۱. دریاچه مارمیشو
بعد از خشک‌شدن دریاچه ارومیه، به دریاچه فیروزه‌ای‌رنگ مارمیشو بیشتر توجه شد. این فضای بکر با آب‌و‌هوای معتدل، طبیعت دل‌انگیز کوهستانی و رودهای خروشان اطرافش یکی از بهترین و پرگردشگر‌ترین جاهای دیدنی ارومیه در بهار و تابستان است. عمق این دریاچه ۵۰ تا ۶۰ متر است و می‌توانید در آن ماهی قزل‌آلا بگیرید.
آدرس: ۴۵کیلومتری غرب ارومیه، دره‌ای نزدیک مرز ایران و ترکیه
۲. روستای بند (گردشگاه بند)
در روستای بند، تاریخ و طبیعت دست به دست هم می‌دهند و چشم‌انداز جالبی خلق می‌کنند که برای اهل سفر پر از شگفتی است. قدمت سیصدساله روستا از بافت قدیمی و خانه‌های سنتی آن پیداست. گذرتان که به گردشگاه بند افتاد، به سد شهرچای، دریاچه پشت سد و مسجد روستای بند هم سری بزنید.
آدرس: کیلومتر ۵ ارومیه، روستای بند
۳. ییلاق سیلوانا
در ییلاق سیلوانا، آب‌شدن برف‌های کوهستانی دریاچه‌ها و چشمه‌هایی به وجود آورده است که حس طبیعت بکر شمال را زنده می‌کنند. اینجا یکی از بهترین جاهای دیدنی ارومیه در تابستان است که با سفر به آن اکسیژن طبیعی و خالص تنفس می‌کنید، چشمه آب گرم هفت‌آباد را می‌بینید و از تفریح در پیست اسکی خوشاکو لذت می‌برید.
آدرس: ۳۰کیلومتری غرب ارومیه
۴. کوه، دریاچه و آبشار دالامپر
طبیعت دالامپر هر بیننده‌ای را به وجد می‌آورد. اینجا چشمه، آبشار، دریاچه و دشت پرگل را در یک قاب می‌بینید که یا یخچال‌های چندهزارساله تزئین شده‌اند. اگر مشتاق تماشای جاهای دیدنی طبیعت ارومیه هستید، دیدن آبشار سوله دوکل در دامنه این کوه را از دست ندهید. بعد از ۳۵۰۰ متر پیمایش و کوهنوردی، دریاچه شگفت‌انگیزی پیش روی شماست که به‌زعم برخی از کوهنوردان، تکه‌ای از بهشت است.
آدرس: ۶۰کیلومتری ارومیه، منطقه مرگور، کوه دالامپر
۵. ساختمان شهرداری ارومیه
ساختمان شهرداری ارومیه در دوران پهلوی و با الهام از ساختمان بلدیه تبریز ساخته شد، اما امروزه تبدیل به موزه مردم‌شناسی زیبا و پرشکوهی شده که پذیرای گردشگران است. دیگر جاذبه‌های تاریخی این منطقه عبارت‌اند از ساختمان ستاد ۶۴ و ساختمان شهربانی که همگی در میدان ایالت، یکی از قدیمی‌ترین میادین ایران، قرار گرفته‌اند.
آدرس: ارومیه، خیابان امام ارومیه، میدان ایالت (انقلاب کنونی)
۶. بازار ارومیه
اگر به‌شوق دیدن جاهای دیدنی شهر ارومیه عازم سفر شده‌اید، حتما سری به بازار ارومیه بزنید تا دید خوبی به سبک معماری، فرهنگ و اصالت مردم شهر به دست آورید. بخشی از دالان‌های تودرتو و متصل به هم این بازار مربوط به دوران صفویه و بخش‌هایی از آن مربوط به دوران زندیه و قاجاریه‌اند.
آدرس: ارومیه، بین خیابان امام و بعثت
۷. برج سه گنبد
یکی از جاهای دیدنی ارومیه در بهار برج استوانه‌ای سه گنبد است که قدمتش به دوران سلجوقیان برمی‌گردد. در اولین بازدید، کتیبه‌های روی سردر بنا نظرتان را جلب می‌کند که کلماتی با خط کوفی روی آنها حکاکی شده‌اند. در مقبره‌های اطراف برج، تاجران و اشراف‌زادگان بزرگ و بنام تاریخ آرمیده‌اند.
آدرس: ارومیه، خیابان جانبازان (استاد برزگر)
۸. مسجد سردار
مسجد سردار یا ساعتلوی ارومیه از دیدنی‌هایی است که گردشگران تاریخ‌دوست هنگام ارومیه‌گردی فرصت دیدنش را از دست نمی‌دهند. ستون‌های سنگی، طاق و گنبد‌های آجری و سردر قوسی‌شکل در کنار کاشی‌کاری‌های زرد و فیروزه‌ای‌رنگ مسجد منظره جالبی خلق کرده‌اند که از تماشای آنها سیر نمی‌شوید. قدمت این مسجد به دوران قاجار برمی‌گردد و سازنده آن عبدالصمدخان، پدر آقا محمدخان قاجار، بوده است.
آدرس: ارومیه، خیابان امام خمینی، راسته غلام خان
۹. کلیسای مارسرگیز
کلیسای سنگی مارسرگیز قبل از ورود اسلام به ایران، به‌دستور همسر خسروپرویز ساخته شد. اینجا زیارتگاه ارامنه، مسیحیان و آشوریان است و برای این عزیزان ارزش مذهبی و معنوی بسیار زیادی دارد. شگفتی‌های این کلیسا تمامی ندارند، از سنگ‌های ناهموار سقف و دیوارها گرفته که ماهرانه روی هم بنا شده‌اند تا حفره‌های تعبیه‌شده در سقف کلیسا.
آدرس: ۱۲کیلومتری ارومیه، دامنه‌ی کوه سیر
۱۰. غار تمتمه
غار تمتمه یا تمتمان از جاهای دیدنی طبیعت ارومیه است که قدمتش به دوران پارینه‌سنگی برمی‌گردد. این مکان به‌لحاظ تاریخی ارزشمند است، چون چند لحظه‌ای دید خوبی از محل سکونت اجداد غارنشینمان به ما می‌دهد و با اقامتگاه انسان‌های اولیه در طبیعت آشنایمان می‌کند.
آدرس: ۲۰کیلومتری جاده ارومیه، سرو، روستای تمتمان
۱۱. آبشار شملکان
از روستای بند یک‌راست به خانه برنگردید. به مسیر خود ادامه دهید تا به آبشار شملکان برسید و از چشم‌انداز زیبای آن لذت ببرید. راه دسترسی دیگر به این آبشار خروشان در دل طبیعت است؛ پیمایش در دامنه‌های سرسبز روستای سیر. حتما چند ساعتی به گشت‌و‌گذار در طبیعت اطراف مشغول شوید و آثار قلعه مخروبه کاظم داشی را از نزدیک ببینید.
آدرس: ارومیه، روستای شملکان
۱۲. خانه انصاری
جاهای دیدنی شهر ارومیه یکی‌دو تا نیست. یکی از تماشایی‌ترین آنها خانه تاریخی انصاری با تزئینات زیبا و معماری قجری است که در قلب بافت تاریخی ارومیه قرار گرفته است و با اینکه فقط ۷۰ سال قدمت دارد، گوشه‌گوشه آن حس‌و‌حال زندگی ۲۰۰ سال پیش را زنده می‌کند. برای ورود به این خانه تاریخی باید بلیط تهیه کنید.
آدرس: ارومیه، میدان امام حسین (گل اوستی)، خیابان مدنی ۲، کوچه انصاری
۱۳. یخچال دوقوز پله
یخچال دوقوز پله (نُه پله) تا قبل از اختراع یخچال‌های صنعتی، محلی برای نگهداری یخ بود. اما امروزه نمایشگاه دائمی خانه آبگینه شده است و هنر مردمان ارومیه را به نمایش می‌گذارد. قدمت این بنای تاریخی با نمای سنگی، سقف طاق‌دار و پنجره‌های قوسی‌شکل به دوران قاجار برمی‌گردد و جزو آثار ملی ثبت‌شده است.
آدرس: ارومیه، خیابان عسگرخان، محله قدیمی نه پله
۱۴. دره شهدا
یکی دیگر از جاهای دیدنی ارومیه در بهار و تابستان تفریحگاه دره قاسملو است که اگر اهل گشت‌و‌گذار باشید، در سفر به ارومیه حتما به آن سر می‌زنید. چشم‌‌انداز‌های طبیعی، چشمه‌‌‌ها، دشت‌های باطراوت و دره‌های سرسبز محل مناسبی برای اقامت و شب‌مانی طبیعت‌گردان فراهم کرده‌اند. اگر هوس رفتن به این دره را کردید، از محلی‌ها آدرس دره قاسملو را بپرسید.
آدرس: جاده ارومیه به اشنویه، ۳۵کیلومتری ارومیه، دره شهدا
۱۵. رود باراندوز چای
یکی دیگر از جاهای دیدنی ارومیه در تابستان رود پرآب و باصفای باراندوز است که از ارتفاعات ایران، ترکیه و عراق سرچشمه می‌گیرد و به دریاچه ارومیه می‌ریزد. برای تماشای این رودخانه باید خود را به روستای باراندوز، بهشت باغ‌های سیب استان آذربایجان غربی، برسانید تا از چشم‌انداز روستا که شبیه تصویر کارت‌پستال‌های قدیمی است، غرق لذت شوید.
آدرس: ارومیه، ۳۱کیلومتری جاده اشنویه، روستای باراندوز
۱۶. قلعه بانک
این بنای مخروطی‌شکل چهارطبقه در بالای کوه از مناظر شگفت‌انگیز طبیعت ارومیه است. این قلعه با سنگ و آهن و نعل اسب و آهک و ماسه بنا شد و پیشنهاد ساخت آن را امیرخان در دوران صفویه داد. با اینکه درحال‌حاضر فقط خرابه‌های آن به جا مانده است، همچنان ارزش دیدن دارد و از زیباترین جاهای دیدنی شهر ارومیه است.
آدرس: ۱۸کیلومتری شهرستان ارومیه، بخش صومای برادردوست
۱۷. عمارت چهار برج
آدرس: ارومیه، خیابان شهید کوهنورد
۱۸. کلیسای پطروس پولیس
برای ارومیه‌گردی در فصل زمستان دنبال جاذبه‌های سرپوشیده بگردید. یکی از بهترین جاهای دیدنی ارومیه در زمستان، کلیسای پطروس پولیس است که قدمت آن به قرن هشتم میلادی و دوران بختیشوع حكیم برمی‌گردد. در بازدید از این کلیسا سالن مستطیلی و اتاق‌هایی با سردر نسبتا کشیده می‌بینید که با سنگ قلوه و لاشه بنا شده‌اند و فضای داخلی آنها با سلیقه تمام با رنگ آبی نقاشی شده است.
آدرس: ۸كیلومتری شرق ارومیه، روستای کلیساکندی
۱۹. دریاچه ارومیه
دریاچه ارومیه مهم‌ترین جاذبه دیدنی ارومیه است که روزگاری عنوان ششمین دریاچه آب شور دنیا را یدک می‌کشید. اگرچه دیگر خبری از صدای دل‌نواز جوش‌و‌خروش آب در این دریاچه نیست، همچنان با وجود جزایر بزرگ و کوچک، حیات‌وحش منحصربه‌فرد، گونه‌های گیاهی متنوع و سواحل ماسه‌ای و صخره‌ای یکی از قشنگ‌ترین جاهای دیدنی ارومیه در بهار محسوب می‌شود.
آدرس: ۲۱کیلومتری شرق ارومیه، مرز استان آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی
