وزیر نیرو: منابع آبی به شرایط بحرانی رسید

وزیر نیرو اظهار کرد: مصرف آب در کشور 96 میلیارد متر مکعب است که نشان دهنده این است که 80 درصد از منابع آبی کشور به مصرف می‌رسد در حالیکه حد بحران 60 درصد است.

به گزارش ایسنا، حمید چیت‌چیان وزیر نیرو با حضور در جلسه علنی امروز مجلس شورای اسلامی در ارائه گزارشی از وضعیت صنعت آب و برق کشور، اظهار کرد: مساله آب یک چالش اصلی در هزاره سوم برای تمام جهان است و بر اساس گزارش‌هایی که سازمان ملل در اجلاس جهانی مکزیک ارائه کرد در سال 2006، ½ میلیارد متر مکعب در جهت از دسترسی آب بهداشتی محروم بوده‌اند و پیش‌بینی می‌شود که در سال 2025 به 40 درصد جمعیت آن موقع برسد لذا این آمار نشان می‌دهد مسائل مرتبط با آب روز به روز در جهت وخامت و حادتر شدن حرکت می‌کند و نیازمند برنامه‌ریزی‌ دقیق و مراقبت کامل است.

وی با بیان اینکه ایران در یک منطقه خشک و نیمه خشک قرار گرفته است، اظهار کرد: متاسفانه در 10 سال گذشته شاهد بودیم که متوسط بارش از 250 به 242 میلی‌متر در سال کاهش یافته و با مسائل بسیار جدی در موضوع آب مواجه هستیم. همچنین در نتیجه خشکسالی‌های پی در پی مجموع منابع آب تجدیدشونده کشور که 130 میلیارد متر مکعب برآورد می‌شد به 120 میلیارد متر مکعب کاهش یافته است.

وزیر نیرو تصریح کرد: در اوایل انقلاب میزان آب تجدیدشونده به ازای هر فرد 4000 متر مکعب در سال بود که در حال حاضر این میزان با توجه به افزایش جمعیت موجب شده برآورد آبی به 1600 متر مکعب کاهش یابد. همان‌طور که می‌دانیم مطابق برآورد بین‌المللی، کشورهایی که به لحاظ جمعیت میزان آب تجدیدشونده‌شان از 1600 متر مکعب کمتر باشد کشورهای دارای تنش آبی هستند و آن مناطق وارد بحران آبی خواهند شد.

چیت‌چیان با انتقاد از اینکه گرچه میزان متوسط آب تجدیدشونده از 1600 متر مکعب کمتر است اما توزیع آن در مناطق مختلف کشور یکسان نبوده است، گفت: تعداد قابل توجهی از استان‌ها میزان بارش‌شان نسبت به 46 سال قبل کاهش یافته است اما در چند استان غربی بارش‌ها بیشتر بوده، در مجموع هفت درصد از میزان متوسط کمتر شاهد میزان بارش بوده‌ایم.

وی با بیان اینکه کشورهایی که بیش از 60 درصد از منابع آبی‌شان استفاده کنند در معرض بحران آبی قرار گرفته‌اند، گفت: مصرف آب در کشور 96 میلیارد متر مکعب است و در مقایسه با 120 میلیارد متر مکعب کل آب تجدیدشونده کشور نشان دهنده آن است که 80 درصد از منابع آبی کشور استفاده می‌کنیم درحالی که حد بحران 60 درصد بوده است.

وزیر نیرو در بخش دیگری از سخنان خود ضمن ابراز امیدواری از اینکه دولت و مجلس باید همفکری‌های بیشتری در این خصوص داشته باشند، به نشانه‌های بحران آبی اشاره کرد و افزود: خشک شدن تالاب‌ها و دریاچه‌های داخلی کشور، بحران منابع آب زیرزمینی، پدیده فرونشست نمونه‌هایی هستند که کشور را با بحران آبی روبرو می‌کند و متاسفانه در مورد آب‌های زیرزمینی نیز بیش از نیمی از آب مورد نیاز کشور از چاه‌ها تامین می‌شود. در واقع متاسفانه حفر چاه‌های غیرمجاز افزایش یافته و از سوی دیگر میزان استفاده‌ای که از چاه‌های مجاز انجام می‌شود بیش از حد مطلوب است و این مساله باعث شده که در پی سالیان گذشته 100 میلیارد متر مکعب از ذخایر استاتیک سفره‌های زیرزمینی کاهش یابد.

وی همچنین تاکید کرد: روند افزایش تعداد چاه‌ها و تخلیه از منابع آب زیرزمینی موجب شده که مجموعا برداشت آب رو به کاهش باشد و نیز در پی 10 سال گذشته میزان روان آب رودخانه به 46 درصد در کل کشور رسیده است و ما در هفت ماهه نخست سال آبی 53 میلیارد متر مکعب برداشت داشته‌ایم که در سال جاری به 25 میلیارد متر مکعب رسیده است.

چیت‌چیان ادامه داد: به عنوان مثال سد کرخه وقتی ایجاد شد که پیش‌بینی می‌شد هفت میلیارد متر مکعب آب داشته باشد اما در این سال‌ها بیشتر از دو میلیارد متر مکعب نداشته است و کاهش منابع آبی و افزایش نیازها در کشور حتی منجر به مسائل امنیتی شده و ما نمونه‌ای از تجمعات و اعتراضات را به دلیل کاهش منابع آبی در شهرها و روستاها شاهد هستیم.

وزیر نیرو خاطرنشان کرد: برای اینکه بتوانیم اجازه ندهیم کشور وارد مرحله بحران آب شود باید استفاده خود را به 60 درصد محدود کنیم. این در حالی است که ما 72 میلیارد متر مکعب باید از منابع آبی استفاده کنیم در حالیکه در حال حاضر 96 میلیارد متر مکعب استفاده می‌شود.

وی در ادامه به راهکارهایی برای استفاده پایدار از منابع آب اشاره کرد و افزود: باید از منابع آب به گونه‌ای استفاده کنیم که نسل‌های آینده امکان حیات داشته باشند. کل منابع آبی که در بخش کشاورزی استفاده می‌شود 92 درصد است اما رندمان آبیاری بسیار پایین است. به عنوان مثال لیبی 60 درصد، هند 54 درصد، مصر 53 درصد، سوریه 45 درصد، پاکستان 44 درصد، عربستان 43 درصد، ترکیه 40 درصد، چین 36 درصد و ایران 33 درصد راندمان آبیاری دارند در حالی که ما حداقل این امکان را در اختیار داریم که راندمان کشاورزی را افزایش دهیم.

چیت‌چیان در ادامه سخنان خود اظهار کرد: در حال حاضر مجموع سدهایی که احداث شده و به بهره‌برداری می‌رسد موجب استحصال 72 میلیارد متر مکعب شده که 49 میلیارد متر مکعب قابل تنظیم است لذا ضرورت دارد که در سدها بازنگری خوبی انجام شود و ما در این خصوص نیازمند همکاری مجلس هستیم.

وزیر نیرو در ادامه اظهار کرد: در حال حاضر حدود 6500 روستا وجود دارد که در طول سالیان گذشته فقط با تانکر آبرسانی شده‌اند. البته در تنظیم بودجه 93 هم دولت و هم مجلس توجه لازم را داشته و ردیف مستقلی برای آب روستاها در نظر گرفته شده که چیزی حدود 600 تا 700 میلیارد تومان اعتبار پیش بینی شده است.

وی در ادامه به برخی پروژه‌های مطالعاتی و اجرایی در حوزه آب اشاره کرد و گفت: 390 مورد پروژه مطالعاتی فعال آب شهری، 1900 پروژه اجرایی آب شهری، 350 پروژه مطالعات فاضلاب شهری، 510 پروژه اجرایی فاضلاب شهری، تعداد 910 مجتمع روستایی دارای پروژه اجرایی آب، 280 مجتمع روستایی دارای پروژه مطالعاتی آب، هفت مورد پروژه اجرایی فاضلاب در مجتمع روستایی و 10 مورد پروژه مطالعاتی فاضلاب در بخش روستایی در دست انجام است.

چیت‌چیان همچنین تصریح کرد: هم‌اکنون نیز بیش از 5000 میلیارد تومان به پیمانکاران بدهی داریم این در حالی است که کارهای بسیاری سریعتر انجام شده است در واقع وزارت نیرو از نظر ظرفیت اجرایی آمادگی لازم را دارد و امیدواریم که در تعامل دولت و مجلس منابع بیشتری اختصاص داده شود.

وزیر نیرو افزود: البته در بخش آب به منابع دولتی اکتفا نشده و در حال حاضر 76 پروژه فعال به صورت BOO و BOT با بخش خصوصی قرارداد منعقد شده است و نیز در 84 طرحی که مجموعا در بخش آب در دست اجرا است نیاز به بیش از 110 میلیارد تومان اعتبار وجود دارد تا این طرح‌ها کامل شود.

وی در ادامه به وضعیت صنعت برق نیز اشاره کرد و گفت: در سال 92، 630 روستا دارای برق شده‌اند و از شهریور ماه سال 92 تا به امروز 1384 مگا وات نیروگاه جدید وارد مدار شده است و از الان تا اوایل تابستان نیز 1168 مگا وات نیروگاه جدید وارد مدار خواهد شد.

وزیر نیرو با انتقاد از اینکه در دو سال گذشته سرمایه‌گذاری‌ها در صنعت برق کاهش یافته و همین مساله سبب روبرو شدن با کمبود برق شده است، گفت: تامین برق از کل ظرفیت یک چهارم به عهده دولت و سه چهارم به عهده بخش خصوصی گذاشته شده است.

چیت‌چیان با اشاره به توانمندسازی اقتصاد در بخش برق و نیز وضعیت قیمت برق، اظهار کرد: غیر از سال 89 یعنی در مرحله اول هدفمندی که افزایش قابل توجهی صورت گرفت در سایر سال‌ها رشد قابل توجهی اعمال نشده است.

به گزارش ایسنا، حجت‌الاسلام ابوترابی‌فرد که ریاست جلسه علنی را بر عهده داشت در مورد سخنان وزیر نیرو اظهار کرد: کمبود آب شرب در پی خشکسالی‌های اخیر در بعضی مناطق آنها را در آستانه بحران قرار داده و شاهد مهاجرت روستاییان به شهرها هستیم و این مساله جدی است که باید برنامه‌ریزی درستی برای آن اعمال شود.

وی از وزیر نیرو خواست تا در مورد سد دوستی در خراسان رضوی نیز تمهیدات لازم را اندیشیده و راهکارهایی را اتخاذ کند.

ابوترابی‌فرد با بیان اینکه متوسط کاهش هفت درصدی در منابع آب داشته‌ایم، گفت: این میزان شاید به اندازه‌ای نباشد که مشکلاتی را ایجاد کند اما باید برنامه جامعی برای افزایش بهره‌وری داشته باشیم.

نایب رییس مجلس شورای اسلامی همچنین از وزیر نیرو خواست تا در مورد سد شهر بیجار در استان گیلان و همان‌طور وضعیت آبرسانی و سدها در شهرهای اصفهان، خراسان جنوبی و بسیاری از مناطق که با مشکلاتی در حوزه منابع آبی مواجه هستند اقدامات لازم را در دستور کار قرار دهد.

ابوترابی‌فرد همچنین تاکید کرد که مجلس شورای اسلامی این آمادگی را دارد تا همکاری لازم را با این دستگاه داشته باشد و در آینده با بررسی‌های بیشتر در کمیسیون‌های تخصصی نقشه جامعی تدوین شود.

بر اساس این گزارش، حمید چیت‌چیان وزیر نیرو نیز در پاسخ به اظهارات ابوترابی‌فرد گفت: سد دوستی یک سد مشترک بین ایران و ترکمنستان است و آب مورد نیاز این سد از سرچشمه‌ها در افغانستان قرار دارد البته کشور افغانستان طرح‌هایی را در سال‌های اخیر انجام داده که موجب شده محدودیت‌هایی برای اجرا به وجود آید.

وی با اشاره به اینکه نگرانی‌هایی برای آب شرب مشهد وجود دارد، گفت: البته 40 حلقه چاه جدید پیش‌بینی شده است و اقدامات اضطراری نیز صورت می‌گیرد که بتوانیم با همکاری مردم و صرفه‌جویی در مصرف آب این مشکل را پشت سر بگذاریم.

وزیر نیرو همچنین اظهار کرد: در حال حاضر کمیته‌ای ایجاد شده و دوازده شهر بزرگ کشور تحت نظارت آن هستند تا ان‌شاءالله تابستان را بدون مشکل پشت سر بگذاریم.