هوشیار زیباری وزیر امور خارجه عراق، در مصاحبه با روزنامه الحیات، درباره هماهنگی های صورت گرفته میان ایران و آمریکا درباره جنگ عراق و سرنگونی نظام صدام حسین رئیس جمهوری این کشور، سخن گفت.
به گزارش دیپلماسی ایرانی زیباری در این مصاحبه تاکید کرد که ایران مشکلی با روند دموکراسی در عراق نداشت بلکه مخالف حضور نیروهای آمریکایی در عراق بود.
زیباری در این مصاحبه درباره نقش سوریه در نا آرامی های عراق گفته است: «یک موضع رسمی سوری در این باره وجود داشت و ورود افراد و گروه های مسح به عراق با اطلاع و تسهیل مقام های سوری صورت می گرفت.»
او ادامه داده است: «هدف سوری ها به شکست کشاندن طرح آمریکایی-غربی برای پایه گذاری دموکراسی در خاورمیانه یا به شکست کشاندن دموکراسی در عراق بود. آنها از مساله دموکراسی نگران بودند. الگویی که عراق ارائه داد، بسیاری از رژیم ها را ترساند. می دانم امروز چه چیزی درباره تجربه عراق و چالش های آن گفته می شود. اما اینکه عراقی ها پس از سال های طولانی از حکومت حزب واحد، پای صندوق های رای می روند و در انتخابات آزاد شرکت می کنند، مساله ساده ای نیست.»
او تاکید کرده است: «سرنگونی نظام صدام حسین صرف نظر از اشغال عراق، زمینه انقلاب های موسوم به بهار عربی را به وجود آورد.»
زیباری در پاسخ به این سوال که آیا توافق ایرانی- سوری برای به شکست کشاندن تجربه دموکراسی در عراق وجود دارد؟ اظهار داشت: «باید میان این دو کشور فرق گذاشت. ایرانی ها می خواستند آمریکایی ها و حضور نظامی آمریکا را به شکست بکشانند نه تجربه دموکراسی را. در حالی که سوری ها می خواستند هم آمریکایی ها را به شکست بکشانند هم تجربه دموکراسی .......... این دو کشور در هدف اصلی با هم توافق نظر پیدا کردند اما در جزئیات اختلاف داشتند.»
او خاطرنشان کرد: «ایران برخلاف سوریه، نخستین کشوری بود که هنگام تشکیل شورای حاکم بر عراق، هنگامی که پل برمر مسئول اداره کشور بود، هیئتی رسمی از وزارت امور خارجه خود و سپاه پاسداران، برای تبریک تاسیس شورا در سال ۲۰۰۳، به عراق روانه کرد.»
زیباری از هماهنگی های صورت گرفته میان ایران و آمریکا درباره جنگ عراق هم سحن گفت و تصریح کرد: «آمریکایی ها پیش از جنگ، با ایرانی ها در ژنو در سطح مسئولان چندین بار گفت و گو کردند. دو طرف درباره مسائل فنی عملیاتی، حریم های هوایی و مرز، تبادل نظر کردند. این دیدار ها تا زمان جنگ و پس از سرنگونی صدام ادامه داشت اما پس از آن آمریکایی ها ارتباط را قطع کردند.»
او افزود: «هنگامی که از آمریکایی ها درباره دلیل قطع ارتباط پرسیدیم، گفتند مجموعه ای از افراد تحت تعقیب عضو القاعده در ایران حضور دارند که ایرانی ها از تسلیم کردن آنها، سر باز می زنند.»
او با تاکید بر اینکه ایران در جریان حمله آمریکا به عراق قرار داشت، گفت که این مساله را می توان در خاطرات رهبران نظامی و سیاسی آمریکایی که منتشر شده است هم مشاهده کرد.
وزیر امور خارجه عراق گفته است که میان نظامی ها و دیپلمات ها در مورد نحوه مواجهه با سوریه اختلاف وجود داشت.
به گفته او «فرماندهان میدانی آمریکا تاکید می کردند که باید جلوی سوریه گرفته شود و نباید به این کشور اجازه داد که به افراد و گروه های مسلح که در کشتن آمریکایی ها و عراقی ها نقش دارند، تسهیلات ارائه دهد. آنها معتقد بودند که باید واکنشی قاطع در برابر سوریه نشان داد.»
وی افزود: «اما سیاسی ها و دیپلمات ها، نظر دیگری داشتند. کالین پاول وزیر امور خارجه وقت آمریکا، به سوریه رفت و سوری ها این سفر را نشان دهنده میزان اهمیتشان دانستند.»
وزیر امور خارجه عراق تاکید کرده است: «سوری ها، این تردید آمریکایی ها را احساس کردند، و جسارت پیدا کردند. بشار اسد افتخار می کرد که با پاول دیدار کرده و شرط های او را نپذیرفته است. تماس های آمریکایی ها این باور را برای سوری ها به وجود آورد که موضعشان درست است.»
زیباری درباره تعامل مقام های ایرانی با مسئولان جدید عراق هم گفته است: «با همه مسئولان ایرانی دیدار کرده ام. با سید علی خامنه ای رهبر ایران، محمد خاتمی، هاشمی رفسنجانی و احمدی نژاد، روسای جمهوری سابق، قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس به علاوه وزرای خارجه، دیدار و گفت و گو کرده ام.»
او تاکید کرده است: «ایرانی ها با هوش، حکمت و واقع بینی، با رهبران جدید عراق رفتار کردند. آنها در دوره جنگ ایران و عراق، با تمام توان سعی کردند صدام را سرنگون کنند اما به دلیل پشتیبانی غربی و عربی از او، موفق نشدند. آمریکا آمده بود تا سرسخت ترین دشمن ایران را سرنگون کند. به طور حتم این مساله برای ایرانی ها، خشنود کننده بود و به طور منطقی در این راستا کمک کرده و مانع تراشی نمی کنند.»
وزیر امور خارجه عراق تصریح کرده است: «ایرانی ها از ادامه حضور نیروهای آمریکایی در مرز هایشان در افعانستان عراق نگران بودند. این تصور را داشتند که آمریکایی ها، از عراق نمی روند بلکه آمده اند تا بمانند. سوری ها هم همین گمان را داشتند. داستان های زیادی هم در این باره شایع شد از جمله این که آمریکایی ها آمده اند تا بر نفت چیره شوند و پایگاه های نظامی دائمی در عراق برپا کنند. سعی کردیم به این نگرانی ها پایان دهیم اما برخی سودشان در این بود که باور نکنند.»
زیباری خاطر نشان کرده است: «ایرانی ها بر عکس سوری ها دیدند هر که امروز در عراق حکومت می کند، دوست آنها است به ویژه شیعیان و کرد ها و باید به آنها کمک کرد. اما سوری ها به همه مسائل دید منفی داشتند.»
او افزود: «آقای خامنه ای همواره به ما نسبت به اعتماد به آمریکایی ها، هشدار می داد. به ما می گفت که آنها برای منافع شما به عراق نیامده اند بلکه به دنبال منافع خاص خود هستند و شما به عنوان نیروهای مردمی، باید توطئه های آنها را نفشه بر آب کرده و صاحبان واقعی قدرت باشید. حضور آمریکا باید هرچه سریع تر پایان یابد.»
هوشیار زیباری با بیان اینکه این موضع آقای خامنه ای، در جلسات خصوصی و عمومی تکرار می شد، به تکرار این مواضع از سوی احمدی نژاد اشاره کرد و او را «باهوش» خواند.
زیباری درباره احمدی نژاد گفت: «او نخستین رئیس جمهوری بود که در سال ۲۰۰۷ به عراق سفر کرد. من رئیس هیئت تشریفات بودم و همراهی اش کردم. هنگامی که وارد فرودگاه بغداد شد، ۱۷۰ هزار سرباز آمریکایی در عراق حضور داشتند. او حجم بالای تانک ها، اسلحه و نیروهای آمریکایی را با چشم خود دید.»
او ادامه داد: «آمریکایی ها به سفر احمدی نژاد اعتراضی نکردند بلکه هنگامی که آنها را در جریان هویت مهمان قرار دادیم، استقبال کردند. احمدی نژاد از من درباره حضور نیروهای آمریکایی در فرودگاه بغداد پرسید به او گفتم که این تنها یکی از پایگاه های موجود در عراق است و پایگاه های بزرگتری در مناطق دیگر وجود دارد.»
او از نگرانی احمدی نژاد در این سفر سخن گفت و افزود: «سعی کردم به او اطمینان بدهم. از ایست های بازرسی آمریکایی ها عبور می کردیم اما هماهنگی قبلی با آنها باعث می شد کاروان به آسانی عبور کند. گروهی که با ما هماهنگی می کرد، همه افرادش آمریکایی بودند.»
زیباری در این باره خاطره ای نقل کرد و گفت: «در یکی از ایست های بازرسی، جلوی کاروان احمدی نژاد گرفته شد که بر روی یک پل هوایی پس از خروج از منطقه سبز بغداد در حال حرکت بود. سربازان آمریکایی به ما گفتند که کاروان را متوقف کردند تا با رئیس جمهوری ایران عکس بگیرند. از هماهنگ کننده آمریکایی خواستم راه را برای جلوگیری از هرگونه اتفاق غیرمنظره ای باز کند. به رئیس جمهوری ایران به صورت شوخی مطلب را انتقال دادم. او گفت مانعی ندارد. اما به او گفتم که اجازه نخواهیم داد از خودرو پیاده شود.»
هوشیار زیباری در پاسخ به این پرسش که آیا ایرانی ها در کشته شدن آمریکایی ها در عراق نقش داشتند گفت: «البته، ایران آن گونه که گفته می شود، از القاعده حمایت نکرد. بلکه از گروه های خاص حمایت کرد. مثلا مجموعه ای در جیش المهدی وجود دارد که به طور ویژه برای انجام عملیات آموزش دیدند.»
او افزود: «سوریه هم در کشتن آمریکایی ها و انفجار ها سهم داشت. سوریه یک جنگ باز علیه ما آغاز کرد و به طور عملی باعث کشته شدن ده ها هزار عراقی شد.»
زیباری در این زمینه به تلاش های خود و نوری مالکی نخست وزیر عراق برای ارائه پرونده سوریه به دادگاه جنایت های جنگی در سال ۲۰۰۹ اشاره کرد که به گفته او، با مخالفت آمریکایی و غربی روبرو شد.
