ناپایدار و به شکل نوسانی؛ که امکان ضرر و زیان یک عده اکثریت و سود یک عده اقلیت را فراهم می‌کند.
منبع: باشگاه خبرنگاران
