بین الملل تابناک: تغییر موضع روسیه در خصوص کریدور زنگزور متعاقب تحولات جنگ اوکراین قابل ارزیابی است. فشار بین المللی ناشی از این جنگ، باکو را به عنوان متحدی کلیدی برای مسکو مطرح کرده است.
چرخش مسکو در این خصوص در سخنان «سرگئی لاوروف»، وزیر امور خارجه روسیه نیز قابل مشاهده بود. وی پیشتر اعلام کرده بود که ارمنستان مانع توافق در مسیرهای ارتباطی از طریق سیونیک می شود.
وی گفته بود موضوع روسیه، عبور کریدور زنگزور از این منطقه و سپردن امنیت و کنترل کامل آن به نیروهای حافظ صلح روسیه است.
چرخش روسیه در خصوص کریدور زنگزور می تواند موازنه قوا در این خصوص را به زیان ایران رقم بزند. ایران هر گونه تغییر در ژئوپلیتیک و مرزهای قفقاز را مغایر منافع ملی خود می داند و بارها مقامات ایرانی بر آن تاکید کرده اند.
حال بازیگران اصلی قفقاز در حال باز طراحی استراتژی های خود در این منطقه هستند و ایران بر مکانیسم 3+3 برای حل مسائل منطقه تاکید دارد. در این معادله روسیه منافع خود را در نزدیکی به باکو دیده است تا به عنوان بازیگر اصلی در قفقاز باقی بماند. ترکیه نیز با این منطق روسها به شرط گرفتن امتیازات لازم همراه است.
اتکای ایران در سالهای قبل از جنگ قره باغ (2020) بر نظم روسی متکی بوده و از آن منتفع می شده است. تغییر شرایط در قفقاز جنوبی نیازمند ارزیابی مجدد ایران در نحوه بازیگری در این منطقه دارد تا منافع ملی آن قربانی بازی جدید نشود.
در این راستا خبرنگار تابناک گفتگویی با «ریچارد کوزلاریچ» مدیر اندیشکده علوم و سیاست‌گذاری انرژی در دانشگاه جرج میسون، مدیر موقت برنامه سیاست عملیات صلح (POPP ) و سفیر پیشین آمریکا در جمهوری آذربایجان انجام داده که در ادامه می آید.
*روسیه اخیرا اعلام کرده که از احداث کریدور زنگزور حمایت می کند. مسکو بعد از سفر پوتین به باکو صراحتا موضع خود را در این خصوص شفاف کرده است. این در حالی بود که در اوایل از احداث این کریدور حمایت نکرده بود. ارزیابی شما چیست؟
روسیه خواهان کسب حمایت کشورهای همسایه خود در موقعیت فعلی نظام بین الملل است و به همین دلیل در طی ماه اخیر پوتین به چند کشور همسایه خود سفر کرده است. تحولات اوکراین موقعیت روسیه را در قفقاز جنوبی تغییر داده و مسکوخواهان نفوذ خود در گرجستان، جمهوری آذربایجان و ارمنستان است.
*نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان اخیرا اعلام کرده که قصدی برای خروج از سازمان پیمان امنیت جمعی ندارد. این در حالی بود که ایروان عضویت خود در این سازمان را تعلیق کرده بود و حتی قصد خزوج از آن را داشت. دلایل تغییر موضع ارمنستان چیست؟
ارمنستان هم اکنون نیز مشارکت خود در پیمان امنیت دست جمعی را متوقف کرده است اما با توجه به تحولات منطقه ای و بین المللی موضع خود در مقابل روسیه را تغییر می دهد.
* روسیه اعلام کرده، ایران را به پذیرش کریدور زنگزور مجاب خواهد کرد. ارمنستان هم اعلام کرده در صورتی که حاکمیت بر کریدور زنگزور داشته باشد مخالفتی با آن ندارد. به نظر می رسد در این معادله ایران بیشترین ضرر را خواهد کرد. ارزیابی شما چیست؟
من معتقدم که موضع روسیه در مورد کریدور زنگزور به این منظور است که به روسیه در مذاکرات صلح بین ارمنستان و آذربایجان اهرمی بدهد زیرا ارمنستان در حال تغییر موضع خود در قبال روسیه است. همچنین چشم انداز مسکو از کریدور، موقعیت ایران را در منطقه تضعیف کرده و سازوکار 3+3 را به عنوان یک پلت فرم موثر منطقه ای تضعیف خواهد کرد.
*با توجه به تحولات جدید، به نظر می رسد توافق صلح میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان قریب الوقوع است. این توافق با مشارکت موثر روسیه محقق خواهد شد. به نظر می رسد روسیه کماکان بازیگر تعیین کننده قفقاز خواهد ماند. نظر شما چیست؟
آذربایجان کریدور را از بسته مذاکره با ارمنستان تا رسیدن به توافق صلح خارج کرده است. بعید است تا پس از نشست COP29 نوامبر در باکو، مذاکرات میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان به طور جدی از سر گرفته شود.
