فضای حاکم بر جامعه نشر و افکار عمومی دیروز با حال و هوای متفاوتی روبه‌رو شد. همه چیز از حرف‌های وزیر ارشاد در اتاق بازرگانی ریشه می‌گرفت و نه تنها برای اهالی نشر، بلکه برای افکار عمومی هم تازگی داشت.
به نوشته ایران، علی جنتی مجموعه بحث‌هایی را در اتاق بازرگانی مطرح کرد، اما نظرات او درباره نشر به دلیل حساسیت مسأله در صدر سخنانش قرار گرفت. جنتی در این جلسه از تفاهمنامه جدیدی میان وزارت ارشاد و وزارت اطلاعات برای بررسی جدید کتاب‌های در دست انتشار خبر داد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان این مطلب، درباره دیدار با وزیر اطلاعات درباره نویسندگان ممنوع‌القلم تصریح کرد: «مجموعه معاونان وزارت فرهنگ و ارشاد با معاونان ذیربط وزارت اطلاعات جلسه‌ای داشتند. وزارت اطلاعات در دولت قبل اعلام کرده بود که کتاب‌های برخی از نویسندگان نباید چاپ شود. در دوره جدید با توجه به همفکری‌های انجام شده، تصمیم گرفتیم هیچ کتابی را به دلیل نویسندگان آن رد چاپ نکنیم. چاپ کتاب ضوابطی دارد که با توجه به آن ضوابط عمل می‌کنیم. اگر مشکلی نباشد کتاب چاپ می‌شود اما اگر مشکلی داشته باشد آن مشکل یا اصلاح می‌شود یا کتاب اصلاً چاپ نمی‌شود، در نهایت تصمیم ها بر این است که به خود کتاب نگاه می‌کنیم نه به نویسنده.»
شجاعی صائین: به ما کمک میشودعلی شجاعی صائین مدیر اداره کتاب درباره این تفاهمنامه به ایران گفت: طبیعتاً روال کار و تلاش ما در اداره کتاب بر این است که کتاب‌ها را به اعتبار محتوا بسنجیم نه اعتبار نویسنده و پدیدآورنده اثر.> وی افزود: <به‌طور قطع این اتفاق و تصمیم جدیدی که از سوی وزیران ارشاد و اطلاعات گرفته شده به ما کمک بیشتری می‌کند تا بتوانیم بیش از گذشته به محتوای کتاب‌ها توجه کنیم و در آینده نیز فضای بهتری را برای کتاب و نویسندگان پیش‌بینی می‌کنیم.
مهدی غبرایی و امیدواریهاانتشار خبر تفاهم وزارتخانه های ارشاد و اطلاعات، طبیعتاً می تواند در میان اهل قلم بازتاب هایی داشته باشد. مهدی غبرایی، مترجم پیشکسوت ادبیات، در این زمینه گفت: <قطعاً اتفاق مثبتی است و جای امیدواری دارد.> او افزود: البته امیدوارم این تفاهمنامه به اجرا برسد خصوصاً که برخی از وعده‌های قبلی هنوز به طور کامل انجام نشده است.
معتضد: کتاب، فقط ضاله نباشدخسرو معتضد نویسنده و پژوهشگر تاریخ هم گفت: مسلماً اتفاق مثبتی است. خاطرم هست همین کتاب زوال کلنل آقای دولت آبادی را آقای بهمن دری معاون فرهنگی پیشین در کمدش گذاشت و گفت: چاپ این کتاب را به صلاح نمی‌دانم. اما مگر فقط یک نفر باید درباره کتاب تصمیم گیری کند. او ادامه داد: امروز دنیای ارتباطات است و با اینترنت می‌توانید به تازه‌ترین کتاب های منتشر شده در امریکا دسترسی پیدا کنید. بنابراین باید بگذاریم حرف‌ها زده شود. تنها ممیزی که باید روی کتاب صورت بگیرد این است که نوشته‌ها ضاله نباشد؛ یعنی به اسلام، وحدت ملی، اخلاقیات و... توهین نکند.
زنوزی: طبیعی‌ترین کاری که انجام شده است
در ادامه فیروز زنوزی جلالی، نویسنده و منتقد ادبیات در مورد تفاهم امضا شده میان دو وزارتخانه ارشاد و اطلاعات گفت: این عمل طبیعی‌ترین کاری است که انجام شده و باید پیش از این‌ها به وقوع می‌پیوست. اینکه نام نویسنده چیست، مهم نیست، بلکه باید به حرف او توجه کرد و اینکه آیا هدف او مثبت است یا منفی.> وی افزود: <ممکن است اسم نویسنده‌ای ملاک خط قرمزها نباشد، اما متن او، نگاه و تأثیر مثبت نداشته باشد و برعکس این امر نیز صحت دارد.
زارعی و چارچوب‌های قانونیهمچنین کوروش زارعی، نمایشنامه نویس در این باره گفت: معتقدم بر اساس صحبت‌های رئیس جمهوری هر فردی با هر تفکری در چارچوب قانون می‌تواند بیندیشد، با توجه به این مسأله باید یادآور شد: کار برادران در وزارت اطلاعات، چیز دیگری است و حوزه تخصص آنها، نباید با حوزه‌های فرهنگی و هنری ادغام شود. وی افزود: فکر می‌کنم این‌گونه کارها وظیفه خود وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است زیرا به تنهایی می‌تواند قوانین قبلی را اصلاح و قوانین جدیدی را ارائه کند و وزارتخانه دیگری نباید در این حوزه دخالت کند.
جعفریه: اعتماد مخاطبان جلب شودمحمدعلی جعفریه مدیرمسئول نشر ثالث نیز در این باره گفت: «ما اهالی کتاب به دنبال این هستیم که اداره کتاب، کتاب‌ها را با توجه به محتوای آن بررسی کنند. بنابراین مسلم است که از تحقق این تفاهمنامه خوشحال شویم. ناشر که نمی‌تواند به این فکر کند که نویسنده اثر چه گذشته یا حالی دارد که بعد برود و کتاب او را منتشر سازد. در ارتباط با مخاطبان هم همین‌گونه است. اگر سختگیری‌ها در رابطه با اعطای مجوز نشر کمتر شود، حداقل از این به بعد کتاب‌ها از دریچه قانونی منتشر می‌شوند.»
اقبال‌زاده و فال نیکشهرام اقبال‌زاده مترجم و نویسنده هم گفت: « امضای این تفاهمنامه تا حد قابل توجهی می‌تواند کارگشا باشد. اما مسأله اصلی اینجاست که باید دید که دیگران فرصت اجرایی شدن به آن می‌دهند یا نه! درست مشابه اتفاقی که درباره رمان دولت آبادی رخ داد. مسئولان ارشاد به صراحت از مهیا شدن شرایط انتشار آن گفتند ولی برخی نهادهای خاص با ارائه سخنانی، مانع‌تراشی کردند و گفتند که این کتاب نباید چاپ شود.» وی تصریح کرد: امضای این تفاهم را به فال نیک می‌گیرم اما باز هم می‌گویم که مهم اجرایی شدن آن است.
