ساخت سلاح هسته‌ای از نظر فنی برای ایران امکان پذیر است/ تنها تصمیم سیاسی آیت الله خامنه‌ای لازم است

مجله آمریکایی نیوزویک در گزارشی نوشت که ساخت سلاح هسته ای از نظر فنی برای ایران امکان پذیر است و تنها به تصمیم آیت الله خامنه ای وابسته است. 

به گزارش سرویس بین الملل تابناک، «تام اوکانر» در مقاله ای که در سایت تحلیلی نیوزویک منتشر شد نوشت: در حالی که رقابت طولانی‌مدت ایران و اسرائیل وارد عرصه های ناشناخته‌ای می‌شود، مقامات، قانونگذاران و کارشناسان ایرانی برای اولین بار به طور آشکارا در مورد چشم انداز بازنگری دکترین هسته ای کشور برای هموار کردن راه تولید سلاح هسته ای بحث می کنند. 

طی سال گذشته، جنگ بین اسرائیل و گروه شبه نظامی فلسطینی حماس با مشارکت فزاینده محور مقاومت فراتر از نوار غزه گسترش یافته است. ایران اخیراً با انجام بزرگترین عملیات موشکی خود علیه اسرائیل در هفته گذشته، به حملات به پرسنل و متحدان خود در منطقه پاسخ داد. اسرائیل وعده داده است که به این حملات پاسخ دهد و این مهم بحث‌های جدیدی را در ایران در مورد جهت‌گیری برنامه هسته‌ای‌ آن برانگیخته است.

«سید حسین موسویان»، دیپلمات سابق ایرانی که در اواسط دهه 2000 در تیم مذاکرات هسته‌ای ایران خدمت می‌کرد، در این ارتباط گفت: اینکه چند هفته یا چند ماه طول بکشد ایران به کلاهک هسته‌ای دست یابد، تفاوت قاطعی در نتیجه نخواهد داشت. در صورت حمله نظامی هیچ تضمینی برای ادامه برنامه صلح آمیز هسته ای ایران وجود نخواهد داشت.

موسویان استدلال کرد که تصمیم «دونالد ترامپ»، رئیس جمهور سابق آمریکا برای خروج از توافق هسته ای 2015 که به طور رسمی به عنوان برنامه جامع اقدام مشترک شناخته می شود و اعمال مجدد تحریم های ایالات متحده آمریکا، ایران را به سمت توسعه توانایی های هسته ای خود و تبدیل آن به وضعیت آستانه هسته ای سوق داد.

انتخاب «مسعود پزشکیان» رئیس جمهور اصلاح طلب در ایران امید محتاطانه ای به احیای برجام ایجاد کرد، اما این احساسات تا حد زیادی تحت تأثیر تنش های پیرامون تشدید جنگ در منطقه قرار گرفته است.

برجام - اقدامی دیپلماتیک که مورد تایید ایران، هر پنج عضو شورای امنیت سازمان ملل و همچنین آلمان و اتحادیه اروپا قرار گرفت - تحریم‌های بین‌المللی طولانی‌مدت علیه ایران را در ازای محدودیت‌هایی بر برنامه هسته‌ای این کشور که مانع از سلاح‌سازی احتمالی آن می‌شد، لغو کرد. محافظه کاران هم در تهران و هم در واشنگتن در مورد برجام با شک و تردید مواجه شدند و ترامپ در نهایت در سال 2019 از برجام خارج شد و «جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا موفق به تضمین بازگشت مجدد از طریق مذاکره نشد.

انتخاب «مسعود پزشکیان» رئیس جمهور اصلاح طلب در ایران امید محتاطانه ای به احیای برجام ایجاد کرد، اما این احساسات تا حد زیادی تحت تأثیر تنش های پیرامون تشدید جنگ در منطقه قرار گرفته است. «بنیامین نتانیاهو»، نخست وزیر اسرائیل همواره با این توافق مخالف بوده و هشدار داده است که این توافق جهت جلوگیری از تولید سلاح هسته ای ایران کافی نیست.

 موسویان همچنین گفت: اسرائیل که به داشتن زرادخانه هسته‌ای مخفی معروف است، بدون کمک متحد خود یعنی آمریکا قادر به شکست ایران به تنهایی نخواهد بود و چنین نتیجه‌ای تنها به بازنگری ایران در مورد موضع هسته‌ای خود دامن می‌زند. اسرائیل به تنهایی قادر به رویارویی نظامی گسترده با ایران نیست مگر اینکه آمریکا مشارکت کند. در چنین سناریویی، ایران احتمالاً به یک کشور هسته‌ای تبدیل خواهد شد.

این تحلیل با تحلیلی که اخیراً توسط دو تحلیلگر تهرانی، «علیرضا تقوی نیا» و «امیرحسین وزیریان» با نیوزویک به اشتراک گذاشته شد، نزدیک است.

تقوی نیا استدلال کرد هر گونه حمله به خاک ایران، موقعیت کسانی را که می خواهند دکترین هسته ای ایران را تغییر دهند و سلاح هسته ای بسازند، تقویت می کند و ساخت سلاح هسته ای از نظر فنی برای ایران امکان پذیر است و تنها به تصمیم سیاسی آیت الله خامنه ای بستگی دارد. وزیریان تاکید کرد: حمله اسرائیل به تاسیسات هسته ای ایران به معنای تسریع فعالیت های هسته ای ایران است.

همانطور که نیوزویک قبلا گزارش داده بود، به نظر می رسد که بحث در مورد بازنگری در موضع هسته ای ایران برای اولین بار در آوریل شتاب جدی پیدا کرد. این روند همزمان با اولین حمله موشکی ایران به اسرائیل با عنوان «عملیات وعده صادق» بود که در واکنش به کشته شدن مقامات نظامی ایران در حمله هوایی به تأسیسات دیپلماتیک ایران در سوریه انجام شد.

اسرائیل سابقه طولانی در استفاده از شبکه گسترده جاسوسی خود برای هدف قرار دادن برنامه هسته ای ایران با ترور دانشمندان، حملات سایبری و سایر اشکال خرابکاری که با موساد مرتبط است، دارد. اما اسرائیل در پاسخ به حمله ایران در ماه آوریل به صراحت برنامه هسته ای ایران را مورد حمله قرار نداد.

اسرائیل سابقه طولانی در استفاده از شبکه گسترده جاسوسی خود برای هدف قرار دادن برنامه هسته ای ایران با ترور دانشمندان، حملات سایبری و سایر اشکال خرابکاری که با موساد مرتبط است، دارد.

ماه بعد هیئت ایران در سازمان ملل متحد ممنوعیت رسمی ایران برای دستیابی به تسلیحات هسته ای را تکرار کرد، اما همچنین نسبت به تغییرات احتمالی در صورتی که سایت های هسته ای ایران در آینده مورد حمله قرار گیرند، هشدار داد.

هیئت نمایندگی ایران در آن زمان به نیوزویک گفت: همانطور که می دانیم، دکترین هسته ای ایران بدون تغییر باقی می ماند. ایران به فتوای مقام معظم رهبری که صراحتاً تولید، تهیه، انباشت و استفاده از هر نوع سلاح کشتار جمعی را ممنوع می کند، پایبند خواهد بود. اما در صورت حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران که همگی تحت نظارت و بازرسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هستند، این احتمال وجود دارد که ایران در همکاری خود با آژانس بین المللی انرژی اتمی در چارچوب توافق جامع پادمان تجدیدنظر کند. 

امروز، ناظران واکنش بالقوه قوی‌تر اسرائیل را به عملیات اخیر ایران «وعده صادق ۲» پیش‌بینی کرده‌اند که هفته گذشته در تلافی ترور «اسماعیل هنیه»، رئیس دفتر سیاسی حماس در تهران در ماه جولای، ترور «حسن نصر الله»، دبیرکل حزب‌الله لبنان و «عباس نیلفروشان» فرمانده سپاه پاسداران در طی حملات اسرائیل به بیروت و سایر اقدامات مرتبط با اسرائیل در سراسر منطقه انجام شد.

این تنش‌ها بحث‌های جدیدی را در حمایت از تغییر دکترین هسته ای در ایران برانگیخته است. روحانی برجسته «حسن خمینی» در مصاحبه ای خواستار «افزایش سطح بازدارندگی» علیه اسرائیل شد. وی از بیان دقیق منظورش خودداری کرد، اگرچه رسانه های ایرانی به طور گسترده اظهارات وی را تحت عنوان اشاره به تولید سلاح هسته ای تفسیر کردند.

«احمد نادری»، نماینده تهران نیز این اظهارات را در پستی که در توییتر منتشر شد، منتشر کرد.  رسانه‌های ایرانی نیز روز سه‌شنبه گزارش دادند که پیش‌نویس قانون جدیدی در مجلس شورای اسلامی در خصوص توسعه صنعت هسته‌ای ایران بدون ذکر جزئیات، ارائه شد.

تلاش های مخاطره آمیز

در حالی که گمانه زنی ها در مورد جدیت ایران در بازنگری دکترین هسته ای خود زیاد است، «نیکول گراجوسکی»، یکی از اعضای بنیاد کارنگی در برنامه سیاست هسته ای صلح آمیز  بین المللی به نیوزویک گفت: هنوز زود است که بگوییم این تجدید نظر چگونه خواهد بود. تجدید نظر ایران در برنامه هسته ای خود می‌تواند شامل شرایط خاصی درباره وضعیت ایران در معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای باشد یا می‌تواند شامل مسیرهایی برای تسریع برنامه هسته ای آن باشد.

ارسال سیگنال مرتبط با هر حرکتی در برنامه هسته ای ایران می تواند در تعیین پاسخ بعدی اسرائیل و ایالات متحده آمریکا که متعهد شده اند از دستیابی جمهوری اسلامی به سلاح هسته ای به هر وسیله ممکن جلوگیری کنند، بسیار مهم است.

گراجوسکی گفت: «ایران تصمیمی برای دستیابی به تسلیحات هسته‌ای نگرفته است، اما این خصومت مستمر با اسرائیل - همراه با جسارت آمریکا در اقدامات تشدیدکننده‌تر اسرائیل - ممکن است ایران را به این تصمیم وادار کند. اما این بدان معنا نیست که عملیات آن فوری یا بدون امکان شناسایی خواهد بود. این احتمال حتی ممکن است ایران را در وضعیت آسیب پذیرتری قرار دهد. بنابراین، هیچ یک از این گزینه ها در حال حاضر مناسب نیستند.

برخی از مقامات اسرائیلی قبلاً خواستار حمله مشترک پیشگیرانه در کنار ایالات متحده آمریکا علیه سایت های هسته ای ایران در بحبوحه درگیری شده بودند که خاورمیانه را تا آستانه یک جنگ همه جانبه پیش برده است. اما همانطور که گراجوسکی اشاره کرد، حمله به تاسیسات هسته ای ایران دانشی را که ایران از کار با سانتریفیوژهای پیشرفته به دست آورده است، از بین نخواهد برد.

زیرساخت‌های هسته‌ای ایران مانند بسیاری از سخت‌افزارهای موشکی ارزشمند آن، در شبکه گسترده‌ای از تأسیسات زیرزمینی به شدت مستحکم قرار دارد. در حالی که مقامات اسرائیلی و ایالات متحده آمریکا همچنان به رایزنی در مورد پاسخ به حملات موشکی اخیر ایران ادامه می دهند، بایدن گفته است که از حمله به سایت های هسته ای ایران حمایت نخواهد کرد. وی بعداً فاش کرد که حملات به سایت‌های نفتی موضوع بحث بوده است، اما در مورد اینکه آیا وی از چنین حمله‌ای حمایت می‌کند یا نه، توضیحی نداد.

در همین حال، مقامات ایرانی متعهد شدند که با حمله شدیدتر به هرگونه حمله اسرائیل پاسخ دهند. در عین حال آنها گفته‌اند که به دنبال جنگ گسترده‌تر در منطقه نیستند، موضعی که کاخ سفید نیز بیان کرده است - در حالی که به حمایت از کمپین‌های اسرائیل در منطقه ادامه می‌دهد.

نتانیاهو به نوبه خود، آشکارا خواستار تغییر حکومت در ایران شده است و نیروهای نظامی اسرائیل (IDF) می‌گویند که این حق را برای خود محفوظ می‌دارند که به صورت دفاعی و پیشگیرانه به ایران در جریان درگیری کنونی حمله کنند.

سرهنگ «نداو شوشانی»، سخنگوی ارتش اسرائیل در پاسخ به سوال نیوزویک در مورد احتمال عملیات اسرائیل در لبنان و بالقوه علیه ایران که به سرعت بخشیدن به توانمندی های هسته ای تهران دامن می زند، گفت: ما ایران را بسیار جدی می گیریم. آنها علناً گفته اند که هدفشان محو دولت اسرائیل از روی زمین است و ما آن را جدی می گیریم.

وی افزود: ما هم با سیستم دفاع هوایی خود آماده ایم از خود محافظت کنیم و هم دفاع فعال یا حملات پیشگیرانه داشته باشیم یا در پاسخ به حملات آنها به ما اقدام کنیم و این را علناً گفته ایم و اخیراً ما شاهد حمله بی‌سابقه آنها با 180 موشک بالستیک به سمت اسرائیل بوده‌ایم که غیرقابل قبول است و عواقبی در پی خواهد داشت.