به گزارش «تابناک» به نقل از خبرگزاری صدا و سیما، معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه و همچنین رئیس گروه دوستی پارلمانی ایران و چین با حضور در برنامه گفتگوی ویژه خبری به پرسشها در خصوص مهم‌ترین مباحث نشست امروز تهران پکن پاسخ دادند.
سوال: مهم‌ترین محور‌های توافق و مباحثی که در نشست امروز تهران پکن مطرح شد، چه بود؟
مهدی صفری معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه: ابتدا باید بگویم که این سفر در بخش اقتصادی سفر بسیار مهمی بود، بعد از شروع کرونا تا امروز ما چنین هیاتی در این سطح که معاون نخست وزیر حدود ۷۰ نفر که ۱۰ معاون وزیر شاید بیش از ۲۰ مدیر کل مربوطه در زمینه‌های مختلف آمدند و در زمینه چارچوب قرارداد ۲۵ ساله که آیتم‌های مختلفی داشت صحبت شد. در ۱۶ مورد از آیتم‌های قرارداد ۲۵ ساله توافق شد، که می‌توانیم بگوییم مهم‌ترین آنها در بخش انرژی، مالی، صنایع مختلف، معدن، گردشگری، گمرک، صادرات به خصوص در زمینه مجوز‌های جدیدی که از طرف چین صادر شده برای کالا‌های کشاورزی ما بود، مهم‌تر از همه ورود کالا‌های ما به خصوص کشاورزی از پنجره واحد گمرک که بسیار می‌تواند در عمل و کار سرمایه گذاری سرعت دهد، کار در مناطق مشترک و سرمایه گذاری در مناطق آزاد جمهوری اسلامی در جزایر مختلف در چابهار و مناطق مختلف، مناطق آزاد فقط جنوب نیست در مناطق مختلف چه شمال و چه جنوب توافق شده است، از همه مهم‌تر مسئله ترانزیت بود که مستحضر هستید یک کمربندی یک جاده که از سه مسیر کالاهایشان را به اروپا انتقال می‌دادند اصلا مسیر ایران عمل نشده بود، در این سفر توافق شد که حتماً مسیر میانی از طریق جمهوری اسلامی ایران شود و توافق کردیم که در هفته بین یک تا دو قطار به هدف ایران و ترانزیت به اروپا، توافق در کنار تفاهم نامه جاده‌ای و دریایی و همکاری در زمینه بنادر بود.
سوال: راجع به ابعاد سیاسی با توجه به نکته و مواضعی که جمهوری اسلامی ایران از تمام مقامات داشت که بر سر تمامیت ارضی با هیچ کسی تعارف ندارد.
احمد امیرآبادی فراهانی رئیس گروه دوستی پارلمانی ایران و چین: رابطه ما با چین در طول این ۴۰، ۵۰ سال گذشته بخصوص بعد از پیروزی انفلاب اسلامی فراز و فرود‌هایی داشته، در این مدت هم به خصوص بعد از تحریم‌های یکجانبه آمریکا و بعضاً تحریم‌های سازمان ملل، در اینجا در بعضی جا‌ها چینی‌ها خوب عمل کردند یعنی به نفع ما کار کردند، جا‌هایی هم با قدرت‌های جهانی همراه شدند، چه چین باشد چه روسیه این‌ها خیلی علاقمند نیستند که کشور هسته‌ای به قدرت‌های هسته‌ای دنیا اضافه شود، به همین علت بعضی وقت‌ها همکاری‌هایی با قدرت‌های جهانی داشته اند، در سال‌های اخیر همکاری ما با چین خوب بوده بعضا دیدید که در بحث کرونا انصافاً با ما خوب همکاری کردند، حدود ۱۲۰ میلیون دز به ما واکسن دادند، ۵، ۶ میلیون دز واکسن رایگان دادند، اخیراً هم در بحث حقوق بشر که قطعنامه‌ای را بر علیه ما صادر کردند چین رای منفی داد و هم هزینه‌ای داد و پیشنهادی را به نفع ما مطرح کرد که رای نیاورد، خود این پیشنهاد به عنوان یک ابرقدرت که حالا کشور دارای حق رای اگر رای نیاورد برایش خوب نیست در هر حال این پیشنهاد را به نفع ما انجام داد. با این حال دلیل بر این نمی‌شود که می‌خواهد ارتباطی را با کشور‌های منطقه برقرار کند و بیاید بر روی تمامیت ارضی ما در آنجا صحبت کنند، البته رئیس جمهور چین در آنجا هیچ موضعی را شخصاً نگرفت این بحث در بیانیه مشترک آمد در این بیانیه هم معمولاً کارشناسان می‌نشینند و بیانیه را می‌نویسند و معمولاً روسای جمهور نگاه سطحی می‌کنند و اعلام می‌شود، اما امروز یک مقام دولتی رسماً به عنوان معاون نخست وزیر چین موضعی غیر از بیانیه مشترک گرفت البته رئیس جمهور ما در سطح عالی اعتراض کردند نسبت به بیانیه مشترکی که بین کشور‌های حوزه خلیج فارس و عربستان با چین صادر شد و همچنین معاون اول ما هم اعتراض داشتند در این دیداری که انجام شد نمایندگان مجلس هم در این چند روز دیدید که اکثراً وقتی داشتند برای مسائل مختلف اظهار نظر کنند، در این موضوع هم صحبت‌هایی داشتند، ما انتظارمان از شرکای منطقه‌ای که چین هم یکی از شرکای منطقه‌ای ماست، به هر صورت خیلی باید مراقب باشند البته واقعیتی وجود دارد و آن این است که آمریکایی‌ها در منطقه و دنیا رو به افول هستند، اروپایی‌ها فعلاً هیچ عددی در سطح منطقه و دنیا نیستند، بیشتر الان قدرت نوظهور در منطقه چین و هند است آمریکایی‌ها بر اساس برنامه‌ای که دارند در مسئله قدرت نظامی روسیه را در منطقه به نوعی رقیب خودشان می‌دانستند، از نظر اقتصادی چین را رقیب خودشان می‌دانستند و تلاش می‌کنند نگذارند قدرت اول دنیا شود و پیش بینی این است که رسماً ۲۰۲۵ که قدرت اقتصادی اول دنیا بشوند، با ما رقابتشان بر سر بحث گفتمان است و ما در گفتمانی که در دنیا ایجاد کردیم در مقابل گفتمان رئالیسم ایستادیم و ملت‌ها گفتمان ما را پذیرفتند، آنچه که اتفاق می‌افتد این است که آمریکایی‌ها در منطقه در حال جمع کردن و رفتن هستند، چینی‌ها به دنبال این هستند که جایگزین آمریکایی‌ها در منطقه شوند به خصوص در زمینه اقتصادی، در این جهت بحث کمربند و جاده‌ها آنها هم دنبال منافع خودشان هستند و حضورشان در عربستان و قرارداد‌هایی که امضا شد در این راستا است که می‌خواهند وقتی آمریکایی‌ها مجبور ترک منطقه هستند می‌خواهند جایگزین آمریکایی‌ها شوند، ما هم باید به دنبال منافع خودمان باشیم البته باید بدانند که ما در رابطه به مشکلات منطقه و مسائل مختلف آمادگی مذاکره داریم، اما در رابطه با تمامیت ارضی اجازه نمی‌دهیم کسی صحبت کند، و مذاکره‌ای حتی طرف‌های ثالث باهم داشته باشند لذا این موضع گیری چین اصلا قابل قبول نبود محکوم شد هم از طرف قوه مجریه و مقننه و نظام جمهوری اسلامی ایران، لذا ما در گروه دوستی هم پیغام‌هایی را دادیم به همین جهت پیامی که امروز ما دریافت کردیم از چینی‌ها، آنها دنبال همکاری اقتصادی با ما هستند.
سوال: یکی از مباحثی که مطرح شد و عمده موضوعات به آن اختصاص داشت موضوعات تجاری اقتصادی است، الان با توجه به هدف گذاری سازمان توسعه تجارت مبنی بر رسیدن به عدد ۲۷ میلیارد دلار رابطه تجاری با پکن ما الان در کجای راه هستیم و مهم‌ترین برنامه ریزی‌هایی که برای تحقق این رقم و عدد باید اتفاق بیفتد با توجه به عدد الان، کدام محورهاست؟
صفری: تا به امروز یعنی تا ماه ۷ روابط تجاری ما به بیش از ۲۰ میلیارد رسیده که ۱۰ میلیارد آن صادرات ماست، البته ما راجع به صادرات غیر نفتی حرف می‌زنیم و چینی‌ها به ۱۰ میلیارد رسیدند، حدس ما این است که تا آخر سال ۱۴۰۱ ما به بیش از ۳۰ میلیارد رابطه تجاری خواهیم رسید یکی از مسائل مهمی که ما در آنجا هم گفتم پنجره واحد گمرکی و با مجوز‌های جدیدی که در مورد مرکبات در مورد زعفران، آبزیان، میگو و کالا‌های مختلفی که به خصوص در بخش کشاورزی است ما می‌توانیم رشد خوبی در جهت صادرات به طرف چین داشته باشیم.
سوال:توافقاتی که اخیرا چین با عربستان سعودی داشته به معنای کاهش حتی از بین رفتن سطح توافقات و روابط در حوزه‌های مختلف با جمهوری اسلامی ایران است؟
صفری: اصلا به این شکل نیست این چارچوب ۲۵ ساله که عملیاتی شده و ۶ ماه قبل اعلام شد، به خاطر کرونا مقداری سرعتش کم بود سفری که ما به چین داشتیم شروع کار به خصوص در بخش سرمایه گذاری، در بخش فاینانس پروژه‌های ما و در بخش‌های مختلف تجاری، اقتصادی و صنعتی احساس می‌کنم نه اینکه روند کند می‌شود بلکه روند سرعت بهتری خواهد گرفت منتهی باید پیگیری‌های ما ادامه پیدا کند، دوباره تاکید می‌کنم روابط تجاری ما تا اخر سال به بیش از ۳۰ میلیارد خواهد رسید ممکن است ۱۰۰ میلیون بیشتر یا کمتر شود چرا، چون ما امسال مجوزاتی از آنها در مورد صادرات گرفته ایم، نکته دوم اینکه شما تجارت را در نظر نگیرید ترانزیت برای ما خیلی مهم است همانطور که توضیح دادم یک مسیر شمالی بوده، میانی قزاقستان، اوکتائو، باکو، گرجستان و اروپا، اما با صحبت‌هایی که شده یکی از توافقات امروز که یک پروسه ۶ ماهه داشت که مسیر قطار‌های ترانزیت آنها بیاید به قزاقستان، اینچه برون، سرخس و تهران و مسیر ترکیه را طی کند که این برای ما بسیار مفید است. البته هفته‌ای یک بار و دوبار، در سال این‌ها حدود ۱۷ تا ۱۸ هزار رام قطار به مسیر اروپا می‌فرستند ما اگر بتوانیم و تلاش کنیم به ۵ تا ۶ هزار از مسیر جمهوری اسلامی ایران عمل شود می‌تواند بسیار در بخش اقتصادی ما اثر گذار باشد که تقریباً این کار انجام شده و زیر ساخت‌ها در حال شکل گیری است، در یک ماه گذشته تاکنون دو تست انجام شده، بحثی که امروز بود آیا این اقتصادی‌تر از مسیر دریای خزر و مسیر‌های دیگر که عدداً به آنها ثابت کردیم با تعرفه‌هایی که توافق شده بین ما و ترکمنستان و قزاقستان در بخش ریلی و امروز هم پیشنهاد شد که یک گروهی بنشینند تعرفه‌ای بین چین، ترکمنستان، قزاقستان و جمهوری اسلامی ایران فیکس شود، منتهی نکته مهم این است که ما گفته ایم این واگن‌هایی که خالی برمی گردند از اروپا آمادگی این وجود دارد که با کالا از جمهوری اسلامی ایران مسیر به مسیر چین شکل گیرد، نکته مهم هم در بخش اقتصادی و همکاری‌ها در مورد همکاری‌های ساخت اتومبیل و قطعات که رونق بهتری خواهد گرفت، مستحضر هستید تقریباً تعداد زیادی کارخانه سایپا و ایرانخودرو و کارخانه‌های دیگر اتومبیل‌های علاوه بر اروپایی که به سختی در ایران کار می‌شود و تولید می‌شود ما الان به راحتی با وجود تحریم توانستیم کار کنیم و بازار خوبی هم است، ما این ذهنیت را برای آنها ایجاد کرده ایم که جمهوری اسلامی ایران می‌تواند یک هابی باشد در منطقه با ۱۵ همسایه و اگر این تقویت شود شما بازار بسیار خوبی خواهید داشت، چینی‌ها در سال ۲۰ میلیون تولیدی که دارند بین هفت تا هشت میلیون را علاقمند هستند صادر کنند که ما می‌توانیم این را کمک کنیم هم در جهت ایجاد تولید در قطعات و در کنار آن تولید در منطقه.
سوال: از بعد سیاسی بعد از سفر ناموفق بایدن به عربستان چین به نوعی به دنبال تقویت خود در غرب آسیا در جایگاه‌های مختلف است؟
امیرآبادی فراهانی: بالاخره دولت‌ها در تنظیم روابطشان با یکدیگر به گذشته‌ها یک نیم نگاهی می‌کنند یعنی روابط دولت‌ها در گذشته و اتفاقاتی که اتفاده است، ما الان همیشه در روابط مان با انگلیس اعتماد کافی را نداریم انگلیس را یک کشور خبیث نسبت به ملت ایران می‌دانیم، از قدیم انگلیسی‌ها خاطره خوشی در اذهان ملت ایران ندارند، این‌ها خیلی مهم است در روابط بین عربستان و چین، با این حال که عربستان کاملاً تحت حاکمیت آمریکا بوده، چون خیلی از شرکت‌های نفتی آنها و نیرو‌های مسلح آنها وابسته به آمریکا بوده با این حال سعی کرده آن روابط منطقی خودش را با چین حفظ کند، بعضی اوقات در روابط مان بعضاً از حول حلیم به دیگ افتاده ایم، مثلا در برجام رفتاری که دولت قبل با چین داشت تقریبا می‌شود گفت که تمام تخم مرغ‌ها را در سبد آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها گذاشت و چینی‌ها را خیلی محترمانه شاید بررسی‌هایی که در خاطرات بعضاً آقایان وزرای دولت قبل بررسی می‌کنید در رفتار با چینی‌ها طوری برخورد کردند آنها کاملا گذاشتند و رفتند، به همین جهت این تنظیم رابطه یک مقدار وضعیت ما را در مقطعی بر هم زد، چینی‌ها اعتراض داشتند که بالاخره ما در بدترین شرایط با شما بودیم حالا چرا این رفتار با ما می‌شود دولت قبل ظلمی را در حق ملت ایران انجام داد و نباید این اتفاق می‌افتاد، عربستانی‌ها در عین حال که همه موارد را با آمریکایی‌ها چک می‌کردند و رفتارهایشان زیر سلطه آمریکایی‌ها است با این حال این رفتار را خیلی با چینی‌ها نداشتند، چینی‌ها آمدند قرارداد ۲۵ ساله را با ما نوشتند، اما چه اتفاقی افتاد تمام مخالفین و معاندین جمهوری اسلامی ایران حتی در داخل کشور، حتی نماینده مجلس در مجلس ما بلند شد و به ناحق گفت این‌ها کیش را به چین فروختند، و چقدر رسانه‌ها وارد این فضا شدند، همین نوع قرارداد را هم با سعودی‌ها نوشته اند که بهترین قرارداد عامل شده است، چندین دیداری که با سفیر چین داشتم هر زمان که آمده این مسائل را با ما داشته که ما همیشه دوست داریم با شما کار کنیم چرا چنین کار‌هایی بر علیه ما در داخل کشور انجام می‌شود، دولت آقای رئیسی راهبردش در سیاست خارجی اولاً همسایه‌ها است بعد کشور‌های بلوک شرق و بعد هم هر جایی که منافع ملت ایران حکم کند حضور پیدا می‌کند.
سوال: برنامه ریزی‌هایی که صورت گرفته آن چیزی که در حوزه چین و روابطمان در قالب توافقات که تبدیل شود به موارد قانونی چیست؟
امیرآبادی فراهانی: موردی که مرتبط با دولت ایران و دولت چین باشد به قر ارداد ختم شود باید به مجلس بیاید و تصویب شود، شرکت‌های دولتی ما و آنها، اما بخش خصوصی ما می‌توانند با بخش خصوصی آنها قرارداد بنویسند هیچ مشکلی ندارد لذا ما مشکلی در مجلس نداریم قرارداد‌هایی که دوستان داشته باشند بحث عضویت ما در شانگ‌های به مجلس آمد و رای آورد لذا می‌خواهم تاکید کنم که ملت ایران بدانند که اگر ما با چین ارتباطی برقرار می‌کنیم برای حفظ حقوق ملت ایران است.
سوال: راجع به سرمایه گذاری‌ها و فعالیت شرکت‌های چینی به جهت تحقق موارد و توافقاتی که صورت گرفته در چه وضعیتی هستیم و چقدر تسهیل کرده ایم؟
صفری: موقعی که تحریم سازمان ملل بودیم چینی‌ها در ایران فاینانس در بخش نفت می‌کردند، ما الان اغلب پروژه هایمان که شکل گرفته به خصوص در بخش پتروشیمی و پالایشگاه در فولاد، در الومنینیوم و... این‌ها پروژه‌هایی بوده که از طریق شرکت چین فاینانس شده، یکی می‌گفت که پس ما این کار را انجام دادیم وابسته شدیم، خیر ما آنقدر اقتدار تولید داخلی مان بالا رفته که از لحاظ مالی آن پروژه فاینانس شده و ما این پروژه‌ها را در کارخانجات داخلی با انتقال تکنولوژی در داخل تولید کردیم و می‌توانم بگویم بین ۳۶ تا ۴۰ پروژه تکمیل شده است، در آینده هم همین روند در بخش‌های مخلتف سرمایه گذاری و فاینانس امیدواریم با این سرعتی که شکل گرفته ما کار را جلو ببریم، در گردشگری نکته مهم این است که به خاطر کرونا نبوده بعد از محدودیت‌ها تسهیلات و قرارداد‌ها و پرواز‌هایی که تصویب کردند برای جمهوری اسلامی ایران شکل بهتری خواهد گرفت، جمهوری اسلامی ایران جزو اهداف چین خواهد بود.
کی می خواهید بفهمید صادرات محصولات کشاورزی با شرایط خشکسالی ایران منافات دارد؟ کی می خواهید بفهمید نحوه درست حکومت کردن چگونه است؟