در حالي که اواخر سال گذشته، رئيس پليس امنيت اخلاقي ناجا از تشديد نظارت بر تورهاي گردشگري خبر داده بود، مديرکل نظارت و ارزيابي معاونت گردشگري معتقد است که «گردشگر، اراذل و اوباش نيست که با او برخورد فيزيکي شود.» نگاه بدبينانه نهادهاي انتظامي به مسافرت با تورها هميشه يکي از مسائل مهمي بوده که گريبانگير حوزه گردشگري ايران بوده و همچنان ادامه دارد.
آنچه حساسيت نيروي انتظامي را در مورد تورها برانگيخته، مختلط بودن آنهاست. معضلي حل ناشدني! که مسئولان تور براي رهايي از دردسرهاي آن معمولا دختران و پسران مجرد را جداسازي مي‌کنند و آنها را در قسمت‌هاي مختلفي از خودرو قرار مي‌دهند. با وجود همه اين تمهيدات اما باز هم مسئولان امنيتي با سوء ظن به تورها نگاه مي‌کنند. سال گذشته اخباري مبني بر بازداشت 45 دختر و پسر در سفري به ارتفاعات اطراف مشهد يکي از واکنش‌هاي نيروي انتظامي به گردشگري به سبک دنياي جديد بود. بهانه اصلي آنها براي اين بازداشت احتمالا اين بود که هيچ کدام از دخترها و پسرها با هم نسبت خانوادگي نداشتند. بعضي وقت‌ها هم نداشتن مجوز براي گردش يکي از دلايل بازداشت اين مسافران است.
در يکي دو سال اخير، تشديد برخوردهاي نيروي انتظامي با گردشگران در برخي مسيرهاي داخلي سبب شده بسياري از آژانس‌ها، مقاصد خود را تغيير دهند و سفر به اين نقاط پرچالش را محدود يا حذف کنند. برخوردهايي که به اعتقاد مجريان تور نه‌تنها تغيير رويه‌اي را در سفرهاي ناهنجار موجب نشده، بلکه اتفاقا گردشگران ناهنجار را به مناطق حاشيه‌تر کشانده و تر و خشک را با هم سوزانده است. در حالي که اين انتظار وجود دارد تدبير اساسي‌تري براي اين چالش اتخاذ شود، سرهنگ محمدمسعود زاهديان - رئيس پليس امنيت ناجا - اواخر سال گذشته در اظهاراتي اعلام کرد: با موارد خلاف قوانين و مقررات عرفي جامعه در تورهاي گردشگري به‌شدت برخورد مي‌شود و رده‌هاي مختلف نيز در اين‌باره توجيه شده‌اند.
عبدالناصر ميرچي، مديرکل نظارت و ارزيابي معاونت گردشگري، علاوه بر اين‌که تأکيد دارد، بايد با مفهوم واقعي و علمي تور آشنا شويم و با آن آشتي کنيم، معتقد است که گروه‌هاي گردشگر، گروه‌هاي عزاداري نيستند که سر قبر بروند، چون اساسا تور براي انبساط خاطر و فرح‌بخشي شکل مي‌گيرد تا غبار خستگي زندگي و کار را بتکاند. او همچنين تأکيد کرد: با اين موضوع که به گردشگري، جرياني شاد اطلاق مي‌شود، نمي‌توان جنگيد؛ ولي ما تا زماني اين شادي را تجويز مي‌کنيم که به هنجارها و عرف جامعه لطمه نزند.
او با اعتقاد به اين‌که سازمان‌هاي سياستگذار که مسئول نظارت بر فعاليت اين تورها هستند، وظايف خود را به‌خوبي انجام نداده‌اند، مشخصا اين مسئوليت را متوجه سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري که تورها مجوز خود را از آن مي‌گيرند، دانست و گفت: در اين بخش، نارسايي وجود دارد و مسئولان اين سازمان بايد سطح مداخله‌ي خود را افزايش دهند.
اما مديرکل نظارت و ارزيابي معاونت گردشگري در پاسخ به اين اظهارات، با دفاع از مواضع گردشگران واقعي و سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري در حوزه‌ي نظارت، به خبرنگار ايسنا گفت: اتفاقا ما هم دنبال اين هستيم که آب را به مسير درست برگردانيم و اتفاقا از نيروي انتظامي خواهش مي‌کنيم با ناهنجاري‌ها، بالاترين سطح برخورد را داشته باشند؛ ولي يک خواهش ديگرمان اين است که توجه کنند، گردشگر مقوله‌اي حساس و فرهنگي است که حتي برخورد با آن بايد حامل ارزش‌هاي فرهنگي باشد تا اصل موضوع گردشگري دچار رنجش و تحريف نشود. وي اظهار کرد: فکر مي‌کنم نيروي انتظامي واقف است که درباره‌ي اين موضوع فرهنگي بايد کاراکتري ديگر از خود نشان دهد.
او تأکيد کرد: اگر در توري اتفاقات ناهنجار رخ داد، بايد دانست که گردشگران آن تور، اراذل و اوباش نيستند که با آنها برخورد فيزيکي شود، چه بسا در آن تور، اشخاصي با دانش و سطح اجتماعي و فرهنگي بالا حضور داشته باشند که اتفاقا رفتار ناهنجار هم نداشته‌اند، بنابراين بايد نگاه‌مان را در اين مدل برخورد تغيير دهيم و گردشگر را به چشم اراذل و اوباش نبينيم.
ميرچي در عين حال گفت: ما به قدرت نيروي انتظامي در برخورد با هر تخلفي که به حوزه کاري‌شان مربوط مي‌شود، قائليم؛ ولي هنر لازم در برخورد و اعمال قدرت هم بايد به‌کار گرفته شود.
او همچنين در پاسخ به اظهارات رئيس پليس امنيت ناجا که معتقد است، سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري وظايف خود را نسبت به تورهاي گردشگري به‌خوبي انجام نداده است، گفت: به قطع و يقين مي‌گويم سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري در دوره‌ي جديد و پس از يک فاصله‌ي بسيار عميق در چهار - پنج سال گذشته در توليت صنعت گردشگري، در ايفاي وظايف و تکاليف خود قاطع‌تر خواهد بود.
وي سپس به سه‌هزار و 708 دفتر خدمات مسافرتي موجود در سراسر کشور اشاره کرد و افزود: برخي از اين دفاتر، فعال و بعضي از آنها غيرفعال‌اند يا سطح متوسطي از فعاليت را دارند. حتا اگر نصف اين آژانس‌ها، ماهي يک تور اجرا کنند، آيا مي‌توانيم دوهزار بازرس و ناظر را هر ماه با اين تورها همراه کنيم؟ در اين صورت بايد «وزارت نظارت» راه انداخت.
او ادامه داد: براساس سياست‌هاي تفويض‌شده، کار نظارت از طريق استان‌ها انجام مي‌شود.
ميرچي همچنين اظهار کرد: منطقا ما نمي‌توانيم همراه با هر توري که اجرا مي‌شود يک ناظر بفرستيم، علاوه بر اين‌که بضاعت آن را نداريم، حضور ناظر در تور براي مسافر احساس ناامني به‌وجود مي‌آورد و اين ابهام را ايجاد مي‌کند که سازمان و نظام، به مردم اعتماد ندارند و براي آنها بپا گذاشته‌اند، پس ما اصل را بر برائت مي‌گذاريم.
مديرکل نظارت و ارزيابي معاونت گردشگري با طرح اين پرسش که سازمان چه برخورد اوليه‌اي مي‌تواند با تورها و گردشگران داشته باشد؟ گفت: ما زماني مي‌توانيم با گردشگران برخورد کنيم که موارد تخلفي توسط توريا سايرين گزارش شده باشد، در شرايطي که اين تخلف‌ها گزارش شود و ما هم برخوردي نکنيم، آن‌وقت مي‌توانند از سازمان گله کنند.
وي بيان کرد: چه اشکالي دارد نيروي انتظامي اگر موارد تخلف را در ميان گردشگران و تورها ديد، به سازمان گزارش دهد. براساس قوانين و آيين‌نامه‌هاي موجود، سطوح مختلفي براي برخورد از جمله اخطار، تذکر کتبي، تعليق و حتي لغو مجوز در سازمان تعريف شده است و ما متناسب با آن مي‌توانيم با متخلفان برخورد کنيم.
او سپس به موارد برخوردشده در طول سال 92 اشاره کرد و افزود: در سال 92 تعدادي از آژانس‌هاي مسافرتي به‌خاطر تخلف، از رده خارج شدند، 66 دفتر خدمات مسافرتي تعطيل شدند که مجوز آنها براي هميشه لغو شده است و 150 دفتر هم تعليق شده‌اند و 1850 مورد تذکر و نزديک به 550 مورد هم اخطار گرفته‌اند. با وجود اين اقدامات، چگونه سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري با کم‌لطفي متهم مي‌شود که اعمال نظارت نمي‌کند؟
ميرچي با بيان اين‌که برخلاف دوستان نيروي انتظامي، نه‌تنها گله‌گذاري نمي‌کنم، بلکه دست دوستي آنها را مي‌فشارم، گفت: جالب است که ما تا کنون حتي يک مورد گزارش از پليس امنيت ناجا درباره‌ي تخلف آژانس‌هاي مسافرتي و تورهاي گردشگري نداشتيم که ما را در مقام سياستگذار و ناظر، وارد عمل کند. وقتي يک مورد رسما گزارش نشده، چگونه با طرح چنين اظهاراتي در رسانه‌ها، زحمات کارکنان خدوم و پرتلاش ميراث فرهنگي و گردشگري ناديده گرفته مي‌شود و اين سازمان به نظارت نکردن متهم مي‌شود. وي ادامه داد: اگر نيروي انتظامي در هر توري با متخلفان و هنجارشکنان مواجه شد و به ما گزارش داد و ما هم برخورد نکرديم، آن‌وقت گله‌هايش را در رسانه‌ها مطرح کند.
